نشست ورشو موافقت‌ها و اختلاف‌ها دربارهٔ ایران و صلح منطقه را محک می‌زند

باشرکت نمایندگان ۵۰ کشور… پایتخت‌های اروپایی میزان مشارکت خود را کاهش دادند… بیانیه پایانی فقط با نام امریکایی‌ها و لهستانی‌ها

نشست ورشو موافقت‌ها و اختلاف‌ها دربارهٔ ایران و صلح منطقه را محک می‌زند
TT

نشست ورشو موافقت‌ها و اختلاف‌ها دربارهٔ ایران و صلح منطقه را محک می‌زند

نشست ورشو موافقت‌ها و اختلاف‌ها دربارهٔ ایران و صلح منطقه را محک می‌زند
نشست وزارتی تشویق صلح و امنیت در خاورمیانه در میان حضور پررنگ دو پرونده در ورشو کار خود را آغاز کرد؛ پرونده اول مربوط به مقابله با سیاست‌های ایران که به برهم زننده ثبات در منطقه توصیف می‌شود و دوم با تلاش‌های ایالات متحده برای اعلام طرح صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها. 
درحالی که نگاه‌ها به سمت مواضع امروز امریکایی‌ها دربارهٔ ایران و فاصله آنها با مواضع اروپایی‌های پایبند به توافق هسته‌ای با تهران دوخته شده، حضور اسرائیل در برنامه‌های نشست، رویداد جدیدی است که نگاه‌ها را به سمت سیاستی می‌برد که برای جلوگیری از نفوذ ایران در سوریه و همچنین گشایش در مقابل کشورهای عربی درپیش خواهد گرفت.
از طرفی دیگر عدم حضور روسیه و چین در نشست ورشو نشانی دیگر به دست خواهد داد از شکاف میان جامعه بین‌المللی دربارهٔ مسئله ایران. همچنین کاهش سطح حضور برخی کشورهای اروپایی (مانندآلمان و فرانسه) به ملاحظات این کشورها در مقابل خط تندرو علیه نظام حکومتی تهران تعبیر شد که امریکایی‌ها قصد دارند آن را از ورشو به پیش ببرند.
برخی مقامات آمریکایی سخن از ائتلافی می‌گویند که برای جلوگیری از نفوذ ایران و رفتارهایش شکل خواهد گرفت. فردا کمیته‌های متعددی برای پی‌گیری پرونده‌های اساسی که برای کنکاش مطرح شده تشکیل می‌شود و در ماه‌های آینده در چند کشور گردهم می‌آیند. سفیر کشور سعودی در ایالات متحده شاهزاده خالد بن سلمان گفت، مشارکت کشورش در نشست بین‌المللی ورشو برای مبارزه با تروریسم برای نشان دادن چهره حقیقی ایران است که به نظر او حامی اول تروریسم در جهان است.
او دیروز در «توئیتر» نوشت، پیوستن سعودی به جمع حدود ۷۰ کشور در نشست ورشو برای گرفتن موضعی جهت رویارویی با مخاطراتی است که آینده امنیت و صلح منطقه را تهدید می‌کند. او گفت: «در ردیف اول فهرست تروریسم و حامی اول آن در جهان، نظام ایران قرار دارد که به تلاش‌های خود برای برهم زدن امنیت و ثبات منطقه ادامه می‌دهد از جمله شلیک موشک به سمت شهروندان عادی در پادشاهی و یمن».
حضور وسیع امریکایی‌ها در ورشو چشم‌گیر بود و این به نشانه اهمیتی تعبیر شد که دولت رئیس‌جمهور ترامپ برای دو پرونده ایران و برنامه صلح میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها قائل است. ریاست هیئت آمریکایی را مایک پنس، معاون رئیس‌جمهوری به عهده دارد و هیئت شامل وزیر خارجه مایک پمپئو و چند تن از معاونان برجسته او در مسئله ایران است. در این هیئت همچنین جرد کوشنر، مشاور و داماد رئیس‌جمهوری و جیسون گرینبلات نماینده ویژه رئیس‌جمهوری آمریکا برای صلح حضور دارند و معاونانی از «گروه صلح» که در کاخ سفید مشغول آماده‌سازی طرح معروف به «قرارداد قرن» برای حل منازعه عربی-اسرائیلی آنها را همراهی می‌کنند.
از جمله کشورهای عربی شرکت کننده در برنامه‌های نشست، پادشاهی عربی سعودی، بحرین، اردن، کویت، مغرب، عمان، مصر، امارات متحده عربی، تونس و یمن هستند.
وزارت خارجه لهستان که با مشارکت آمریکا میزبان نشست ورشو است اعلام کرد، جلسه وزارتی فرصتی مهیا می‌سازد تا کشورها دیدگاه خودشان را دربارهٔ پرونده‌های مطرح ارائه نمایند، خواه آن کشورها از خود خاورمیانه باشند و خواه خارج از آن. وزارت خارجه در بیانیه خود توضیح داد: «این شامل بحران‌های کنونی در منطقه و تلاش‌های بین‌المللی برای تعامل با آنهاست. در جلسه وزارتی، شرکت کنندگان دربارهٔ این مسائل به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند: بحران‌های منطقه و تأثیرات آنها بر شهروندان غیرنظامی در خاورمیانه، پیشرفته سازی و گسترش موشک‌ها، امنیت سایبری و تهدیدهای ناشی از بخش انرژی، مقابله با افراطگرایی و حمایت مالی غیرقانونی آن».
سخنگوی عربی وزارت خارجه آمریکا ناتان تک با اشاره به اختلاف با اروپایی‌ها دربارهٔ پرونده ایران گفت «ایالات متحده از منافع خود دفاع می‌کند و انتظار دارد دیگر کشورها نیز همین کار را بکنند و ما از اختلاف نظر استقبال می‌کنیم. امیدواریم این بحث‌های صریح به راه جدید و ابتکاری برای اندیشیدن و حل مسائل قدیمی و تکراری منجر بشود».
او این نشست را به «رویدادی تاریخی» توصیف کرد و گفت «مشارکت شامل شرکای منطقه‌ای ایالات متحده همچون اسرائیل، پادشاهی عربی سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و قطر همچنین شرکایی از نقاط دیگر جهان مانند بریتانیا، کره جنوبی، برزیل، ایتالیا و کنیا می‌شود».
طبق برنامه وزرای خارجه آمریکا و لهستان در پایان این نشست (امروز پنجشنبه)، کنفرانس مطبوعاتی برگزار کنند و بیانیه پایانی را با نام دو کشور می‌خوانند تا بار را از دوش دیگر کشورهای شرکت کننده بردارد که شاید نخواهند موضع تندی علیه ایران بگیرند که ایالات متحده خواستار آن است.
شامگاه برگزاری این نشست، برخی گروه‌های ایرانی مخالف نظام، همایشی برگزار کردند که رهبر سازمان «مجاهدین خلق» از طریق ارتباط تلویزیونی پیامی به آن مخابره کرد. دراین پیام خواسته سرنگونی نظام در ایران را تکرار کرد. او از کشورهای اروپایی به خاطر راه‌اندزی مکانیرم مالی داد و ستد با ایران انتفاد کرد و خواستار گنجاندن سپاه پاسداران ایران و وزارت اطلاعات در فهرست تروریسم وزارت خارجه آمریکا و اتحادیه اروپا شد.


«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.