عدم خوش‌بینی لاوروف به احیای برجام در بحبوحه انتقادهای ایران از مسکو

خامنه ای آمریکا را مسئول جنگ اوکراین دانست.. ظریف دشمنی با روسیه را رد کرد

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه در حال گفت و گو با خبرنگاران در جاکارتا (آسوشیتدپرس)
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه در حال گفت و گو با خبرنگاران در جاکارتا (آسوشیتدپرس)
TT

عدم خوش‌بینی لاوروف به احیای برجام در بحبوحه انتقادهای ایران از مسکو

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه در حال گفت و گو با خبرنگاران در جاکارتا (آسوشیتدپرس)
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه در حال گفت و گو با خبرنگاران در جاکارتا (آسوشیتدپرس)

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه گفت: انتظار توافق تازه برای احیای برجام در شرایط فعلی غیر واقع بینانه است.

این در حالی است که مسکو پس از حمایت از طرح اماراتی مبنی بر حل و فصل موضوع جزایر سه‌گانه در خلیج، با انتقادات خشمگینانه از سوی متحدان و مخالفان خود در تهران مواجه شده‌است.

وزیر امور خارجه روسیه، در گفت و گو با خبرنگاران، آمریکا را مسئول «شکست» توافق هسته ای دانست.وی گفت که انتظارات از هرگونه تفاهم اضافی برای احیای توافق هسته ای «در شرایط فعلی غیرواقعی است، زیرا کمی بیش از یک سال تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ باقی مانده‌است».

به گزارش خبرگزاری تاس روسیه، لاوروف در حاشیه اجلاس وزرای امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا «آسه آن» در جاکارتا پایتخت اندونزی گفت: «تردید دارم با روی کار آمدن یک دولت جدید در ایالات متحده در یک سال آینده، انتظار احیای برجام بسیار واقع بینانه باشد».

لاوروف دربارهٔ انسجام توافق ابراز تردید کرد و افزود: «چه کسی می‌داند که آیا آن دولت دموکرات خواهد بود یا جمهوری‌خواه؛ و هیچ‌کس نمی‌تواند تضمین کند که این دولت جدید از استفاده مجدد از ترفند خروج از توافقنامه خودداری کند».به گفته او، «واشینگتن از اجرای قطعنامه تصویب شده با اجماع خودداری کرد».

او با ابراز تاسف گفت: «زمانی که دولت جدید رئیس‌جمهور آمریکا جو بایدن روی کار آمد، آن‌ها گفتند که آماده احیای توافق هستند، اما به جای تصمیم‌گیری برای احیای کامل قطعنامه و خود برجام، برای به دست آورد چیز بیشتری چانه زنی کرده‌اند».

مقامات غربی و ایرانی در اوایل این ماه گفتند که ایالات متحده پس از ناکامی در احیای توافق، در تلاش برای کاهش تنش‌ها با ایران گفت و گو کرده‌است؛ این گفت و گوها با از طریق اقداماتی است که می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند، منجر به آزادی اتباع آمریکایی می‌شود و برخی از دارایی‌های ایران در خارج از کشور را آزاد می‌کند.

وی گفت: «ما فقط از سناریویی استقبال می‌کنیم که در آن این روابط عادی شود، اما همان‌طور که گفتم این ارتباط چندانی با برجام ندارد».

اظهارات لاوروف کمتر از ۲۴ ساعت پس از اظهارات علی خامنه‌ای، رهبر ایران منتشر شد که ایالات متحده و صنعت تسلیحات آن را مسئول جنگ در اوکراین دانست، بدون اینکه دوباره به روسیه اشاره کند.

تصویری که سایت خامنه ای از دیدار روز گذشته وی با جمعی از روحانیون در تهران منتشر کرده‌است

خامنه‌ای ملت اوکراین را «بیچاره، بی‌پناه و قربانی» توصیف کرد و گفت: «اینها (آمریکایی‌ها) آماده اند تا ملت بدبخت و منزوی اوکراین را به جلو برانند تا جیب سازندگان اسلحه آمریکایی را پر کنند.

انتقاد لاوروف و خامنه ای از آمریکا با آخرین موج انتقادات داخلی در ایران به دلیل نزدیک شدن به روسیه، همزمان شده‌است.

این انتقادات پس از آن مطرح شده‌است که وزرای خارجه روسیه و شورای همکاری خلیج با صدور بیانیه ای مشترک از ابتکار امارات و تلاش‌های آن برای دستیابی به راه حلی مسالمت آمیز برای موضوع جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین‌المللی دادگستری حمایت کردند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.