«جامعه بهایی»: بولدوزرهای ایرانی حتی پس از مرگ هم ما را تعقیب می‌کنند

نماینده بهایی‌ها در سازمان ملل گفت که تهران به هر طریقی بر پیروان باب فشار می‌آورد

گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)
گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)
TT

«جامعه بهایی»: بولدوزرهای ایرانی حتی پس از مرگ هم ما را تعقیب می‌کنند

گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)
گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)

مقامات ایرانی تا خود قبر هم بهائی‌ها را تعقیب می‌کنند؛ اقلیتی که برای چهار دهه از آزار و اذیت و ممنوعیت قانونی رنج برده‌اند.
خبرگزاری فرانسه روز جمعه اعلام کرد که بولدوزرهایی که از سوی مقامات تهران به محل دفن بهایی‌ها فرستاده شده بود، نوشته‌ها، گل‌ها و سنگ قبرها را تخریب کردند.
پیروان بزرگ‌ترین اقلیت مذهبی غیرمسلمان در ایران معتقدند آنچه رخ داده «نقض مقدسات جدید آنها و ادامه آزار و شکنجه آنها حتی پس از مرگ است».
بهائیت یک گرایش معنوی نسبتاً جدید است که به اوایل قرن نوزدهم در ایران بازمی‌گردد. بهائیان در ایران از تبعیض در زندگی روزمره خود شکایت دارند که این امر آنها را در تجارت و حتی دفن مردگان خود با مشکل مواجه می‌کند.
آنها همچنین شکایت دارند که به‌طور سیستماتیک از دسترسی به آموزش عالی در ایران محروم می‌شوند.
به گفته سازمان «جامعه جهانی بهائی» که مسئولیت دفاع از حقوق این اقلیت مذهبی را بر عهده دارد و در ایران ممنوع الفعالیت است: در گورستان خاوران در جنوب شرق تهران بین ۳۰ تا ۴۵ نفر بهائی مدفون هستند که چندی پیش درگذشتند.

آزار و اذیت تاریخی

این سازمان گزارش می‌دهد که جامعه بهایی از زمان پیروزی «انقلاب اسلامی» در سال ۱۹۷۹ مورد آزار و اذیت و تبعیض سیستماتیک قرار گرفته است. برخلاف دیگر اقلیت‌های مذهبی، قانون اساسی ایران، دین بهائی را که پیروان آن از تحصیلات عالی محروم هستند و در مجلس نماینده‌ای ندارند، به‌رغم اختصاص پنج کرسی برای سایر اقلیت‌های مذهبی غیرمسلمان، آن را به رسمیت نمی‌شناسد.
بهائیان تأکید می‌کنند که آنها از انواع مختلف آزار و اذیت و یورش به شرکت‌های خود و همچنین مصادره اموال و دستگیری آنها رنج می‌برند.
پس از «انقلاب اسلامی» در ایران، مقامات دو محل دفن متعلق به بهائیان را تحت کنترل درآوردند و آنها را مجبور به دفن مردگان خود در خاوران محل دفن زندانیان سیاسی در سال ۱۹۸۸ دفن کردند.
سیمین فهندژ، نماینده جامعه جهانی بهایی در سازمان ملل متحد معتقد است که «آنها می‌خواهند جامعه بهایی را از هر طریق ممکن تحت فشار قرار دهند».

تشدید سرکوب

نماینده جامعه جهانی بهائی در سازمان ملل، می‌گوید: «این واقعیت که آنها (مقامات جمهوری اسلامی) مردگان را هدف قرار داده‌اند نشان می‌دهد که انگیزه این اقدام، آزار و اذیت مذهبی است و نه مقابله با تهدیدی برای امنیت ملی یا جامعه».
دفتر بین‌المللی آزادی مذهبی وابسته به وزارت امور خارجه آمریکا، «تخریب» حداقل ۳۰ قبر را محکوم کرد و گفت که بهائیان در ایران هنوز «با نقض حق خود برای دفن مردگان خود مواجه هستند».
تخریب گورستان‌ها در حالی صورت می‌گیرد که ایران سرکوب پیروان بهائی را تشدید می‌کند که به گفته نمایندگان آنها تعداد آنها در کشور صدها هزار نفر تخمین زده می‌شود.
مهوش ثابت ۷۱ ساله و فریبا کمال‌آبادی ۶‬۱ ساله، از شخصیت‌های ارشد جامعه بهائی ایران، ۹ مردادماه ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شده و هم‌اکنون در حال گذراندن محکومیت‌های ۱۰ ساله خود هستند.
وزارت امور خارجه آمریکا همچنین اظهار کرد که «مصادره اموال بهاییان به میزان قابل توجهی افزایش یافته و توسل به محاکمات ساختگی برای صدور احکام حبس طولانی برای بهائیان افزایش یافته است».
حداقل ۷۰ بهایی در بازداشت موقت یا در زندان هستند، در حالی که ۱۲۰۰ نفر از آنها تحت تعقیب قضایی یا مجازات‌های سخت قرار دارند.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران، این هفته به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو گفت که از «آزار و اذیت مداوم، دستگیری‌های خودسرانه و تعرض به اعضای جامعه بهائی» بسیار مضطرب و شوکه شده است.
فهندژ با اشاره به اعتراضات سراسری سپتامبر ۲۰۲۲ معتقد است که «رفتاری که با بهائیان می‌شود ارتباط تنگاتنگی با وضعیت عمومی حقوق بشر در کشور دارد. تشدید سرکوب همزمان با بدتر شدن وضعیت عمومی حقوق بشر در ایران است. مقامات به دنبال حذف هر گونه مخالفت هستند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.