پیش‌نویس بیانیه اجلاس سران عرب: تأکید بر جلوگیری از فروپاشی حکومت سودان

 (رويترز)
(رويترز)
TT

پیش‌نویس بیانیه اجلاس سران عرب: تأکید بر جلوگیری از فروپاشی حکومت سودان

 (رويترز)
(رويترز)

در پیش نویس بیانیه پایانی اجلاس سران عرب که نسخه ای از آن به دست روزنامه «الشرق الاوسط» رسیده‌ است، در بخشی از آن تحت عنوان «حمایت از صلح و توسعه در جمهوری سودان» بر اهمیت در نظر گرفتن بحران سودان به عنوان «مسئله داخلی سودان» و تأکید بر «جلوگیری از فروپاشی حکومت و نهادهای آن» و همچنین حمایت از مکانیسم‌های ارتباطی که از طریق تلاش‌های سعودی-آمریکایی به دست آمد، تأکید شده‌است.بندهای پیشنهادی وزرای عرب در رابطه با موضوع سودان که در نشست امروز اجلاس سران برای تصویب به رهبران ارائه شده در زیر آمده‌است:

۱) تأکید همبستگی کامل با سودان در حفظ حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی و رد مداخله در امور داخلی آن و قلمدادکردن بحران کنونی به عنوان یک امر داخلی و حفظ نهادهای دولتی سودان و جلوگیری از فروپاشی آنها و جلوگیری از هرگونه مداخله خارجی در امور داخلی سودان.۲) تأکید بر التزام به بیانیه بشردوستانه جده که در ۱۱ می ۲۰۲۳ به امضای نیروهای مسلح سودان و «نیروهای پشتیبانی سریع» در مورد تجدید تعهدات به قوانین بین‌المللی بشردوستانه رسید.۳) حمایت از گفت و گوهای جاری بین نیروهای مسلح سودان و نیروهای پشتیبانی سریع در جده، تحت حمایت سعودی و آمریکا.۴) استقبال از تشکیل اولین نشست «گروه تماس عربی» با هدف پیگیری تحولات اوضاع در جمهوری سودان با حضور وزرای امور خارجه جمهوری عربی مصر و پادشاهی عربی سعودی و دبیرکل اتحادیه عرب و تأکید بر محوریت «گروه تماس» در تلاش برای دستیابی به یک راه حل فوری برای بحران کنونی، و آتش‌بس فوری و پایدار به منظور حفظ توانایی‌های مردم سودان، و تأکید بر اهمیت ادامه تلاش‌ها و اقدامات خوب «گروه تماس» با طرف‌های سودانی برای اولویت دادن به خردگرایی و حمایت از منافع عالی سودان.۵) از اتحادیه عرب خواسته شد هماهنگی با سازمان ملل، اتحادیه آفریقا و شرکای بین‌المللی جهت احترام کامل به حاکمیت و تمامیت ارضی سودان را ادامه دهد و بر ضروت تعامل با بحران کنونی به عنوان یک موضوع داخلی سودان تأکید کند.۶) استقبال از پل‌های امدادی بشردوستانه پادشاهی عربی سعودی، امارات متحده عربی، کشور قطر، کشور کویت، جمهوری عربی مصر و جمهوری جیبوتی به منظور رفع نیازهای فوری بشردوستانه و موارد مهم کمک کشورهای عربی به مقامات سودان برای مقابله با پیامدهای وضعیت انسانی، و میزبانی سخاوتمندانه جمهوری عربی مصر از آوارگان سودانی در نتیجه بحران کنونی. همچنین از کشورهای عربی و دبیرخانه اتحادیه عرب خواسته شد تا با همکاری سازمان‌های عربی، بین‌المللی و بشردوستانه مربوطه و با همکاری مقامات ذیصلاح سودانی، این تلاش‌ها را با هدف تأمین مالی نیازهای بشردوستانه و کمک‌های فوری مضاعف کند.۷) درخواست از کشورهای عضو برای حمایت از تلاش‌ها برای ادغام در موسسات مالی و بهره‌مندی از طرح‌های بین‌المللی برای بخشش بدهی‌های کشورهای فقیر. همچنین بر از سرگیری کمک‌های عمرانی بین‌المللی به سودان، رفع هرگونه محدودیت بر سودان در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه ای و تقویت هماهنگی بین دولت سودان و کشورهای عربی و صندوق‌های دائمی ملی و عربی با هدف لغو بدهی‌های دوجانبه سودان تأکید شد.۸) درخواست از دبیرخانه اتحادیه عرب و کشورهای عضو برای حمایت از دولت سودان در ادامه تلاش‌هایش برای تحکیم صلح و ثبات، ترویج گذار دموکراتیک در مرحله بعدی و دستیابی به اهداف و اولویت‌های دوره انتقالی. همچنین از طرف‌هایی که به توافقنامه صلح نپیوسته‌اند خواسته شد که به صلح برسند.۹) لزوم فعال سازی نقش سازوکار مشترک متشکل از حکومت سودان و اتحادیه کشورهای عربی به منظور بررسی وضعیت انسانی کنونی علاوه بر تعهدات قبلی و تأکید بر اهمیت از سرگیری کمک‌های مالی کشورهای عربی به این سازوکار از طریق حساب سودان با اتحادیه عرب.۱۰) استقبال از دعوت دبیرکل اتحادیه عرب برای برگزاری جلسه اضطراری شورای وزیران امور اجتماعی عرب به ریاست کشور قطر و نشست اضطراری شورای وزیران بهداشت عرب به ریاست جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر. این اقدام واکنشی همه‌جانبه از سوی کشورهای عربی به بحران کنونی و پیامدهای انسانی و بهداشتی آن.۱۱) تقدیر از دبیرکل اتحادیه به دلیل تلاش‌های وی برای حمایت از اولویت‌های دولت سودان در دوره انتقالی. همچین درخواست از دبیرکل برای ادامه تلاش‌های هماهنگی در سطح عربی، حمایت از او و برقراری ارتباط بین اتحادیه عرب و سازمان‌های بین‌المللی خصوصی برای رسیدگی به تحولات وضعیت سودان، و ارائه گزارش اجرای این تصمیم در جلسه عادی بعدی شورا در سطح وزیران.



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»