تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری

کوشش سعودی برای مهار تنش و حمله زمینی محدود اسرائیل به غزه.. هشدار ایران درباره «جنگ منطقه ای» و درگیری در مرز با لبنان

تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری
TT

تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری

تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری

نگاه ها از جمعه (۱۳ اکتبر) به سمت نوار غزه متمرکز شده است. اسرائیل دستور تخلیه شمال غزه را قبل از آغاز حمله زمینی احتمالی صادر کرد و حالا نوار غزه با فاجعه جا به جایی اجباری ساکنان مواجه است. کرانه باختری نیز عرصه درگیری گسترده فلسطینیان و ارتش اسرائیل است و در این میان نگرانی در این باره است که اوضاع در کرانه باختری به دلیل آنچه در غزه می گذرد هر لحظه ممکن است به نقطه انفجار برسد.
ارتش اسرائیل صبح جمعه (۱۳ اکتبر) در بیانیه ای دستور داده «همه ساکنان شهر غزه خانه هایشان در شمال غزه را ترک و به سمت جنوب بروند تا در امان باشند و در جنوب آبراه فصلی به نام وادی غزه مستقر شوند».
اسرائیل گفته که ساکنان شمال غزه فقط ۲۴ ساعت مهلت برای تخلیه این منطقه را دارند. اما این ضرب الاجل برای خروج امن جمعیت بیش از یک میلیون نفری این منطقه شلوغ کافی نیست. شمال غزه زیر آتش سنگین جنگنده های اسرائیلی است تا ساکنانش مجبور به کوچ دسته جمعی به سمت بخش های جنوبی غزه شوند.
استفان دوجاریک سخنگوی دبیر کل سازمان ملل در نشست خبری گفت «آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل مرتب در حال رایزنی و گفتگو با مقامات اسرائیلی و هشدار به آنان درباره «جلوگیری از فاجعه انسانی» هستم».
به نظر می رسد بخش های شمالی و مرکزی غزه پیش از حمله زمینی اسرائیل تخلیه شده اند. ارتش اسرائیل گفت که منتظر دستور آغاز حمله زمینی است و روز گذشته عملیات زمینی محدود با اهداف معین داشته و پس آن عقب نشینی کرده است.
ساکنان شمال غزه در ساعات اولیه جمعه (۱۳ اکتبر) فراخوان تخلیه ارتش اسرائیل را جدی نگرفتند اما صف طولانی مردم در ساعات روز برای تخلیه خانه هایشان و جابه جایی ایجاد شد.
وزارت کشور غزه از مردم خواست به «تبلیغات اسرائیل» برای تخلیه مناطقشان توجه نکنند چون همه اینها «جنگ روانی» است. «گردان های القسام» نیز تاکید کرد «مهاجرت در قاموس ما مگر به خاطر بازگشت به عسقلان و قدس و حیفا و یافا و همه مناطق فلسطین نیست».
دانیال هگاری سخنگوی ارتش اسرائیل در پاسخ به اظهارات مقامات حماس گفت «اگر (حماس) جلوی تخلیه ساکنان و جا به جایی آنها به سمت جنوب غزه را بگیرد مسئولیت آثار آن با خود (حماس) است».
در این راستا آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا که سفر به چند کشور خاورمیانه را آغاز کرده گفت «برقراری گذرگاه های امن برای عبور غیر نظامیان در غزه برای ما اولویت دارد».
بلینکن جمعه (۱۳ اکتبر) در امان با ملک عبد الله دوم پادشاه اردن دیدار و گفتگو کرد. بنا به بیانیه دیوان پادشاهی، پادشاه اردن درباره «هر گونه تلاش برای جا به جایی اجباری فلسطینیان از تمام بخش های فلسطین و یا اجبار آنها به آوارگی» هشدار داد و تاکید کرد «نباید بحران را به کشورهای همسایه صادر و مساله پناهجویان را بحرانی تر کرد». محمود عباس رئیس جمهور فلسطین در دیدار با بلینکن در امان گفت «کوچ اجباری فلسطینیان در غزه غیر قابل قبول است و این رویداد نکبت دیگری خواهد شد». مقصود محمود عباس کوچ اجباری و گروهی مردم فلسطین در جنگ ۱۹۴۸ و تشکیل اسرائیل است.
سعودی که هم اکنون میزبان وزیر خارجه آمریکا است ضمن تاکید بر لزوم ایجاد راهکار عادلانه و فراگیر برای مساله فلسطین به منظور برقراری امنیت و صلح بین الملل خواستار توقف افزایش تنش و رفع محاصره غزه شد.
مرز لبنان و اسرائیل شامگاه جمعه کانون تنش بود. «حزب الله» گفت که به چندین سایت اسرائیلی در مرزهای جنوبی حمله کرده است.
رویترز اعلام کرد که یکی از فیلمبردارانش در جنوب لبنان هنگام پوشش خبری حملات هوایی اسرائیل کشته شد.
حسین امیر عبد اللهیان وزیر خارجه ایران که از دمشق به بیروت رفته گفت «اگر آمریکایی ها به دنبال این هستند که جنگ در منطقه توسعه نیابد باید اسرائیل را کنترل کنند».
او تاکید کرد «تاکید بر امنیت لبنان پس از حمله به غزه از اهداف سفرم به لبنان است».



حضور محمد بن سلمان نقش پیشروانه سعودی در سیاست بین‌الملل را توسعه بخشید

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
TT

حضور محمد بن سلمان نقش پیشروانه سعودی در سیاست بین‌الملل را توسعه بخشید

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)

از زمان صدور فرمان ملک سلمان بن عبدالعزیز، خادم حرمین شریفین، در ژوئن ۲۰۱۷ (۲۶ رمضان ۱۴۳۸ هجری قمری) مبنی بر انتخاب شاهزاده محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد «برای حفظ موجودیت دولت و آینده آن، و تضمین تداوم آن بر پایه‌های خدمت به دین، سپس کشور و مردم، و تحقق خیر برای ملت وفادارش»، پادشاهی عربی سعودی وارد مرحله‌ای جدید با آرزوهای گسترده شد.

هشت سال پس از آن، تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور شتاب گرفت و نقش منطقه‌ای و بین‌المللی آن گسترده‌تر و تاثیرگذارتر شد. سعودی به بازیگری پیشرو در عرصه سیاسی تبدیل شد که نه تنها مورد اعتماد بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای، بلکه حتی متحدان در زمان اختلافات شدیدشان است.

تقویت ثبات بین‌المللی

ولیعهد سعودی از همان ابتدا رهبری تقویت گشایش سعودی به جهان را در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و به‌ویژه سیاسی برعهده گرفت. این گشایش سیاسی در سال‌های اخیر به مناطقی بی‌سابقه در تاریخ سعودی و خاورمیانه، مانند کشورهای کارائیب و آسه‌آن، گسترش یافت تا همکاری‌ها در زمینه‌های اقتصاد، سرمایه‌گذاری، تجارت و گردشگری تقویت شود.

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در دیدار قبلی وی به سعودی (رویترز)

سیاست خارجی سعودی نقش خود را به عنوان حامی صلح، توسعه و ثبات گسترش داد. در حالی که دومین سالگرد «توافق پکن» بین سعودی و ایران نزدیک می‌شود، ریاض به ابتکار شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و نخستوزیر، میزبان مذاکرات آمریکا-اوکراین برای حل بحران بود. این نقش‌آفرینی به لطف روابط متوازن سعودی با تمام طرف‌ها ممکن شد. نشست‌های اخیر در الدرعیه و جده بین آمریکا و روسیه و همچنین آمریکا و اوکراین نشان داد که سیاست خارجی سعودی مورد اعتماد متحدان و رقبا است. این نقش شامل میانجیگری در بحران روسیه-اوکراین، ارائه کمک‌های بشردوستانه، و میانجیگری برای آزادی اسرا بوده است.

ولیعهد سعودی در یک اقدام بشردوستانه، موفق به آزادی ۱۰ اسیر با ملیت‌های مختلف از نیروهای اوکراینی شد که پس از انتقال به سعودی، به کشورهایشان بازگردانده شدند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز از تلاش‌های شاهزاده محمد بن سلمان در میانجیگری برای تبادل اسرا بین آمریکا و روسیه در سال گذشته تقدیر کرد.

پرونده فلسطین و عادی‌سازی

مسئله فلسطین پس از دهه‌ها شاهد تحرکی بی‌سابقه بوده است. سعودی در ماهها و سال‌های اخیر بسیاری از کشورها را به رسمیت شناختن دولت فلسطین ترغیب کرده است، به طوری که تعداد این کشورها به ۱۴۹ مورد (بر اساس آمار وزارت خارجه فلسطین) رسیده است. شاهزاده محمد بن سلمان شرط سعودی برای عادی‌سازی با اسرائیل را «تحقق دولت فلسطینی» اعلام کرده است.

سعودی میزبان دو اجلاس پیاپی از کشورهای عربی و اسلامی در ریاض برای هماهنگی مواضع و فشار بر جامعه بین‌المللی بوده است. همچنین ریاض نخستین نشست ائتلاف بین‌المللی برای اجرای راه‌حل دو دولتی را برگزار کرد.

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از بیعت‌کنندگان در قصر الصفا در مکه (واس)

بسیاری از ناظران معتقدند سیاست‌های ریاض تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان در سال‌های اخیر با تمرکز بر پرونده‌های پیچیده و گردآوری تمام طرف‌ها به میز مذاکره، از شدت بحران‌های جهانی کاسته است. این رویکرد، صلح را از مسیر گفت‌وگو ممکن ساخته است.

مقصد راه‌حل‌های صلح آمیز

مذاکرات آمریکا-اوکراین در جده در ماه جاری به پیشنهاد آتش‌بس فوری ۳۰ روزه و گام‌هایی به سوی صلح پایدار در اوکراین انجامید. این نتیجه پس از سه هفته مذاکرات آمریکا-روسیه، اولین گفت‌وگوها از آغاز جنگ اوکراین، حاصل شد. دو طرف بر تشکیل گروه‌های سطح بالا برای پایان دادن به جنگ و بازگشایی کانال‌های دیپلماتیک توافق کردند.

در زمینه یمن، سعودی با ارائه «ابتکار پایان بحران یمن» و حمایت از آتش‌بس، نقش میانجیگری خود را تقویت کرد که به نقشه راه سازمان ملل برای یمن منجر شد.

حل اختلاف تاریخی اتیوپی و اریتره از طریق «توافقنامه جده برای صلح» در سپتامبر ۲۰۱۸ تحت حمایت پادشاه سلمان، جایگاه سعودی را به عنوان پایگاهی برای صلح تقویت کرد. عمر گله، رئیس‌جمهور جیبوتی، این نقش را ستود.

در سودان، سعودی با انجام عملیات تاریخی تخلیه افراد گرفتار پس از جنگ داخلی ۲۰۲۳ و میزبانی «مذاکرات جده» بین طرف‌های درگیر، نقش بشردوستانه و صلح آفرین خود را نشان داد.

واشنگتن و پکن در ریاض

در دهه گذشته، سعودی تنها کشور خاورمیانی بوده که توانسته در میانه تنش‌های جهانی—از جنگ اوکراین تا مناقشات تجاری و جنگ غزه—زعمای آمریکا، چین و روسیه را در فاصله کوتاهی میزبانی کند. این جایگاه، سعودی را به بازیگری کلیدی در تاثیرگذاری بر سیاست‌های بین‌المللی تبدیل کرده است، امری که با حجم و سطح سفرها و نشست‌های بین‌المللی در ریاض، به‌ویژه پس از جنگ غزه، مشهود است.

ولیعهد سعودی در حال استقبال از رئیس‌جمهور چین در یکی از دیدارهای اخیر به سعودی (واس)

نقش سعودی در جهان عرب و اسلام

سعودی تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان، در هشت سال گذشته میزبان ۷ اجلاس مهم عربی و اسلامی از جمله «اجلاس اضطراری مکه» (۲۰۱۹)، «اجلاس عربی-چینی» (۲۰۲۲)، و «اجلاس مشترک عربی-اسلامی» (۲۰۲۳) بوده است. همچنین ۱۲ دوره از ۴۵ دوره اجلاس شورای همکاری خلیج در سعودی برگزار شده است.

سعودی میزبان رویدادهای بین‌المللی بزرگی مانند «اجلاس گروه ۲۰» در ۲۰۲۰ (به صورت مجازی)، «اجلاس سعودی-آفریقا» (۲۰۲۳)، و «اجلاس سعودی-کارائیب» (۲۰۲۳) بوده است.