نشست سران سعودی و آفریقا برای همکاری جامع استراتژیک

حجم تجارت سعودی و کشورهای آفریقایی در سال جاری: ۲۰ میلیارد دلار

شاهزاده محمد بن سلمان بن عبد العزیز ولیعهد سعودی در افتتاحیه نشست سران سعودی و آفریقا سخنرانی کرد (الشرق الاوسط)
شاهزاده محمد بن سلمان بن عبد العزیز ولیعهد سعودی در افتتاحیه نشست سران سعودی و آفریقا سخنرانی کرد (الشرق الاوسط)
TT

نشست سران سعودی و آفریقا برای همکاری جامع استراتژیک

شاهزاده محمد بن سلمان بن عبد العزیز ولیعهد سعودی در افتتاحیه نشست سران سعودی و آفریقا سخنرانی کرد (الشرق الاوسط)
شاهزاده محمد بن سلمان بن عبد العزیز ولیعهد سعودی در افتتاحیه نشست سران سعودی و آفریقا سخنرانی کرد (الشرق الاوسط)

نشست سران پادشاهی عربی سعودی و کشورهای آفریقایی روز جمعه در ریاض برای نهادینه کردن همکاری‌های راهبردی دو طرف در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، سرمایه‌گذاری، امنیتی و فرهنگی به منظور افزایش منافع مشترک و دستیابی به توسعه و ثبات آغاز شد.دکتر خالد منزلاوی، دستیار دبیرکل اتحادیه عرب در امور سیاسی در این باره گفت: سعودی از اعتماد و احترام زیادی در میان رهبران کشورهای آفریقایی برخوردار است، زیرا این کشور سوپاپ اطمینانی برای جهان عرب و اسلام است و سیاست عاقلانه ای را پیش می‌برد که بر منافع اقتصادی و توسعه تمرکز دارد.منزلاوی در مصاحبه با «الشرق الاوسط» توضیح داد که میزبانی پادشاهی از این تعداد از رهبران آفریقایی در ریاض نشان از ایجاد همکاری استراتژیک است که به نفع هر دو طرف است.وی افزود: همان‌طور که می‌دانیم آفریقا علاوه بر کشورهای نوظهور در کانون توجه کشورهای بزرگی مانند آمریکا، چین و روسیه قرار دارد و نقش جهانی فزاینده سعودی مستلزم گسترش روابط با شرق و غرب از جمله قاره آفریقا است.حجم مبادلات تجاری بین سعودی و کشورهای آفریقایی در سال ۲۰۲۳ به ۷۴٫۷۳۵ میلیارد ریال سعودی (۲۰ میلیارد دلار) رسید که از این میزان ۵۳٫۰۷۱ میلیارد ریال (۱۴ میلیارد دلار) صادرات بود، در حالی که میزان واردات ۲۱٫۶۶۴ میلیارد ریال (۵٫۸ میلیارد دلار) بوده‌است.

رئیس‌جمهور مالاوی برای شرکت در اجلاس سران وارد ریاض شد و از سوی معاون امیر ریاض مورد استقبال قرار گرفت (واس)

شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و نخست‌وزیر سعودی، به عنوان تأکیدی بر نقش پیشگام سعودی، از تلاش‌های بین‌المللی و منطقه ای با هدف ایجاد پایه‌های امنیت، ثبات و حل مناقشه در قاره آفریقا حمایت کرد که منجر به امضای توافقنامه صلح تاریخی جده بین اتیوپی و اریتره شد.همچنین مذاکرات بین دو طرف درگیری در سودان در شهر جده با هدف دستیابی به یک توافق سیاسی برای دستیابی به امنیت، ثبات و رفاه سودان و مردم آن از سر گرفته شد.دکتر منزلای اظهار کرد که آفریقا به سرمایه‌گذاری، تجارت و پروژه‌های توسعه نیاز دارد. کشورهای آفریقایی امروز اهداف توسعه ای و اقتصادی دارند و چشم‌انداز ۲۰۳۰ سعودی نیز در همین راستا است.دکتر خالد اضافه کرد: نشست سران سعودی و آفریقا با توجه به اشتراکات فراوان بین دو طرف به موفقیت بزرگی دست خواهد یافت؛ از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به تاریخ پرافتخار سعودی در قاره آفریقا، مجاورت جغرافیایی آن علاوه بر بعد مذهبی و سیاست روشن و شفاف این پادشاهی در قبال آفریقا اشاره کرد.به گفته دستیار دبیرکل اتحادیه عرب در امور سیاسی، حوزه‌های همکاری سعودی و کشورهای آفریقایی، چه در زمینه‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری و چه در زمینه‌های سیاسی، امنیتی و مبارزه با تروریسم که برخی از کشورهای آفریقایی از آن رنج می‌برند، گسترده و بسیار امیدوارکننده است.با توجه به اهمیت ژئواستراتژیک بین پادشاهی و قاره آفریقا، ۱۶ کمیته مشترک، دو شورای هماهنگی و ۷ شورای بازرگانی و همچنین انعقاد بیش از ۲۵۰ موافقت نامه همکاری در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و توسعه ایجاد شد.پادشاهی سعودی همچنین در حمایت از تلاش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای با هدف ایجاد پایه‌های امنیت و ثبات، حل و فصل درگیری‌ها، مبارزه با گروه‌های تروریستی و افراط‌گرایی و ارتقای قابلیت‌های امنیتی کشورهای آفریقایی نقشی اساسی ایفا می‌کند.صندوق سرمایه‌گذاری عمومی سعودی پروژه‌های سرمایه‌گذاری را در کشورهای آفریقایی در بخش‌هایی مانند انرژی، معدن، ارتباطات و غذا با مجموع ۱۵ میلیارد ریال سعودی (۴ میلیارد دلار) راه اندازی کرد.این کشور به جستجوی فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاری در قاره آفریقا، چه به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم، ادامه می‌دهد.ولیعهد سعودی همچنین در اجلاس مقابله با چالش کمبود بودجه آفریقا در پاریس ۲۰۲۱ شرکت کرد.تلاش‌های او در دوران ریاست پادشاهی بر گروه ۲۰ در سال ۲۰۲۰ همچنین به راه‌اندازی ابتکار G20 برای تعلیق پرداخت‌های بدهی و کار مشترک برای رسیدگی به بدهی‌ها کمک کرد، که نقدینگی فوری را برای ۷۳ کشور از فقیرترین کشورها فراهم کرد. از این تعداد، ۳۸ کشور آفریقایی بیش از ۵ میلیارد دلار دریافت کردند.سرمایه‌گذاری سعودی در آفریقا در ده سال گذشته بالغ بر ۴۹٫۵ میلیارد ریال (۱۳ میلیارد دلار) بوده‌است.از سوی دیگر، تعداد شرکت‌های سعودی که در آنجا فعالیت می‌کنند به ۴۷ شرکت رسیده که در زمینه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، غذا و نوشیدنی، خدمات تجاری، خدمات مالی و محصولات مصرفی فعالیت می‌کنند.



حضور محمد بن سلمان نقش پیشروانه سعودی در سیاست بین‌الملل را توسعه بخشید

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
TT

حضور محمد بن سلمان نقش پیشروانه سعودی در سیاست بین‌الملل را توسعه بخشید

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)

از زمان صدور فرمان ملک سلمان بن عبدالعزیز، خادم حرمین شریفین، در ژوئن ۲۰۱۷ (۲۶ رمضان ۱۴۳۸ هجری قمری) مبنی بر انتخاب شاهزاده محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد «برای حفظ موجودیت دولت و آینده آن، و تضمین تداوم آن بر پایه‌های خدمت به دین، سپس کشور و مردم، و تحقق خیر برای ملت وفادارش»، پادشاهی عربی سعودی وارد مرحله‌ای جدید با آرزوهای گسترده شد.

هشت سال پس از آن، تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور شتاب گرفت و نقش منطقه‌ای و بین‌المللی آن گسترده‌تر و تاثیرگذارتر شد. سعودی به بازیگری پیشرو در عرصه سیاسی تبدیل شد که نه تنها مورد اعتماد بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای، بلکه حتی متحدان در زمان اختلافات شدیدشان است.

تقویت ثبات بین‌المللی

ولیعهد سعودی از همان ابتدا رهبری تقویت گشایش سعودی به جهان را در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و به‌ویژه سیاسی برعهده گرفت. این گشایش سیاسی در سال‌های اخیر به مناطقی بی‌سابقه در تاریخ سعودی و خاورمیانه، مانند کشورهای کارائیب و آسه‌آن، گسترش یافت تا همکاری‌ها در زمینه‌های اقتصاد، سرمایه‌گذاری، تجارت و گردشگری تقویت شود.

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در دیدار قبلی وی به سعودی (رویترز)

سیاست خارجی سعودی نقش خود را به عنوان حامی صلح، توسعه و ثبات گسترش داد. در حالی که دومین سالگرد «توافق پکن» بین سعودی و ایران نزدیک می‌شود، ریاض به ابتکار شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و نخستوزیر، میزبان مذاکرات آمریکا-اوکراین برای حل بحران بود. این نقش‌آفرینی به لطف روابط متوازن سعودی با تمام طرف‌ها ممکن شد. نشست‌های اخیر در الدرعیه و جده بین آمریکا و روسیه و همچنین آمریکا و اوکراین نشان داد که سیاست خارجی سعودی مورد اعتماد متحدان و رقبا است. این نقش شامل میانجیگری در بحران روسیه-اوکراین، ارائه کمک‌های بشردوستانه، و میانجیگری برای آزادی اسرا بوده است.

ولیعهد سعودی در یک اقدام بشردوستانه، موفق به آزادی ۱۰ اسیر با ملیت‌های مختلف از نیروهای اوکراینی شد که پس از انتقال به سعودی، به کشورهایشان بازگردانده شدند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز از تلاش‌های شاهزاده محمد بن سلمان در میانجیگری برای تبادل اسرا بین آمریکا و روسیه در سال گذشته تقدیر کرد.

پرونده فلسطین و عادی‌سازی

مسئله فلسطین پس از دهه‌ها شاهد تحرکی بی‌سابقه بوده است. سعودی در ماهها و سال‌های اخیر بسیاری از کشورها را به رسمیت شناختن دولت فلسطین ترغیب کرده است، به طوری که تعداد این کشورها به ۱۴۹ مورد (بر اساس آمار وزارت خارجه فلسطین) رسیده است. شاهزاده محمد بن سلمان شرط سعودی برای عادی‌سازی با اسرائیل را «تحقق دولت فلسطینی» اعلام کرده است.

سعودی میزبان دو اجلاس پیاپی از کشورهای عربی و اسلامی در ریاض برای هماهنگی مواضع و فشار بر جامعه بین‌المللی بوده است. همچنین ریاض نخستین نشست ائتلاف بین‌المللی برای اجرای راه‌حل دو دولتی را برگزار کرد.

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از بیعت‌کنندگان در قصر الصفا در مکه (واس)

بسیاری از ناظران معتقدند سیاست‌های ریاض تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان در سال‌های اخیر با تمرکز بر پرونده‌های پیچیده و گردآوری تمام طرف‌ها به میز مذاکره، از شدت بحران‌های جهانی کاسته است. این رویکرد، صلح را از مسیر گفت‌وگو ممکن ساخته است.

مقصد راه‌حل‌های صلح آمیز

مذاکرات آمریکا-اوکراین در جده در ماه جاری به پیشنهاد آتش‌بس فوری ۳۰ روزه و گام‌هایی به سوی صلح پایدار در اوکراین انجامید. این نتیجه پس از سه هفته مذاکرات آمریکا-روسیه، اولین گفت‌وگوها از آغاز جنگ اوکراین، حاصل شد. دو طرف بر تشکیل گروه‌های سطح بالا برای پایان دادن به جنگ و بازگشایی کانال‌های دیپلماتیک توافق کردند.

در زمینه یمن، سعودی با ارائه «ابتکار پایان بحران یمن» و حمایت از آتش‌بس، نقش میانجیگری خود را تقویت کرد که به نقشه راه سازمان ملل برای یمن منجر شد.

حل اختلاف تاریخی اتیوپی و اریتره از طریق «توافقنامه جده برای صلح» در سپتامبر ۲۰۱۸ تحت حمایت پادشاه سلمان، جایگاه سعودی را به عنوان پایگاهی برای صلح تقویت کرد. عمر گله، رئیس‌جمهور جیبوتی، این نقش را ستود.

در سودان، سعودی با انجام عملیات تاریخی تخلیه افراد گرفتار پس از جنگ داخلی ۲۰۲۳ و میزبانی «مذاکرات جده» بین طرف‌های درگیر، نقش بشردوستانه و صلح آفرین خود را نشان داد.

واشنگتن و پکن در ریاض

در دهه گذشته، سعودی تنها کشور خاورمیانی بوده که توانسته در میانه تنش‌های جهانی—از جنگ اوکراین تا مناقشات تجاری و جنگ غزه—زعمای آمریکا، چین و روسیه را در فاصله کوتاهی میزبانی کند. این جایگاه، سعودی را به بازیگری کلیدی در تاثیرگذاری بر سیاست‌های بین‌المللی تبدیل کرده است، امری که با حجم و سطح سفرها و نشست‌های بین‌المللی در ریاض، به‌ویژه پس از جنگ غزه، مشهود است.

ولیعهد سعودی در حال استقبال از رئیس‌جمهور چین در یکی از دیدارهای اخیر به سعودی (واس)

نقش سعودی در جهان عرب و اسلام

سعودی تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان، در هشت سال گذشته میزبان ۷ اجلاس مهم عربی و اسلامی از جمله «اجلاس اضطراری مکه» (۲۰۱۹)، «اجلاس عربی-چینی» (۲۰۲۲)، و «اجلاس مشترک عربی-اسلامی» (۲۰۲۳) بوده است. همچنین ۱۲ دوره از ۴۵ دوره اجلاس شورای همکاری خلیج در سعودی برگزار شده است.

سعودی میزبان رویدادهای بین‌المللی بزرگی مانند «اجلاس گروه ۲۰» در ۲۰۲۰ (به صورت مجازی)، «اجلاس سعودی-آفریقا» (۲۰۲۳)، و «اجلاس سعودی-کارائیب» (۲۰۲۳) بوده است.