سفیر ایران به «الشرق الأوسط»: روابط ما با سعودی با گام‌های حساب‌شده در حال رشد است

در حاشیه برقراری اولین پرواز تجاری مستقیم بین فرودگاه‌های دمام و مشهد پس از سال‌ها وقفه


ولیعهد و نخست‌وزیر سعودی در دیدار با معاون رئیس‌جمهور ایران در ریاض (واس)
ولیعهد و نخست‌وزیر سعودی در دیدار با معاون رئیس‌جمهور ایران در ریاض (واس)
TT

سفیر ایران به «الشرق الأوسط»: روابط ما با سعودی با گام‌های حساب‌شده در حال رشد است


ولیعهد و نخست‌وزیر سعودی در دیدار با معاون رئیس‌جمهور ایران در ریاض (واس)
ولیعهد و نخست‌وزیر سعودی در دیدار با معاون رئیس‌جمهور ایران در ریاض (واس)

یک مقام مسئول ایرانی اعلام کرد که روابط ایران و سعودی با گام‌های حساب‌شده‌ای پیش می‌رود. او افزود که همکاری بین این دو کشور و منابع طبیعی و انسانی آنها به رشد و شکوفایی منطقه کمک می‌کند.

علیرضا عنایتی، سفیر ایران در سعودی، در گفت‌وگوی اختصاصی با «الشرق الأوسط» گفت: «پیشرفت و تقویت روابط میان تهران و ریاض بر اساس دستورات و اراده رهبران دو کشور است. ما گام‌های ملموسی برداشته‌ایم و هنوز گام‌های بیشتری برای تکمیل این مسیر پیش رو داریم.»

اظهارات عنایتی در حاشیه آغاز نخستین پرواز تجاری مستقیم و برنامه‌ای بین فرودگاه دمام (شرق سعودی) و فرودگاه مشهد ایران در روز سه‌شنبه بیان شد. او این اقدام را تأثیرگذار در تسهیل سفر بین دو کشور و نزدیک کردن مردم دو کشور به یکدیگر توصیف کرد.

عنایتی تأکید کرد که توسعه روابط بین ایران و سعودی نتیجه اراده رهبران دو کشور است و در دیدار معاون رئیس‌جمهور ایران با ولیعهد سعودی، محمد بن سلمان، تأکید شد که «این روابط غیرقابل بازگشت است.»

سفیر ایران، علیرضا عنایتی، در دیدار اخیر با امیر ریاض (امارت ریاض)

سفیر ایران همچنین بازدید رئیس ستاد کل ارتش سعودی از تهران را مهم دانست و گفت: «این دیدار در راستای همکاری‌های دفاعی بین دو کشور انجام شد. ما گام‌هایی برداشته‌ایم و گام‌های بیشتری برای تکمیل این مسیر در پیش داریم.»

او افزود: «پیش‌تر پروازها فقط به سفرهای عمره میان شهرهای ایران و دو شهر جده و مدینه اختصاص داشت. اما این پروازها تجاری و برنامه‌ریزی‌شده هستند و هر هفته سه‌شنبه و پنج‌شنبه بین دمام و مشهد انجام می‌شوند.»

عنایتی این گام را در تقویت گردشگری و تجارت بین دو کشور تشویق‌کننده دانست و اظهار داشت: «در بیش از یک سال گذشته، ما گام‌های حساب‌شده‌ای برای تقویت روابط برداشته‌ایم. ارتباط مستمر میان رهبران و وزرای خارجه دو کشور و همچنین پیوندهای مردمی، این روند را پشتیبانی می‌کند.»

او ادامه داد: «تمام این تلاش‌ها در راستای تقویت روابط بر اساس خیرخواهی و محبت است. این گام‌ها ادامه مسیر ما در رشد روابط در حوزه‌های سیاسی، دفاعی، فرهنگی، اجتماعی و گردشگری است و به‌زودی به حوزه‌های اقتصادی و تجاری نیز گسترش خواهد یافت.»

این دیپلمات ایرانی از مسئولان سعودی که این پروازها را تسهیل کردند، تشکر کرد و افزود: «این قدردانی شامل مسئولان هر دو کشور است که در هماهنگی این برنامه نقش داشتند.»

تصویری از برقراری نخستین پروازهای تجاری مستقیم بین دمام و مشهد پس از سال‌ها وقفه (سفارت ایران)

دیپلماسی دیدارها

علیرضا عنایتی گفت که در ماه‌های گذشته تبادل دیدارهای متعددی میان مقامات ایرانی و سعودی انجام شده است. او افزود: «دیدارهایی مستمر در قالب نشست‌های مختلف در سعودی انجام شده است. از جمله، حضور وزیر اقتصاد ایران در کنفرانس سرمایه‌گذاری جهانی، که در آن با وزرای اقتصاد، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری سعودی دیدار و جنبه‌های همکاری اقتصادی و تجاری را بررسی کردند.»

او ادامه داد: «همچنین وزیر کشاورزی ایران برای شرکت در کنفرانس کوپ 16 به سعودی سفر کرد و این دیدار فرصتی برای بررسی زمینه‌های همکاری مشترک بود.»

عنایتی تصریح کرد: «دو کشور با امکانات گسترده، منابع طبیعی و مالی و انسانی خود، ظرفیت همکاری در حوزه‌های متعدد برای رشد و شکوفایی منطقه را دارند.»

گام‌های حساب‌شده

سفیر ایران معتقد است که تهران و ریاض با گام‌های حساب‌شده‌ای در حال تقویت روابط در حوزه‌های مختلف هستند. او بر نقش برجسته متفکران و دانشگاهیان در حمایت از این روابط تأکید کرد.

دیدار رئیس ستاد کل ارتش سعودی با همتای ایرانی در تهران (وزارت دفاع سعودی)

او اضافه کرد: «ما شاهد دیدار رئیس مرکز مطالعات دیپلماتیک ایران با رئیس مؤسسه دیپلماتیک سعودی بودیم. این دیدارها به امضای تفاهم‌نامه‌ای میان این دو مرکز منجر شد که افق‌های تازه‌ای برای مطالعه راه‌های تقویت روابط ایجاد می‌کند. این روابط فقط از منظر دیپلمات‌ها یا سیاستمداران بررسی نمی‌شود، بلکه با دیدگاه متفکران و دانشگاهیان نیز غنی می‌شود.»

عنایتی گفت: «من اعتقاد دارم گروه‌های فکری نقش مهمی در تقویت این روابط ایفا می‌کنند و این گام‌ها، حساب‌شده و دقیق برای تقویت همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربی سعودی است.»



حضور محمد بن سلمان نقش پیشروانه سعودی در سیاست بین‌الملل را توسعه بخشید

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
TT

حضور محمد بن سلمان نقش پیشروانه سعودی در سیاست بین‌الملل را توسعه بخشید

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)
ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ریاض، دسامبر ۲۰۲۳ (واس)

از زمان صدور فرمان ملک سلمان بن عبدالعزیز، خادم حرمین شریفین، در ژوئن ۲۰۱۷ (۲۶ رمضان ۱۴۳۸ هجری قمری) مبنی بر انتخاب شاهزاده محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد «برای حفظ موجودیت دولت و آینده آن، و تضمین تداوم آن بر پایه‌های خدمت به دین، سپس کشور و مردم، و تحقق خیر برای ملت وفادارش»، پادشاهی عربی سعودی وارد مرحله‌ای جدید با آرزوهای گسترده شد.

هشت سال پس از آن، تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور شتاب گرفت و نقش منطقه‌ای و بین‌المللی آن گسترده‌تر و تاثیرگذارتر شد. سعودی به بازیگری پیشرو در عرصه سیاسی تبدیل شد که نه تنها مورد اعتماد بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای، بلکه حتی متحدان در زمان اختلافات شدیدشان است.

تقویت ثبات بین‌المللی

ولیعهد سعودی از همان ابتدا رهبری تقویت گشایش سعودی به جهان را در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و به‌ویژه سیاسی برعهده گرفت. این گشایش سیاسی در سال‌های اخیر به مناطقی بی‌سابقه در تاریخ سعودی و خاورمیانه، مانند کشورهای کارائیب و آسه‌آن، گسترش یافت تا همکاری‌ها در زمینه‌های اقتصاد، سرمایه‌گذاری، تجارت و گردشگری تقویت شود.

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در دیدار قبلی وی به سعودی (رویترز)

سیاست خارجی سعودی نقش خود را به عنوان حامی صلح، توسعه و ثبات گسترش داد. در حالی که دومین سالگرد «توافق پکن» بین سعودی و ایران نزدیک می‌شود، ریاض به ابتکار شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و نخستوزیر، میزبان مذاکرات آمریکا-اوکراین برای حل بحران بود. این نقش‌آفرینی به لطف روابط متوازن سعودی با تمام طرف‌ها ممکن شد. نشست‌های اخیر در الدرعیه و جده بین آمریکا و روسیه و همچنین آمریکا و اوکراین نشان داد که سیاست خارجی سعودی مورد اعتماد متحدان و رقبا است. این نقش شامل میانجیگری در بحران روسیه-اوکراین، ارائه کمک‌های بشردوستانه، و میانجیگری برای آزادی اسرا بوده است.

ولیعهد سعودی در یک اقدام بشردوستانه، موفق به آزادی ۱۰ اسیر با ملیت‌های مختلف از نیروهای اوکراینی شد که پس از انتقال به سعودی، به کشورهایشان بازگردانده شدند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز از تلاش‌های شاهزاده محمد بن سلمان در میانجیگری برای تبادل اسرا بین آمریکا و روسیه در سال گذشته تقدیر کرد.

پرونده فلسطین و عادی‌سازی

مسئله فلسطین پس از دهه‌ها شاهد تحرکی بی‌سابقه بوده است. سعودی در ماهها و سال‌های اخیر بسیاری از کشورها را به رسمیت شناختن دولت فلسطین ترغیب کرده است، به طوری که تعداد این کشورها به ۱۴۹ مورد (بر اساس آمار وزارت خارجه فلسطین) رسیده است. شاهزاده محمد بن سلمان شرط سعودی برای عادی‌سازی با اسرائیل را «تحقق دولت فلسطینی» اعلام کرده است.

سعودی میزبان دو اجلاس پیاپی از کشورهای عربی و اسلامی در ریاض برای هماهنگی مواضع و فشار بر جامعه بین‌المللی بوده است. همچنین ریاض نخستین نشست ائتلاف بین‌المللی برای اجرای راه‌حل دو دولتی را برگزار کرد.

ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان در حال استقبال از بیعت‌کنندگان در قصر الصفا در مکه (واس)

بسیاری از ناظران معتقدند سیاست‌های ریاض تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان در سال‌های اخیر با تمرکز بر پرونده‌های پیچیده و گردآوری تمام طرف‌ها به میز مذاکره، از شدت بحران‌های جهانی کاسته است. این رویکرد، صلح را از مسیر گفت‌وگو ممکن ساخته است.

مقصد راه‌حل‌های صلح آمیز

مذاکرات آمریکا-اوکراین در جده در ماه جاری به پیشنهاد آتش‌بس فوری ۳۰ روزه و گام‌هایی به سوی صلح پایدار در اوکراین انجامید. این نتیجه پس از سه هفته مذاکرات آمریکا-روسیه، اولین گفت‌وگوها از آغاز جنگ اوکراین، حاصل شد. دو طرف بر تشکیل گروه‌های سطح بالا برای پایان دادن به جنگ و بازگشایی کانال‌های دیپلماتیک توافق کردند.

در زمینه یمن، سعودی با ارائه «ابتکار پایان بحران یمن» و حمایت از آتش‌بس، نقش میانجیگری خود را تقویت کرد که به نقشه راه سازمان ملل برای یمن منجر شد.

حل اختلاف تاریخی اتیوپی و اریتره از طریق «توافقنامه جده برای صلح» در سپتامبر ۲۰۱۸ تحت حمایت پادشاه سلمان، جایگاه سعودی را به عنوان پایگاهی برای صلح تقویت کرد. عمر گله، رئیس‌جمهور جیبوتی، این نقش را ستود.

در سودان، سعودی با انجام عملیات تاریخی تخلیه افراد گرفتار پس از جنگ داخلی ۲۰۲۳ و میزبانی «مذاکرات جده» بین طرف‌های درگیر، نقش بشردوستانه و صلح آفرین خود را نشان داد.

واشنگتن و پکن در ریاض

در دهه گذشته، سعودی تنها کشور خاورمیانی بوده که توانسته در میانه تنش‌های جهانی—از جنگ اوکراین تا مناقشات تجاری و جنگ غزه—زعمای آمریکا، چین و روسیه را در فاصله کوتاهی میزبانی کند. این جایگاه، سعودی را به بازیگری کلیدی در تاثیرگذاری بر سیاست‌های بین‌المللی تبدیل کرده است، امری که با حجم و سطح سفرها و نشست‌های بین‌المللی در ریاض، به‌ویژه پس از جنگ غزه، مشهود است.

ولیعهد سعودی در حال استقبال از رئیس‌جمهور چین در یکی از دیدارهای اخیر به سعودی (واس)

نقش سعودی در جهان عرب و اسلام

سعودی تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان، در هشت سال گذشته میزبان ۷ اجلاس مهم عربی و اسلامی از جمله «اجلاس اضطراری مکه» (۲۰۱۹)، «اجلاس عربی-چینی» (۲۰۲۲)، و «اجلاس مشترک عربی-اسلامی» (۲۰۲۳) بوده است. همچنین ۱۲ دوره از ۴۵ دوره اجلاس شورای همکاری خلیج در سعودی برگزار شده است.

سعودی میزبان رویدادهای بین‌المللی بزرگی مانند «اجلاس گروه ۲۰» در ۲۰۲۰ (به صورت مجازی)، «اجلاس سعودی-آفریقا» (۲۰۲۳)، و «اجلاس سعودی-کارائیب» (۲۰۲۳) بوده است.