سعودی همکاری خود با آمریکا را برای تحقق صلح و ثبات در خاورمیانه تقویت می‌کند

از طریق گسترش شراکت‌های سرمایه‌گذاری و تجاری

سعودی همکاری خود با آمریکا را برای تحقق صلح و ثبات در خاورمیانه تقویت می‌کند
TT

سعودی همکاری خود با آمریکا را برای تحقق صلح و ثبات در خاورمیانه تقویت می‌کند

سعودی همکاری خود با آمریکا را برای تحقق صلح و ثبات در خاورمیانه تقویت می‌کند

در اولین تماس یک رهبر عربی با رئیس‌جمهور جدید آمریکا، شب چهارشنبه شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد پادشاهی عربی سعودی با دونالد ترامپ تماس تلفنی برقرار کرد. در این گفت‌وگو، دو طرف راه‌های تقویت همکاری برای تحقق صلح، امنیت و ثبات در منطقه و همچنین مسائل اقتصادی بین دو کشور را بررسی کردند.

ولیعهد سعودی در این تماس تأکید کرد که ریاض علاقه‌مند به گسترش مشارکت‌های سرمایه‌گذاری با ایالات متحده است. او اشاره کرد که سعودی برنامه‌ریزی کرده تا در چهار سال آینده ۶۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند و در صورت وجود فرصت‌های بیشتر، این میزان افزایش خواهد یافت.

دو طرف همچنین به تقویت روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف پرداختند. ولیعهد سعودی ابراز اطمینان کرد که دولت بایدن قادر به انجام اصلاحات اقتصادی بی‌سابقه در آمریکا است.

بر اساس گزارش‌های خبری از کاخ سفید، رئیس‌جمهور آمریکا و ولیعهد سعودی درباره «آرزوهای اقتصادی بین‌المللی» سعودی، تجارت و فرصت‌های دیگر در طول این تماس صحبت کردند. کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو رهبر همچنین تلاش‌ها برای تحقق ثبات در خاورمیانه، تقویت امنیت منطقه‌ای و مبارزه با تروریسم را بررسی کردند.

تماس وزير خارجه آمریکا با ولیعهد سعودی

ولیعهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان، روز پنج‌شنبه با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، تماس تلفنی داشت. در این گفت‌وگو، روابط دوجانبه، زمینه‌های همکاری مشترک و راه‌های توسعه آن‌ها و همچنین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی مورد بررسی قرار گرفت.

روبیو ابراز امیدواری کرد که منافع مشترک در سوریه، لبنان، غزه و سایر مناطق تقویت شود. او همچنین به تهدیدات ایران و متحدان آن اشاره کرد. تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت: «وزیر خارجه آمریکا با ولیعهد سعودی درباره استحکام مشارکت بین دو کشور در این مرحله از تغییرات مهم صحبت کرد. دو طرف به مزایای مشارکت اقتصادی بین دو کشور و فرصت‌های موجود برای توسعه اقتصادهای خود در زمینه‌های مختلف، از جمله هوش مصنوعی، پرداختند.»

تکمیل مشارکت‌ها

تحلیلگران به روزنامه «الشرق الأوسط» گفتند که سرمایه‌گذاری‌هایی که سعودی قصد گسترش آن‌ها در آمریکا را دارد، تکمیل‌کننده مشارکت‌های استراتژیک اقتصادی و تجاری بین دو کشور است که شامل فرصت‌های امیدوارکننده‌ای بوده و اهمیت همکاری دوجانبه بین دو کشور را در تقویت امنیت و صلح بین‌المللی تأیید می‌کند.

دکتر فواز العلمی، کارشناس تجارت بین‌الملل، گفت: «روابط اتحاد استراتژیک بین سعودی و آمریکا که از ۸ دهه پیش برقرار است، با قصد سعودی برای تکمیل این مشارکت‌ها در فرصت‌ها و زمینه‌های امیدوارکننده، به ویژه در انتقال و بومی‌سازی فناوری، صنایع نظامی، اکتشاف فضا، توسعه کاربردهای هوش مصنوعی و انرژی هسته‌ای، گسترش خواهد یافت.»

العلمی تأکید کرد که سعودی قصد دارد از جهش توسعه‌ای که به عنوان سریع‌ترین اقتصاد در حال رشد در میان کشورهای گروه ۲۰ تجربه می‌کند، بهره‌برداری کند و با گسترش سرمایه‌گذاری‌ها و روابط تجاری خود در آمریکا به مبلغ ۶۰۰ میلیارد دلار در چهار سال آینده، به رفاه اقتصادی بی‌سابقه‌ای دست یابد.

تنوع بخشیدن به مشارکت‌ها

دکتر سعود العتیبی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه ملک عبدالعزیز، گفت: «منافع مشترک یکی از عناصری است که سعودی و آمریکا را به هم پیوند می‌دهد، نه فقط منافع یک کشور. سعودی به عنوان یک کشور تأثیرگذار در منطقه، از طریق رابطه مثبت خود با کشوری مهم مانند آمریکا، برای تحقق ثبات و صلح در منطقه سرمایه‌گذاری می‌کند.»

او افزود: «سعودی یک کشور محوری در خاورمیانه است و از قدرت نرم برای تأثیرگذاری در منطقه برخوردار است. این کشور همواره از طریق اتخاذ سیاست‌های خارجی که به نفع عموم است و به هیچ طرفی آسیب نمی‌زند، به دنبال تقویت ثبات و امنیت در منطقه بوده است.»

العتیبی تأکید کرد که تقویت مشارکت‌های اقتصادی پادشاهی عربی سعودی با قدرت‌های بزرگ، به ایجاد یک عامل تأثیرگذار کمک می‌کند که دیدگاه‌های کشورهای منطقه را برجسته می‌سازد و به کشورهای عربی و اسلامی در دستیابی به آرزوهایشان کمک می‌کند.



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»