احمد الشرع، رئیس‌جمهور دولت انتقالی سوریه، در اولین سفر خارجی خود پس از انتصاب، روز یکشنبه (۲ فوریه) به پادشاهی عربی سعودی سفر کرد.
این سفر که کمتر از چهار روز پس از انتخاب او به عنوان رئیس‌جمهور انجام شد، نشان‌دهنده اهمیت فزاینده روابط بین دو کشور است. الشرع در ریاض با شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و نخستوزیر سعودی، دیدار و گفت‌وگو کرد.
این سفر در حالی صورت می‌گیرد که کمتر از دو ماه از سرنگونی بشار اسد، رئیس‌جمهور پیشین سوریه، و تشکیل مجلس قانون‌گذاری موقت پس از انحلال مجلس الشعب و تعلیق قانون اساسی گذشته است. این تحولات، سوالاتی را درباره چگونگی شکل‌گیری روابط استراتژیک جدید بین ریاض و دمشق مطرح کرده است. ناظران بر این باورند که سفر الشرع به ریاض، با توجه به افزایش هماهنگی و همکاری بین دو کشور در دو ماه گذشته، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
یک مقام سعودی پیشتر به روزنامه «الشرق الاوسط» گفته بود: «پادشاهی سعودی بر اصول تغییرناپذیر خود تأکید دارد که شامل حفظ امنیت، یکپارچگی و تمامیت ارضی سوریه و عدم دخالت خارجی در امور این کشور است. سعودی معتقد است که سوریه متعلق به مردم آن است و آنها باید از طریق گفت‌وگوی داخلی، راهکارهایی برای خروج از بحران فعلی بیابند.»
حمایت سیاسی اولیه
وزارت امور خارجه پادشاهی سعودی در ۸ دسامبر، همزمان با تسلط «اداره عملیات نظامی» بر دمشق و اعلام تدابیر امنیتی جدید، بیانیه‌ای صادر کرد و از گام‌های مثبت برای حفظ امنیت مردم سوریه، جلوگیری از کشتار و حفاظت از نهادهای حکومتی و اموال دولتی استقبال کرد. در این بیانیه آمده بود: «پادشاهی سعودی در این مرحله سرنوشت‌ساز، کنار مردم سوریه ایستاده است.»
سعودی همچنین از جامعه بین‌الملل خواست تا با حکومت جدید سوریه همکاری کرده و از تلاش‌های آن برای تحقق خواسته‌های مردم حمایت کند. این بیانیه افزود: «مردم سوریه در سال‌های گذشته با مصائب فراوانی، از جمله صدها هزار کشته و میلیون‌ها آواره و مهاجر روبرو بوده‌اند. سوریه در آن سال‌ها صحنه حضور گروه‌های شبه‌نظامی مزدور بود که تلاش می‌کردند پروپاگاندای خارجی خود را بر مردم تحمیل کنند.»
سعودی بار دیگر بر اصل عدم دخالت در امور داخلی سوریه تأکید کرد و اعلام نمود: «زمان آن فرا رسیده که مردم سوریه از زندگی با کرامت برخوردار شوند و همه گروه‌های جامعه در ترسیم آیندهای درخشان مشارکت داشته باشند. سوریه باید جایگاه طبیعی خود را در جهان عرب و اسلام بازیابد.»
ریاض همچنین به طور مکرر «فرصت‌سوزی اسرائیل برای بازیابی امنیت و ثبات در سوریه» را محکوم کرده و بر عربی و سوری بودن جولان تأکید نموده است.
کمک‌های بشردوستانه
بر اساس گزارش‌های خبری متعدد، یک هیئت سعودی به ریاست مشاور دیوان پادشاهی، پیشتر با رئیس‌جمهور دولت انتقالی سوریه در کاخ الشعب در دمشق دیدار کرده بود. احمد الشرع در گفت‌وگو با «الشرق الاوسط» در ۱۹ دسامبر اظهار داشت: «پادشاهی سعودی برنامه‌های جسورانه و چشم‌انداز توسعه محوری دارد. ما امیدواریم بتوانیم از این الگوها برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنیم. نقاط مشترک فراوانی بین سند چشم‌انداز سعودی و اهداف ما وجود دارد که می‌تواند زمینه همکاری در حوزه‌های اقتصادی، توسعه و غیره باشد.»
الشرع در گفت‌وگوهای تلویزیونی خود نیز ابراز کرد که دلش برای سعودی تنگ شده است. او گفت: «من در سعودی متولد و بزرگ شده‌ام و این افتخار بزرگی برای من است.» وی همچنین از موضع سعودی در حمایت از ثبات سوریه و نقش کلیدی این کشور در آینده سوریه تقدیر کرد.
کمک‌های بشردوستانه و پل‌های هوایی و زمینی
پادشاهی سعودی از ابتدای ژانویه ۲۰۲۵، پل هوایی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به سوریه برقرار کرده است. تاکنون ۱۶ هواپیمای حامل محصولات غذایی و تجهیزات پزشکی به منظور کاهش مشکلات مردم سوریه و تقویت ثبات در این کشور ارسال شده است. علاوه بر این، سعودی یک پل زمینی نیز ایجاد کرده و ۱۱۴ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه از گذرگاه مرزی نصیب وارد سوریه شده‌اند.
سعودی تأکید کرده است که این کمک‌ها تا زمان دستیابی به اهداف مورد نظر، یعنی ثبات و بهبود شرایط انسانی در سوریه، ادامه خواهد یافت.
تلاش برای لغو تحریم‌ها
پادشاهی سعودی اولین مقصد خارجی هیئت عالی رتبه سوری بود که متشکل از وزیران خارجه، دفاع و رئیس سازمان اطلاعات بود. این هیئت در ژانویه به ریاض سفر کرد و با مقامات سعودی دیدار نمود. اسعد الشیبانی، وزیر خارجه سوریه، در کمتر از ده روز دو بار به سعودی سفر کرد و در جلسات بین‌المللی درباره سوریه شرکت نمود.
شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه سعودی، در این جلسات بر اهمیت لغو تحریم‌های یکجانبه و بین‌المللی علیه سوریه تأکید کرد و گفت: «ادامه تحریم‌ها مانعی بر سر راه بازسازی و توسعه سوریه است. آینده سوریه باید توسط مردم این کشور تعیین شود.»
الهام‌بخش
اسعد الشیبانی، وزیر خارجه سوریه، در نشست مجمع جهانی اقتصادی داووس، سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ سعودی را به عنوان الگویی الهام‌بخش برای آینده سوریه معرفی کرد. او گفت: «برخی از الگوها، مانند سند ۲۰۳۰ سعودی، می‌توانند به ما در ساختن آیندهای بهتر کمک کنند.»
شاهزاده فیصل بن فرحان نیز در سفر خود به دمشق در ۲۴ ژانویه، با احمد الشرع دیدار کرد و بر اهمیت لغو تحریم‌ها و حمایت از ثبات و توسعه سوریه تأکید نمود. اسعد الشیبانی از تلاش‌های سعودی برای استفاده از روابط خود با آمریکا به منظور لغو تحریم‌های سوریه قدردانی کرد.
این تحولات نشان می‌دهد که ریاض و دمشق در مسیر ایجاد روابط استراتژیک نویدبخش گام برمی‌دارند، روابطی که می‌تواند آینده سوریه را به سوی ثبات و توسعه سوق دهد.
