وزارت خارجه آمریکا به «الشرق الأوسط»: سفر ترامپ نشان‌دهنده نقش محوری سعودی در حل بحران‌های منطقه است

وربرگ: امنیت منطقه‌ای، همکاری دفاعی و سرمایه‌گذاری فناوری از محورهای اصلی این سفر است

سامويل وربيرغ المتحدث الإقليمي باسم وزارة الخارجية الأميركية (تصوير: تركي العقيلي)
سامويل وربيرغ المتحدث الإقليمي باسم وزارة الخارجية الأميركية (تصوير: تركي العقيلي)
TT

وزارت خارجه آمریکا به «الشرق الأوسط»: سفر ترامپ نشان‌دهنده نقش محوری سعودی در حل بحران‌های منطقه است

سامويل وربيرغ المتحدث الإقليمي باسم وزارة الخارجية الأميركية (تصوير: تركي العقيلي)
سامويل وربيرغ المتحدث الإقليمي باسم وزارة الخارجية الأميركية (تصوير: تركي العقيلي)

یک مقام ارشد در وزارت خارجه آمریکا پیش‌بینی کرد که گفت‌وگوهای مربوط به سفر رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، به پادشاهی عربی سعودی بر تقویت تلاش‌ها برای صلح در منطقه از طریق همکاری با متحدان متمرکز خواهد بود.

ساموئل وربرگ، سخنگوی منطقه‌ای وزارت خارجه آمریکا، در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» گفت: «این سفر به‌روشنی اهمیت و راهبردی بودن نقش محوری پادشاهی سعودی در منطقه را نشان می‌دهد؛ زیرا ایالات متحده، سعودی را شریک اصلی خود در تلاش‌های مربوط به تقویت امنیت و ثبات منطقه‌ای می‌داند.»

او افزود: «در این سفر، نقشی که سعودی در میزبانی از مذاکرات مربوط به جنگ اوکراین ایفا کرد و نیز تلاش‌های آن در آرام‌سازی اوضاع در سودان و یمن نادیده گرفته نخواهد شد. ما ابتکارهای سعودی در حمایت از راه‌حل‌های سیاسی برای منازعات و تلاش‌هایش برای تضمین بازارهای جهانی انرژی و مشارکت در ثبات منطقه‌ای از طریق ابزارهای دیپلماسی منطقه‌ای و بین‌المللی را ارج می‌نهیم.»

وربرگ ادامه داد: «پیش‌بینی می‌شود این سفر به بررسی پرونده‌های راهبردی در زمینه امنیت منطقه‌ای، همکاری دفاعی، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فناوری و انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص یابد.»

او تأکید کرد که «این سفر به تقویت هماهنگی در زمینه تهدیدهای دریایی در دریای سرخ، همچنین تحولات در غزه، لبنان، یمن، سودان، لیبی و عراق، و نیز مقابله با رفتار بی‌ثبات‌کننده ایران خواهد پرداخت.»

تعهد به شراکت

سخنگوی منطقه‌ای وزارت خارجه آمریکا گفت: «سفر رئیس‌جمهور ترامپ به سعودی نخستین سفر او به منطقه پس از تصدی مقام ریاست‌جمهوری است و نشان‌دهنده تعهد عمیق ایالات متحده به شراکت‌های راهبردی خود در خاورمیانه است.»

او افزود: «این سفر در لحظه‌ای حساس انجام می‌شود؛ زمانی که منطقه با چالش‌های امنیتی و اقتصادی فزاینده‌ای روبه‌رو است، و ایالات متحده درصدد است از طریق این سفر، همکاری با شرکای خود در حوزه دفاع، انرژی و سرمایه‌گذاری را تقویت کند.»

وربرگ ادامه داد: «علاوه بر این، در سفر ترامپ راه‌های گسترش تلاش‌های مشترک برای مقابله با تهدیدهای منطقه‌ای مانند رفتار بی‌ثبات‌کننده ایران، تروریسم، جنگ اوکراین و ضرورت برقراری صلح در غزه بررسی خواهد شد.»

او همچنین گفت: «سفر پیشِ‌رو به سعودی، در زمینه روابط دوجانبه میان ریاض و واشنگتن، فرصتی مهم برای تقویت شراکت راهبردی میان ایالات متحده و پادشاهی سعودی در حوزه‌هایی مانند دفاع، امنیت، سرمایه‌گذاری و انرژی خواهد بود.»

وربرگ بر تلاش کشورش برای تعمیق این همکاری‌ها جهت مقابله با چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز ساختن روابط اقتصادی متنوع و پایدار که بر منافع مشترک استوار باشد، تأکید کرد. او گفت این سفر نشان‌دهنده پایبندی قوی واشنگتن به تقویت ائتلاف‌های خود با شرکای کلیدی در خاورمیانه است و پیش‌بینی کرد گفت‌وگوها بر سرمایه‌گذاری و دفاع متمرکز باشد.

او افزود: «ایالات متحده در پی تقویت شراکت‌های اقتصادی با ریاض، به‌ویژه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری است، و نیز خواهان گسترش همکاری دفاعی برای محافظت از منافع مشترک در برابر تهدیدهای منطقه‌ای است. این گفت‌وگوها بخشی از رویکردی گسترده‌تر برای توانمندسازی متحدان و شرکای منطقه‌ای در جهت افزایش توانمندی‌های دفاعی و توسعه اقتصادی آنان است.»

مشورت‌های راهبردی

بر پایه سخنان وربرگ، ایالات متحده بار دیگر تعهد خود به همکاری با شرکای منطقه‌ای‌اش را برای «یافتن راه‌حل‌های سیاسی و دیپلماتیک پایدار برای بحران‌ها، حمایت از تلاش‌ها برای آرام‌سازی در غزه، دستیابی به آتش‌بس دائمی و مقابله با فعالیت‌هایی که آزادی کشتیرانی در دریای سرخ را تهدید می‌کند» اعلام می‌کند.

در زمینه گفت‌وگوهای آمریکا و ایران، وربرگ گفت: «ما ترجیح می‌دهیم درباره جزئیات مذاکرات جاری یا احتمالی با ایران سخنی نگوییم.»

با این حال، او تأکید کرد که سیاست رئیس‌جمهور ترامپ روشن است: ایالات متحده اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد و «ما از همه ابزارهای فشار سیاسی و اقتصادی برای تحقق این هدف استفاده خواهیم کرد.» او همچنین بر لزوم مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه تأکید کرد.

در مقابل، وربرگ از تلاش‌های سعودی برای ثبات منطقه و مهار بحران‌های جهانی تقدیر کرد و گفت: ایالات متحده نقش محوری ریاض را در تسهیل مذاکرات میان نمایندگان آمریکا، روسیه و اوکراین ارج می‌نهد.

او همچنین خاطرنشان کرد که مذاکرات سه‌جانبه‌ای که به‌تازگی در ریاض میان آمریکا، روسیه و اوکراین برگزار شد، به پیشرفت‌های ملموسی در چندین پرونده انسانی منجر شد که از جمله آن‌ها می‌توان به حصول تفاهم اولیه درباره سازوکارهای تبادل اسرا و تسهیل رساندن کمک‌های بشردوستانه اشاره کرد.

وربرگ افزود: «از دیگر دستاوردهای مذاکرات ریاض، توافق بر سر گام‌های عملی برای تضمین آزادی کشتیرانی در دریای سیاه و تأمین گذرگاه‌های تجاری حیاتی، علاوه بر بحث درباره راه‌های کمک به بازسازی زیرساخت‌های غیرنظامی در اوکراین، به‌ویژه شبکه‌های انرژی و بنادر بود.»

به گفته وربرگ، «این نتایج، گامی نخست در مسیری طولانی است و ایالات متحده در هماهنگی با شرکای خود، از جمله سعودی، به پیشبرد تلاش‌های دیپلماتیک برای صلحی عادلانه و پایدار که بر احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین استوار باشد، ادامه خواهد داد... و ما از دورهای بیشتر گفت‌وگو در صورت فراهم بودن شرایط مناسب استقبال می‌کنیم.»

بحران‌های متحرک

در مورد دیدگاه آمریکا درباره عادی‌سازی روابط با سوریه، وربرگ گفت: «هنوز مذاکراتی میان طرف‌های آمریکایی و سوری در حال انجام است که بر حصول اطمینان از وضعیت ایمن کشور از نظر نابودی تروریسم، گروه‌های تروریستی و تهدیدهای امنیتی متمرکز است.»

او توضیح داد که کشورش خواهان آن است که نظام جدید سوریه به همه اقوام و طوایف احترام بگذارد و نمایندگی فراگیر در حکومت دموکراتیک مدنی وجود داشته باشد، همچنین سوریه عاری از سلاح‌های شیمیایی باشد. او تأکید کرد که رفع تحریم‌های آمریکا نیازمند زمان بیشتر، تفاهم و اطمینان از پیشرفت امور است.

وربرگ خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را مشروط به اطمینان از نابودی کامل تروریسم و گروه‌های فعال در این زمینه دانست و هرگونه رقابت میان آمریکا، روسیه و ترکیه در سوریه را رد کرد. او بر لزوم احترام به حاکمیت این کشور تأکید کرد.

در سوی دیگر، وربرگ تأکید کرد که پرونده‌های آمریکا و عراق کاملاً با وضعیت سوریه متفاوت است و گفت: میان بغداد و واشنگتن تفاهم‌هایی درباره خروج نیروهای آمریکایی، مبارزه با تروریسم و همکاری دوجانبه در پرونده‌های دیگر که به نوعی با مسائل امنیتی، سیاسی و اقتصادی مرتبط‌اند، وجود دارد.

وربرگ همچنین هرگونه ارتباط میان رویکرد آمریکا به پرونده لبنان و موضوع سوق دادن بیروت به‌سوی عادی‌سازی با تل‌آویو را رد کرد. او تأکید کرد که میان این دو موضوع تفکیک کامل وجود دارد و ایالات متحده عادی‌سازی اجباری روابط لبنان با اسرائیل را تحمیل نخواهد کرد. او گفت این موضوع به طرفین و منافع آن‌ها بستگی دارد و مدعی شد که دیگر تهدید امنیتی‌ای از سوی «حزب‌الله» وجود ندارد، چراکه اسرائیل در جنگ اخیر توانسته بازوی آن را در هم بشکند.

در ادامه، وربرگ تأکید کرد که دولت ترامپ به مسئله صلح در فلسطین و رساندن کمک به غزه اهمیت فراوانی می‌دهد و تلاش‌های آمریکا در این زمینه متوقف نشده است. او هرگونه اجبار برای کوچاندن فلسطینیان از سوی آمریکا را رد کرد و گفت که ترامپ راه‌حل دو دولتی را رد نکرده و تصمیم‌گیری در این باره را به طرفین منازعه واگذار کرده است.

از سوی دیگر، وربرگ تأکید کرد که دولت ترامپ به اوضاع سودان نیز توجه دارد و خواهان توقف جنگ و تلاش برای امنیت و ثبات این کشور است. او پیش‌بینی کرد که یک فرستاده ارشد آمریکایی برای سودان منصوب شود تا جدیت بیشتری به روند حل بحران ببخشد.

وربرگ اشاره کرد که موضوع وجود واحدهای نظامی آمریکا در مناطق جنگی سودان در دست بررسی قرار خواهد گرفت تا اطمینان حاصل شود که جنگ پهپادها متوقف شده است. او گفت کشورش حمله به پورت‌سودان و سایر شهرها و مناطقی که اخیراً هدف حملات پهپادی قرار گرفته‌اند را محکوم می‌کند.

در پایان، سخنگوی منطقه‌ای وزارت خارجه آمریکا بر اهمیت توافق اخیر آمریکا و حوثی‌ها برای توقف حملات به ناوبری دریای سرخ تأکید کرد و این توافق را آزمونی واقعی برای سنجش جدیت حوثی‌ها در پایبندی به امنیت کشتیرانی در این منطقه دانست.



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»