دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، سفرش به پادشاهی عربی سعودی، امارات و قطر را «تاریخی» توصیف کرد. او این سخنان را در یک نشست خبری در کاخ سفید و پیش از حرکت به سمت ریاض، پایتخت سعودی، بیان کرد. این سفر نخستین برنامه رسمی خارجی ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش است که از ۱۳ تا ۱۶ مه انجام می‌شود و شامل توقف در قطر و امارات نیز هست.
ترامپ امروز سه‌شنبه وارد ریاض می‌شود، همان‌طور که در ابتدای دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش در ماه مه ۲۰۱۷ نیز سفرش را با دیدار از سعودی آغاز کرده بود. در آن سفر، او با ملک سلمان، خادم حرمین شریفین، دیدار کرد و چند توافق مهم میان دو کشور به امضا رسید.
سفر مهم از نگاه کاخ سفید
کارولین لِویت، سخنگوی کاخ سفید، اهمیت ویژه‌ای برای این سفر قائل است. او در یک نشست خبری در روز جمعه گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ در تلاش است تا روابط با کشورهای خاورمیانه را تقویت کند.» او افزود که ترامپ پس از ۸ سال، بازمی‌گردد تا دیدگاه بلندمدتش برای خاورمیانه‌ای موفق و شکوفا را بازتاب دهد؛ جایی که ایالات متحده و کشورهای منطقه با یکدیگر همکاری می‌کنند تا افراط‌گرایی را شکست دهند و آن را با تبادلات فرهنگی و تجاری جایگزین کنند.
برنامه‌ای فشرده از دیدارها
بر اساس اعلام کاخ سفید، برنامه سفر ترامپ پر از جلسات دوجانبه، دیدار با تاجران و سرمایه‌گذاران و نیز مشارکت در «فروم سرمایه‌گذاری سعودی و آمریکا است».
روز چهارشنبه، ترامپ در نشست سران شورای همکاری خلیج و آمریکا، که پنجمین دوره آن در ریاض است، شرکت خواهد کرد.
وزارت خارجه آمریکا به روزنامه «الشرق الأوسط» اعلام کرد که این سفر نقش سعودی در میزبانی مذاکرات مربوط به جنگ اوکراین و تلاش‌هایش برای آرام‌سازی اوضاع در سودان و یمن را نادیده نخواهد گرفت. ساموئل وربرگ، سخنگوی منطقه‌ای وزارت خارجه آمریکا، گفت: «ایالات متحده از ابتکارات سعودی در زمینه حل سیاسی منازعات، تأمین بازارهای جهانی انرژی و مشارکت در ثبات منطقه از راه دیپلماسی منطقه‌ای و بین‌المللی قدردانی می‌کند.»
موضوعات کلیدی در دستور کار
وربرگ درباره محورهای گفت‌وگو در این سفر گفت که مباحثی راهبردی در زمینه «امنیت منطقه‌ای، همکاری‌های دفاعی، سرمایه‌گذاری در فناوری و انرژی‌های تجدیدپذیر» در دستور کار است. او تأکید کرد که «هماهنگی‌ها برای مقابله با تهدیدات دریایی در دریای سرخ، همچنین تحولات غزه، لبنان، یمن، سودان، لیبی و عراق و مهار رفتارهای بی‌ثبات‌کننده ایران» از دیگر موضوعات مورد بحث خواهد بود.
او افزود: «این سفر برای روابط دوجانبه آمریکا و سعودی، فرصتی مهم برای تقویت شراکت راهبردی در زمینه‌های دفاعی، امنیتی، سرمایه‌گذاری و انرژی است.»
وربرگ بر تلاش ایالات متحده برای گسترش همکاری‌ها در برابر چالش‌های منطقه‌ای و جهانی و توسعه روابط اقتصادی متنوع‌تر و پایدارتر که بر منافع مشترک استوار است، تأکید کرد. او این سفر را نشان‌دهنده تعهد جدی واشنگتن به تقویت ائتلاف‌هایش در خاورمیانه دانست و گفت که احتمالاً پرونده‌های سرمایه‌گذاری و دفاعی از جمله موضوعات اصلی گفت‌وگو خواهند بود.
او ادامه داد: «ایالات متحده به دنبال تقویت شراکت‌های اقتصادی با سعودی، به‌ویژه در زمینه‌های انرژی تجدیدپذیر و فناوری، و همچنین گسترش همکاری‌های دفاعی برای حفاظت از منافع مشترک در برابر تهدیدات منطقه‌ای است.»
این گفت‌وگوها بخشی از رویکرد گسترده‌تری برای توانمندسازی متحدان منطقه و ارتقای توان دفاعی و اقتصادی آن‌هاست.
ترامپ، هشتمین رئیس‌جمهور بازدیدکننده از سعودی
بر اساس داده‌های وزارت خارجه آمریکا، دونالد ترامپ هشتمین رئیس‌جمهور آمریکا در پنج دهه اخیر است که از سعودی دیدن می‌کند. پیش از او، روسای جمهوری چون ریچارد نیکسون، جیمی کارتر، جورج بوش پدر، بیل کلینتون، جورج بوش پسر، باراک اوباما و جو بایدن به سعودی سفر کرده‌اند. سفر جدید ترامپ، چهاردهمین سفر یک رئیس‌جمهور آمریکایی به سعودی محسوب می‌شود.
برخی از روسای جمهور مانند بوش پدر و بوش پسر، دو بار به سعودی سفر کرده‌اند. باراک اوباما نیز در دوران ریاستش چهار بار به این کشور سفر داشت. ترامپ نیز در دوره اولش در سال ۲۰۱۷ به سعودی آمد و حالا در آغاز دوره دومش، بار دیگر ریاض را مقصد نخستین سفر خارجی‌اش قرار داده است.
همکاری در حوزه فناوری‌های نو
پیش از رسیدن ترامپ، روز دوشنبه وزیر ارتباطات سعودی، عبدالله السواحه، با دیوید ساکس، مشاور ارشد کاخ سفید در زمینه هوش مصنوعی و ارزهای دیجیتال، دیدار و درباره تقویت همکاری راهبردی دو کشور در حوزه فناوری‌های نوین گفت‌وگو کرد.
همچنین، چند تن از مدیران اجرایی بزرگ از دو کشور، از معاملات بزرگ و مهمی که قرار است در جریان «فروم سرمایه‌گذاری سعودی و آمریکا» امضا شود، خبر دادند. این نشست با حضور مقام‌های بلندپایه آمریکایی و مدیران شرکت‌های بزرگ از دو کشور برگزار خواهد شد.
«لحظه‌ای سرنوشت‌ساز در سیاست»
کارشناسانی که با «الشرق الأوسط» گفت‌وگو کرده‌اند، بر این باورند که سفر ترامپ لحظه‌ای تعیین‌کننده در روابط آمریکا و سعودی است. آنها معتقدند این سفر می‌تواند به تقویت شراکت راهبردی و تقویت همکاری‌ها در زمینه امنیت، اقتصاد و سرمایه‌گذاری کمک کند. همچنین، موضوع فلسطین، توقف حمله‌های اسرائیل به غزه، تلاش برای راه‌حل دوکشوری و قانع کردن ترامپ نسبت به اینکه نتانیاهو مانعی در مسیر منافع آمریکا در منطقه است، از محورهای اصلی بحث خواهد بود.
مایکل راتنی، سفیر پیشین آمریکا در سعودی، هم گفت که این سفر نشانه‌ای روشن از استحکام شراکت آمریکا و سعودی است. او افزود که انتخاب سعودی به‌عنوان نخستین مقصد ترامپ در دوره دومش، نه تنها به خاطر ابعاد راهبردی روابط دو کشور است، بلکه نشان‌دهنده روابط نزدیک شخصی او با شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی نیز هست.
