تحرکات نظامی مشکوک آمریکا در عراق؛ سوریه هدف احتمالی

توصیه تهران به گروه های مسلح: حفظ آرامش  

TT

تحرکات نظامی مشکوک آمریکا در عراق؛ سوریه هدف احتمالی

گشت خودروهای نظامی آمریکا در دیرالزور (آرشیو- ارتش آمریکا)
گشت خودروهای نظامی آمریکا در دیرالزور (آرشیو- ارتش آمریکا)

نهادهای مختلف در واشنگتن و بغداد هر گونه تحرکات نظامی آمریکا در خاک عراق را تکذیب می کنند اما به هر حال عکس های فراوانی از کاروان های نظامی آمریکا در شهرهای مختلف عراق در رسانه های عراقی دست به دست می چرخد و نیز شواهدی نشان می دهد که گروه های مسلح شیعه «از عملیات قریب الوقوع خبر دارند اما از آنها خواسته شده تا تنش زایی نکنند».
سرلشکر یحیی رسول سخنگوی فرمانده کل نیروهای نظامی عراق در یک گفتگوی تلویزیونی گفت «تحرکات آمریکا در عراق صرفا در شبکه های اجتماعی تاثیر دارد».
یک مقام دولتی به «الشرق الاوسط» گفت «تحرکات آمریکایی ها در مناطقی است که در خاک عراق نیستند. ویدیوهای خودروهای آمریکایی در شبکه های اجتماعی قدیمی هستند و یا اینکه این تجهیزات نظامی در عراق نیستند».
با این حال، سه تن از چهره های برجسته عراق از جمله یکی از اعضای ارشد گروه مسلح مستقر در شمال غرب عراق به «الشرق الاوسط» گفتند «آمریکایی ها برای آغاز یک عملیات نظامی در حال استقرار مجدد در منطقه هستند و این عملیات نظامی در خاک عراق انجام نخواهد شد».
طبق اظهارات این سه چهره عراقی «آمریکا برای پاکسازی منطقه مرزی بین عراق و سوریه برنامه دارد و به گروه های مسلح خارجی وابسته به رژیم ایران حمله خواهد کرد‍».

گشت خودروهای نظامی آمریکا در دیرالزور (آرشیو- ارتش آمریکا)

عضو ارشد یکی از گروه های مسلح عراق توضیح داد «گروه های مسلح گمانه زنی می کنند که به احتمال زیاد آمریکا در این عملیات نظامی هدف راهبردی تغییر قواعد درگیری با روس ها در سوریه را دنبال می کند».
او اضافه کرد «البته اینها صرفا گمانه زنی است که بنا به اطلاعات کمی که داریم انجام می شود. آمریکایی ها دولت بغداد را در جریان بخش اعظم عملیات خود قرار نمی دهند».
این سه شخصیت عراقی می گویند «آمریکایی ها همچنین می خواهند جلوی انتقال نیرو و اسلحه ایران به سوریه و لبنان از خاک عراق را بگیرند (...). اطلاعات ما در حال حاضردر همین حد است».
وعد القدو عضو کمیسیون امنیت پارلمان عراق در یک گفتگوی تلویزیونی گفت «نیروهای آمریکایی احتمالا تا ۱۵ روز دیگر در مناطق مرزی بین سوریه و عراق مستقر خواهند شد».

لوید آستین وزیر دفاع آمریکا و ثابت العباسی وزیر دفاع عراق روز ۷ اوت در واشنگتن دیدار کردند (آسوشیتد پرس)

القدو توضیح داد وزیر دفاع عراق در ارتباط با همین تحولات به واشنگتن سفر و با وزیر دفاع آمریکا دیدار کرد.
رسانه های وابسته به گروه های نظامی مخالف حضور آمریکا در عراق بر خلاف روال معمول فتیله را درباره تحرکات آمریکا پایین کشیدند. منابع گوناگون می گویند که «به گروه های مسلح دستور رسیده خویشتنداری کنند و پایشان را به جنگ بیهوده باز نکنند».
یکی از اعضای ارشد «چارچوب هماهنگی» شیعیان گفت «رهبران گروه های نظامی شیعی اخیرا درباره اطلاعاتی که در خصوص تحرکات آمریکا به دستشان رسیده و پیام رژیم ایران گفتگو کردند. پیام رژیم ایران این بوده کاری که آمریکایی ها انجام می دهند جای نگرانی ندارد».
این عضو ارشد «چارچوب هماهنگی» افزود «اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس، شاخه برون مرزی سپاه سه روز است که در عراق است اما هدف این سفر صرفا زیارت در کربلا و بغداد است. برخی منابع تلویحا گفتند که قاآنی در یک جلسه درباره بررسی تحرکات آمریکا شرکت کرده است». در این رابطه، ژنرال متیو مک فارلین فرمانده آمریکایی عملیات «اراده آهنین» در یک گفتگوی مجازی با گروهی از خبرنگاران گفت نیروهای آمریکایی برای عملیات نظامی در عراق برنامه ندارند اما آماده پاسخ به هر گونه تهدید هستند.

آموزش نظامی در شرق حلب

برخی منابع در سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه گفتند که گروه های شبه نظامی وابسته به ایران در یک پایگاه نظامی در شرق حلب یک دوره نظامی دارند. این منطقه نزدیک بخش های تحت نفوذ «نیروهای دموکراتیک سوریه» در آنسوی رود فرات است.
سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه گزارش داد که آموزش های نظامی از دو روز پیش زیر نظر سپاه پاسداران و گروه شبه نظامی افغانستانی «فاطمیون» آغاز شده است. سربازان محلی برای استفاده از اسلحه سبک و متوسط آموزش می بینند تا بعد به مناطق تحت کنترل شبه نظامیان در دیرالزور اعزام شوند و مناطق استقرار آنها در غرب فرات تقویت شود. این درحالیست که ارسال نیرو و تجهیزات به منطقه در راستای آمادگی برای هر گونه برخورد و رویارویی با نیروهای ائتلاف بین المللی ضد داعش انجام می شود.
سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه افزود که شبه نظامیان رژیم ایران با سوء استفاده از شرایط معیشتی ناگوار مردم از شهروندان سوریه در بخش های نفوذشان عضوگیری می کنند.
سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه خاطر نشان کرد «شبه نظامیان افغانستانی فاطمیون در حومه شرقی حلب با پیشنهادهای مالی آنچنانی و امتیازات دیگر بیشتر از گروه های شبه نظامی دیگر عضو گیری می کنند. تعداد نیروهای جذب شده در میان فاطمیون از زمان افزایش روند عضو گیری در ماه فوریه ۲۰۲۱ به ۳ هزار و ۳۵۱ نفر رسیده است».

احتمال برخورد نظامی در دیرالزور

گروه های شبه نظامی ایران و «حزب الله» لبنان در دیرالزور از یکی از پادگان های آموزشی این نیروها یک پهپاد به سمت بخش های تحت نفوذ «قسد» شلیک کردند که به مناطق واقع در شرق فرات در نزدیکی میدان گازی «کونیکو» در حومه دیرالزور اصابت کرد. ارتش آمریکا یک پایگاه نظامی در میدان «کونیکو» دارد. بخش های شرق فرات دست شبه نظامیان ایران است.
سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه گفت «شبه نظامیان ایران در حال تقویت حضور خود در بخش های واقع در غرب فرات هستند و به همین دلیل مرتب تسلیحات و تجهیزات مدرن به منطقه ارسال می کنند تا برای هر گونه برخورد نظامی با نیروهای «ائتلاف بین المللی ضد داعش» آماده باشند. این تحولات و تحرکات دو طرف در منطقه در این چارچوب انجام می گیرد.
سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه سه شنبه (۱۵ اوت) گفت «حزب الله لبنان و سپاه موشک های دوش پرتاب زمین به هوا در مواضع خود نزدیک کرانه های رود فرات و نزدیک به پایگاه های «قسد» و «ائتلاف بین المللی ضد داعش» در حومه دیر الزور مستقر کردند».
برخی منابع گفتند ۱۲۰ فروند لانچر موشک با لوازم همراه به هر کدام از نیروهای آموزش دیده توسط «حزب الله» داده شده است.



دولت مغرب تأکید کرد که مطالبات معترضان را درک می‌کند

معترضان شعارهایی را برای بهبود خدمات در بخش‌های سلامت و آموزش سر دادند (AFP)
معترضان شعارهایی را برای بهبود خدمات در بخش‌های سلامت و آموزش سر دادند (AFP)
TT

دولت مغرب تأکید کرد که مطالبات معترضان را درک می‌کند

معترضان شعارهایی را برای بهبود خدمات در بخش‌های سلامت و آموزش سر دادند (AFP)
معترضان شعارهایی را برای بهبود خدمات در بخش‌های سلامت و آموزش سر دادند (AFP)

دولت مغرب امروز تأکید کرد که مطالبات اجتماعی را درک می‌کند و آماده است تا با آن‌ها به شکلی مثبت و مسئولانه تعامل کند؛ اشاره‌ای به اعتراضات جوانان که از چهار روز پیش در خیابان‌های مغرب جریان دارد و هدف آن درخواست برای انجام اصلاحات و پایان‌دادن به فساد است.

نخست‌وزیری مغرب در بیانیه‌ای که خبرگزاری «رویترز» منتشر کرد، اعلام کرد: «پس از بررسی تحولات مختلف مرتبط با بیان‌های جوانان در فضاهای الکترونیکی و عمومی، بر حسن شنیدن و درک مطالبات اجتماعی تأکید می‌کند و آمادگی خود را برای تعامل مثبت و مسئولانه با آن‌ها از طریق گفت‌وگو و بحث در درون نهادها و فضاهای عمومی و یافتن راه‌حل‌های واقعی و قابل اجرا برای پیروزی در مسائل کشور و شهروندان ابراز می‌دارد».

دولت در بیانیه امروز خود افزود: «رویکرد مبتنی بر گفت‌وگو و بحث تنها راه‌حل برای رسیدگی به مشکلات مختلفی است که کشور ما با آن روبه‌رو است».

حضور امنیتی گسترده شامگاه دیروز (دوشنبه) برای سومین روز پیاپی، اعتراضاتی را که جوانان در چندین شهر به راه انداخته بودند و هدف آن فشار برای بهبود دو نظام سلامت عمومی و آموزش بود، ناکام گذاشت.

مقام‌های امنیتی ده‌ها معترض را در چندین شهر مغرب برای مدت کوتاه بازداشت کردند (AFP)

گروهی جوان ناشناس با نام «نسل زد ۲۱۲» اعتراضات را از طریق اینترنت سازمان‌دهی کرد و از جمله از پلتفرم‌هایی مانند «تیک‌تاک»، «اینستاگرام» و برنامه بازی «دیسکورد» بهره برد.

این گروه که به‌تازگی در سایت «دیسکورد» ظاهر شد، پیش‌تر جوانان را به تظاهرات در چندین شهر در روزهای شنبه و یک‌شنبه فراخوانده و خواستار «اصلاح نظام آموزش و خدمات سلامت عمومی» شده بود و بار دیگر روز دوشنبه نیز دعوت به اعتراض کرد.

بر اساس گزارش «انجمن مغربی حقوق بشر»، ده‌ها نفر روز شنبه بازداشت شدند و سپس آزاد گشتند. این گروه خود را «فضایی برای بحث» درباره «مسائلی که همه شهروندان را دربر می‌گیرد مانند سلامت، آموزش و مبارزه با فساد» توصیف می‌کند و بر رد «خشونت»، همچنین «دوست‌داشتن وطن و پادشاه» تأکید دارد.

بازداشت یکی از معترضان در پایتخت رباط (EPA)

مقام‌های امنیتی دیروز (دوشنبه) ده‌ها نفر را برای مدت کوتاه بازداشت کردند، هنگامی که این گروه جوانان را از سازمان‌دهی اعتراض در شهرهایی همچون رباط، دارالبیضاء، آگادیر، طنجه و وجده منع کرد.

در رباط، یک شاهد عینی به «رویترز» اظهار کرد که مأموران پلیس با لباس غیررسمی جوانان معترض را هنگام تلاش برای سردادن شعار یا گفت‌وگو با رسانه‌ها بازداشت می‌کردند.

مقام‌ها همچنین نجاة انور، رئیس «انجمن حمایت از کودک» را هنگام گفت‌وگو با رسانه‌ها بازداشت کردند، اما پس از دو ساعت او را آزاد ساختند.

انور به «رویترز» گفت: «من اینجا آمده بودم تا درباره ادعاهای بازداشت نوجوانان تحقیق کنم، اما خودم بازداشت شدم».

گروهی از معترضان در مرکز شهر رباط توانستند برای مدتی کوتاه شعار «آزادی، کرامت، عدالت اجتماعی» سر دهند؛ شعاری که پژواک اعتراضات سال ۲۰۱۱ بود که به اصلاح قانون اساسی منجر شد و اختیارات بیشتری را از پادشاه به دولت منتخب منتقل کرد.

بازداشت یکی از معترضان در جریان اعتراضات دیروز در پایتخت (EPA)

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری فرانسه»، مقام‌های امنیتی ده‌ها جوانی را که در روز سوم اعتراضات این جنبش ناشناس در مرکز پایتخت تجمع کرده بودند، تعقیب کردند و بسیاری از آنان را بازداشت کردند.

حکیم سیكوك، رئیس شاخه رباط «انجمن مغربی حقوق بشر»، در گفت‌وگو با «خبرگزاری فرانسه» اظهار کرد: «بیش از ۶۰ مورد بازداشت در رباط ثبت کردیم». او بدون ارائه داده‌های دقیق افزود که در شهرهای دارالبیضاء، آگادیر، مکناس و وجده نیز بازداشت‌هایی صورت گرفت.

برخی از معترضان در مرکز پایتخت با نیروهای امنیتی درگیر شدند، پیش از آن‌که دوباره شعارهایی مانند «مردم خواهان سلامت و آموزش هستند»، «مردم خواهان براندازی فساد هستند»، و «کناره‌گیری (عزیز) اخنوش»، نخست‌وزیر مغرب، سر دهند. گروهی دیگر نیز فریاد زدند: «ورزشگاه‌ها اینجاست؛ اما بیمارستان‌ها کجاست؟».

در حالی‌که «خبرگزاری فرانسه» نتوانست داده‌های رسمی از مقام‌های دولتی به دست آورد، سیكوك گفت: «بازداشت‌شدگان دیروز آزاد شدند، به‌جز حدود ۱۵ تا ۲۰ نفر در رباط که امروز (سه‌شنبه) در برابر دادستانی کل حاضر خواهند شد».

تقویت حضور امنیتی نزدیک ساختمان پارلمان در پایتخت رباط (رویترز)

«ابراهیم» ۲۵ ساله، پیش از فرار و در حالی‌که پلیس تلاش می‌کرد مانع پیوستن مردم به اعتراض شود، گفت: «ما یک نظام سلامت بهتر و پاسخ‌گویی می‌خواهیم».

یک‌شنبه‌شب در دارالبیضاء، معترضان برای مدتی کوتاه یک بزرگراه اصلی را بستند. در آگادیر نیز ویدئوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نشان داد که پلیس دانشجویان را در نزدیکی محوطه دانشگاه متفرق می‌کرد.

موج اخیر خشم جوانان از اعتراضات پیشین در آگادیر به دلیل وخامت شرایط بیمارستان‌ها آغاز شد که به‌سرعت به شهرهای دیگر گسترش یافت. معترضان به ناکافی بودن مراقبت‌ها، کمبود نیروهای انسانی و فقدان منابع پزشکی اعتراض کردند.

بر اساس داده‌های آژانس ملی آمار، نرخ بیکاری در مغرب ۱۲٫۸ درصد است و این میزان در میان جوانان به ۳۵٫۸ درصد و در میان فارغ‌التحصیلان به ۱۹ درصد می‌رسد.

جوانان و زنان بیشترین آسیب را از شکاف‌های اجتماعی و بیکاری و نابرابری در سطح آموزش و سلامت میان بخش‌های عمومی و خصوصی در مغرب می‌بینند؛ جایی که این نابرابری‌ها یک معضل اساسی به‌شمار می‌رود.


گفت‌وگوی ولیعهد سعودی و رئیس‌جمهور فرانسه درباره «راهکار دو دولت»

 شاهزاده محمد بن سلمان، ولی‌عهد پادشاهی عربی سعودی، و رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون (الشرق الأوسط)
شاهزاده محمد بن سلمان، ولی‌عهد پادشاهی عربی سعودی، و رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون (الشرق الأوسط)
TT

گفت‌وگوی ولیعهد سعودی و رئیس‌جمهور فرانسه درباره «راهکار دو دولت»

 شاهزاده محمد بن سلمان، ولی‌عهد پادشاهی عربی سعودی، و رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون (الشرق الأوسط)
شاهزاده محمد بن سلمان، ولی‌عهد پادشاهی عربی سعودی، و رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون (الشرق الأوسط)

شاهزاده محمد بن سلمان، ولی‌عهد و رئیس مجلس وزیران پادشاهی عربی سعودی، و رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، در تماس تلفنی شنبه، نتایج کنفرانس بین‌المللی سطح بالا برای حل مسالمت‌آمیز پرونده فلسطین و اجرای «راه حل دو دولت» را بررسی کردند.

در این تماس که ولیعهد سعودی از رئیس‌جمهور فرانسه دریافت کرد، درباره ازسرگیری مذاکرات در سطح اجلاس ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۵ هماهنگی شد.
این اقدام در چارچوب حمایت از تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ در غزه و دستیابی به صلح، و در نهایت تأسیس دولت فلسطینی انجام شد.

شاهزاده محمد بن سلمان و رئیس‌جمهور مکرون در این تماس به تصویب اعلامیه نیویورک توسط مجمع عمومی سازمان ملل و رأی‌گیری گسترده آن اشاره کردند.

دو طرف همچنین به افزایش شمار کشورهایی که قصد دارند دولت فلسطین را به رسمیت بشناسند اشاره کردند.
این امر اجماع بین‌المللی برای پیشرفت به سوی آینده‌ای صلح‌آمیز و تضمین حقوق قانونی مردم فلسطین برای تأسیس دولت مستقلشان را تأیید می‌کند.


چراغ سبز دولت عراق برای بازگشت آوارگان العوجه و بستگان صدام

تصویری از ویرانی‌های دوران سیطره «داعش» بر العوجه (منتشر شده)
تصویری از ویرانی‌های دوران سیطره «داعش» بر العوجه (منتشر شده)
TT

چراغ سبز دولت عراق برای بازگشت آوارگان العوجه و بستگان صدام

تصویری از ویرانی‌های دوران سیطره «داعش» بر العوجه (منتشر شده)
تصویری از ویرانی‌های دوران سیطره «داعش» بر العوجه (منتشر شده)

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، دستور اداری بازگشت ساکنان منطقه العوجه ـ زادگاه صدام حسین، رئیس‌جمهور پیشین ـ را صادر کرد. این بازگشت پس از ۱۱ سال آوارگی انجام می‌شود؛ آوارگی‌ای که پس از ظهور گروه «داعش» و تسلط آن بر بخش‌های وسیعی از کشور، از جمله العوجه در کرانه دجله در جنوب تکریت، مرکز استان صلاح‌الدین (۱۶۰ کیلومتر شمال بغداد)، رخ داد.

بر اساس متن دستور اداری که اوایل ماه جاری از دفتر نخست‌وزیری صادر شد، کمیته‌ای به ریاست «الحشد الشعبی» و با مشارکت ۹ نهاد رسمی مأمور بازگرداندن ساکنان العوجه به خانه‌هایشان شده است.

نخست‌وزیر عراق محمد شیاع السودانی (رسانه دولتی)

در میان این نهادها، دستگاه امنیت ملی، دستگاه اطلاعات، فرماندهی عملیات ارتش و «الحشد الشعبی» حضور دارند. همچنین مشاور ویژه نخست‌وزیر و وزارت مهاجرت و آوارگان در این روند مشارکت می‌کنند.

معمولاً پیش از بازگشت، بررسی‌های امنیتی درباره وضعیت بازگشت‌کنندگان انجام می‌شود تا از دخالت نداشتن آنها در قتل یا خشونت اطمینان حاصل شود.

طرح بازگشت شامل چهار مرحله است: یک. برگزاری کنفرانس در تکریت برای اعلام رسمی بازگشت. دو. آغاز بازگشت خانواده‌ها به‌صورت مرحله‌ای با فاصله ۱۰ روز میان هر گروه. سه. تعیین نهاد امنیتی مسئول کنترل منطقه. چهار. آغاز بازگشت خدمات شهری و بازسازی زیرساخت‌ها.

بازگشت اهالی العوجه زیر سایه اختلافات

طبق گفته منابع استان صلاح‌الدین به «الشرق الاوسط»، شمار ساکنان العوجه حدود ۸ هزار نفر برآورد می‌شود. بیشتر آنان در اقلیم کردستان زندگی می‌کنند. برخی دیگر در تکریت مانده‌اند یا به کشورهای اروپایی، عربی و غربی مهاجرت کرده‌اند.

منابع تأکید می‌کنند: «بخش بزرگی از اهالی العوجه امروز زیر خط فقر زندگی می‌کنند. دلیل آن از دست دادن بیشتر دارایی‌ها یا مصادره اموالشان پس از سقوط نظام صدام حسین در سال ۲۰۰۳ است.»

تصویری از ویرانی‌های دوران سیطره «داعش» بر العوجه (منتشر شده)

به گفته منابع، موضوع انتقام‌گیری و کشمکش سیاسی با اتهام‌هایی علیه برخی ساکنان العوجه به دلیل دست داشتن در کشتار «اردوگاه اسپایکر» در سال ۲۰۱۴ گره خورده است.

منابع اضافه می‌کنند که گروه های نظامی بانفوذ در «الحشد الشعبی» با بازگشت ساکنان العوجه به‌شدت مخالفت می‌کنند. این منطقه سال‌هاست در کنترل «لشکر ۳۵» وابسته به حزب «دعوه اسلامی» به رهبری نوری المالکی است. در مارس ۲۰۱۵ نیز نیروهای وابسته به «الحشد» آرامگاه صدام حسین را تخریب کردند.

مروان الجبارة، سخنگوی «شورای شیوخ عشایر صلاح‌الدین»، اظهار کرد: «بازی نزدیکی به صدام حسین همچنان ساکنان العوجه و بستگانش از عشیره بیجات (البو ناصر) را دنبال می‌کند.»

او به «الشرق الاوسط» گفت: «این نخستین بار نیست که دولت تصمیم به بازگشت ساکنان العوجه می‌گیرد، اما معمولاً با مخالفت شدید نیروهای مسلط بر منطقه روبه‌رو می‌شود».

یکی از خانه‌های متروکه العوجه (منتشرشده)

با این حال، الجبارة اشاره کرد: «این بار موضوع می‌تواند متفاوت باشد و واقعاً اجازه بازگشت داده شود، چون پرونده العوجه اکنون توجه سیاسی داخلی و منطقه‌ای را جلب کرده است.»

او معتقد است: «بازگشت اهالی پیامدهای مثبت خواهد داشت و با استقبال گسترده در صلاح‌الدین روبه‌رو می‌شود. این فرصتی برای بستن پرونده گذشته تلخ است. امیدواریم پشت این تصمیم انگیزه انتخاباتی یا اهداف سیاسی نباشد که شرایط سخت آوارگان را نادیده بگیرد.»

او افزود: «مقام‌های مسئول می‌توانند از سلامت وضعیت امنیتی بازگشت‌کنندگان مطمئن شوند و از عدم دخالت آنان در خشونت از طریق گذر از فیلترهای امنیتی دستگاه‌های ذی‌ربط اطمینان یابند.»

أصدر رئيس الوزراء العراقي، محمد شياع السوداني، أمراً ديوانياً بعودة سكان منطقة العوجة، مسقط رأس الرئيس الراحل صدام حسين إلى ديارهم، بعد 11 عاماً على خروجهم منها، والعيش في مناطق النزوح المختلفة غداة الأحداث التي أعقبت صعود تنظيم «داعش» وسيطرته على مناطق واسعة، ومن ضمنها منطقة العوجة التي تقع على ضفة نهر دجلة جنوب مدينة تكريت مركز محافظة صلاح الدين (160 كيلومتراً، شمال العاصمة بغداد).

وطبقاً لكتاب الأمر الديواني الصادر عن رئاسة الوزراء، في وقت سابق من الشهر الحالي، فإن لجنة برئاسة هيئة «الحشد الشعبي»، ستتولى وبمشاركة 9 جهات رسمية، مهمة إعادة سكان العوجة إلى منازلهم.

رئيس الحكومة العراقية محمد شياع السوداني (إعلام حكومي)

ومن بين الجهات التي ستشارك في المهمة أجهزة: «الأمن القومي» و«المخابرات» وقيادتا العمليات في الجيش و«الحشد الشعبي»، إلى جانب مستشار خاص لرئيس الوزراء ووزارة الهجرة والمهجرين.

وغالباً ما يتم التأكد من أوضاع النازحين الأمنية في جميع المناطق، والتثبت من عدم تورطهم في أعمال قتل وعنف، قبل السماح بعودتهم إلى ديارهم.

وتتألف خطة العودة من 4 مراحل، تبدأ بعقد مؤتمر في تكريت لإعلان العودة، ثم المباشرة بعودة العوائل على دفعات تفصل بين الواحدة والأخرى 10 أيام، بعد ذلك يتم تحديد الجهة الأمنية المسيطرة على المنطقة، ثم المباشرة بعودة الخدمات البلدية وإصلاح البنى التحتية.

وطبقاً لمصادر من محافظة صلاح الدين تحدثت لـ«الشرق الأوسط»، فإن عدد سكان العوجة يقدر بنحو 8 آلاف مواطن، يعيش معظمهم في إقليم كردستان، فيما فضل البعض الآخر البقاء في مدينة تكريت أو المغادرة إلى دول أوروبية وعربية وغربية.

وتؤكد المصادر أن «نسبة كبيرة من أهالي العوجة تعيش اليوم تحت خط الفقر، نتيجة خسارة معظم ممتلكاتهم أو مصادرتها بعد الإطاحة بنظام صدام حسين علم 2003».

من الدمار الذي اًصاب العوجة خلال سيطرة «داعش» (متداولة)

وتختلط قضايا الثأر والسياسة مع الاتهامات التي طالت بعض سكان العوجة في التورط بمجازر «معسكر سبايكر» عام 2014، حسب المصادر.

وتقول المصادر نفسها، إن فصائل نافذة في «الحشد الشعبي» تعارض بشدة عودة سكان العوجة التي يديرها ويسيطر عليها منذ سنوات «اللواء 35» المحسوب على حزب «الدعوة الإسلامية» بزعامة نوري المالكي. مع الإشارة إلى أنه في مارس (آذار) 2015، قامت عناصر من فصائل تابعة لـ«الحشد» بتدمير قبر صدام حسين في البلدة.

وطبقاً للمتحدث باسم «مجلس شيوخ عشائر صلاح الدين»، مروان الجبارة، فإن «لعبة القرب من صدام حسين، ما زالت تلاحق سكان العوجة وأقاربه من عشيرة البيجات (البو ناصر)».

وقال الجبارة لـ«الشرق الأوسط»، إنها «ليست المرة الأولى التي تقرر فيها الحكومة عودة سكان العوجة، لكنها غالباً ما قوبلت برفض قاطع من قِبَل القوات المسيطرة على المنطقة، وهي في هذه الحالة بعض فصائل (الحشد)».

أحد بيوت العوجة المهجورة (متداولة)

لكنه يشير إلى أن «الأمر قد يكون مختلفاً هذه المرة ويسمح فعلاً بعودة السكان، لأن قضية العوجة تحظى باهتمام سياسي محلي وإقليمي».

ويرى الجبارة أن «السماح بعودتهم ستكون له آثار إيجابية، وسيقابل بترحيب كثيرين في محافظة صلاح الدين، وهو مناسبة لطي صفحة الماضي الأليم، نتمنى ألا يكون وراء القرار دوافع انتخابية أو أهداف سياسية لا تأخذ بنظر الاعتبار الظروف القاسية التي يعيشها السكان في مناطق النزوح».

ويعتقد الجبارة أن «بإمكان السلطات التأكد من سلامة موقف العائدين الأمني، وعدم تورط بعضهم بأعمال عنف من خلال مرورهم بالفلاتر الأمنية التي تقوم بها الأجهزة المختصة».