تکرار شکست اطلاعاتی اسرائیل؛ ۵۰ سال پس از جنگ اکتبر

«محدال» به عبری به معنای «سهل انگاری تا حد فساد» است. این واژه برای اولین بار در جنگ اکتبر ۱۹۷۳ به کار رفت تا شکست اطلاعاتی اسرائیل برای پی بردن به مقاصد مصر و سوریه در حمله به اسرائیل را نشان دهد. این واژه پس از آن صدها و هزاران بار در نوشته ها و تالیفات به کار گرفته شد و حتی رئیس اسبق ستاد ارتش اسرائیل و ‍‍‍ژنرال های فراوانی را به زیر کشید و بعدها نقش تاریخی گلدا مایر نخست وزیر اسرائیل را پایان داد و حزب مایر را سرنگون کرد و راستگرایان را به قدرت رساند. حالا دوباره واژه «محدال» بر سر زبان ها افتاده تا شرح غافلگیری اسرائیل توسط جنبش «حماس» باشد که حمله تکان دهنده ای با عنوان «طوفان الاقصی» در شهرک های اسرائیلی آغاز کرد. مراکز تصمیم گیرنده در شرایط فعلی تصمیمات خود را بر مبنای همین واژه «محدال» می گیرند. همه در صدد شانه خالی کردن از مسئولیت و انداختن تقصیر گردن طرف دیگر هستند. با این حال برای اولین بار بحث و جدل درباره این شکست سیاسی و استراتژیک است که دلیل اصلی این مصیبت در کشمکش بین اسرائیل و فلسطین تلقی می شود.با شکست نظامی شروع کنیم. دستگاه های امنیتی اسرائیل می دانستند که شاخه نظامی جنبش «حماس» برنامه دارد به چندین شهرک در جنوب اسرائیل حمله کند؛ به خصوص شهرک های اطراف نوار غزه. اسرائیل تونل هایی پیدا کرد که «حماس» آنها را برای حمله ایجاد کرده بود. ارتش اسرائیل چندین برنامه برای رویارویی و ناکام کردن این حمله پیش بینی شده تنظیم کرده بود و نیروهایش ده ها بار برای مقابله و خنثی کردن آن آموزش دیده بودند؛ برای مثال ارتش اسرائیل چندین برنامه برای تخلیه تعدادی از شهرک ها و آموزش سربازان برای جلوگیری از آدم ربایی خودشان یا غیر نظامیان به عنوان اسیر جنگی داشت.آنچه اتفاق افتاد این بود که همه این برنامه ها ظرف ده بیست دقیقه بر باد رفت. رزمندگان «حماس» حمله زمینی کاملا ناگهانی انجام دادند. برخی وزیران کابینه گفتند که فرماندهان ارتش در پاسخ به اینکه خطر تهدیدهای «حماس» برای پاسخ به یورش های پیاپی به الاقصی و تشدید تدابیر علیه اسیران در زندان ها و تهدید زا بودن حملات بی حساب و کتاب شهرک نشینان به شهرهای فلسطینی می گفتند که این اوضاع ممکن است باعث ناآرامی های گسترده و جدی شود اما هیچ سیگنالی درباره حملات موشکی احتمالی از سوی «حماس» وجود ندارد. به قول خبرنگار نظامی رادیوی دولتی یک فرمانده ارشد ارتش چند روز پیش به خبرنگاران گفت «بروید به تعطیلات عید. عملیات بزرگ در نمی گیرد».آنچه گذشت نشان می دهد ارتش خواب بود. «حماس» ۲ هزار و ۲۰۰ موشک و گلوله توپ به طور همزمان ظرف ربع ساعت شلیک کرد. صدها نفر از رزمندگان وارد خاک اسرائیل شدند و یک شکست نظامی واقعی و بی سابقه به لحاظ کمی و کیفی را برای اسرائیل رقم زدند. رزمندگان از زمین و دریا و هوا با پاراگلایدر خود را به خاک اسرائیل رساندند که ظاهرا اسرائیل خبر نداشت که حماس پاراگلایدر دارد. آنها ده شهرک یهودی نشین را به تصرف خود درآوردند؛ از جمله اوفاکیم در بیش از ۴۰ کیلومتری نوار غزه قرار دارد و دستکم ۴۰ اسرائیلی را کشتند (این آمار نهایی نشده است) و حدود ششصد نفر را زخمی کردند. مهم تر اینکه آنها ده ها (۳۵ نفر طبق آمار اولیه) از جمله سربازان و افسران ارشد را به اسارت گرفتند و تا آخرین نفس جنگیدند.اما اشکالی که در جنگ اکتبر ۱۹۷۳ نادیده گرفتند امروز نادیده نگرفتند. مشکل در حوزه سیاسی و راهبردی. دولت های اسرائیل به جز دولت ایهود اولمرت راهبردی در نظر گرفتند که بر مبنای آن جنبش «حماس» رشد کرد و قوی شد. آنها در نظر داشتند دو دستگی بین فلسطینیان را تعمیق و دولت خودگردان فلسطینی را تضعیف کنند چون از پیشرفت در روند صلح بر اساس راهکار تشکیل دو کشور هراس داشتند. دولت پیشین به ریاست نفتالی بنت و یائیر لاپید از روی عمد هیچ گاه به سمت گفتگو با فلسطینیان نرفت و مساله فلسطین را کنار گذاشت. دولت کنونی که از احزاب راستگرای افراطی تشکیل شده شمشیر را از رو بسته و با سیاست آشکار برای از بین بردن مساله فلسطین و شکست راهکار تشکیل دو کشور تلاش می کند. دولت فعلی از احزاب راست افراطی تشکیل شده که سیاست آشکار برای کنار گذاشتن مساله فلسطین و ناکام کردن راهکار تشکیل دو کشور دارد. دولت اسرائیل در عمل هم اقداماتی علیه سرزمین و مردم و رهبران و مقدسات فلسطین انجام می دهد؛ مثل یورش های فزاینده به مسجد الاقصی و بازداشت های چند برابری و کشتن حدود ۲۰۰ فلسطینی و باز گذاشتن دست شهرک نشینان افراطی که بیش از یکهزار و صد مورد تجاوز علیه فلسطینیان انجام دادند و برنامه ریزی برای تشکیل گروه های شبه نظامی مسلح.خردمندان و عقلا در اسرائیل و نه تنها در فلسطین هشدار دادند که این سیاست ها راه به انفجار می برد. اما کو گوش شنوا؛ آنچه شد که چند ماه قبل از جنگ اکتبر روی داد. دولت سیاستش را تغییر نداد و ارتش اقدامات و رفتارش را تغییر نداد و شهرک نشینان آرام ننشستند. فضای خفقان و تشنج تشدید شد و خشم فلسطینی ها افزایش یافت. این بستر مناسبی برای کسانی شد که می خواستند عملیات «بی سابقه» علیه اسرائیل انجام دهند. رهبران اسرائیل در خواب بودند که «حماس» از فرصت استفاده کرد. حالا مقامات ارشد اطلاعاتی اسرائیلی به فکر دو چیزند: جستجوی سران جنبش «حماس» و ترور آنها و دوم اینکه بفهمند چه عاملی باعث شد «طوفان الاقصی» آغاز شود؟یحیی السنوار فرمانده ارشد «حماس» در غزه و محمد ضیف فرمانده شاخه نظامی در «حماس» هنگام آغاز این حمله به چه فکر می کردند؟ فرماندهان ارتش اسرائیل فعلا دنبال راهی برای بازیابی اعتبارشان در کشورشان و خارج هستند.