آیا افق سیاسی پس از حمله غزه بسته می شود یا باز؟

دمار جراء غارات إسرائيلية على مدينة غزة، السبت (أ.ف.ب)
دمار جراء غارات إسرائيلية على مدينة غزة، السبت (أ.ف.ب)
TT

آیا افق سیاسی پس از حمله غزه بسته می شود یا باز؟

دمار جراء غارات إسرائيلية على مدينة غزة، السبت (أ.ف.ب)
دمار جراء غارات إسرائيلية على مدينة غزة، السبت (أ.ف.ب)

هر عملیات نظامی یک هدف سیاسی دارد، به استثنای عملیاتی که بین اسرائیل و حماس انجام می شود. حماس اهداف سیاسی خاصی را تعیین نکرده است، همچنین دولت اسرائیل نیز زمانی که اعلام کرد در واکنش به حمله حماس به نزدیکی نوار غزه در وضعیت جنگی قرار دارد، هدف سیاسی مشخصی را تعیین نکرده است.
اسماعیل هنیه رهبر حماس گفت: «ما برای دفاع از محل عروج پیامبر و الاقصی وارد کارزار شدیم همان طور که برادر فرمانده کل قوا ابوخالد (محمد) الضیف (طوفان الاقصی) نامید و نبرد افتخار، مقاومت و عزت به راه انداخته ایم. این طوفان از غزه آغاز شد و به کرانه باختری و خارج از آن و هر مکانی که مردم و ملت ما در آن قرار دارند، کشیده خواهد شد». وی عملیات حماس را پاسخی به اقدامات اسرائیل دانست.
در مقابل بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز گفت: «ما در وضعیت جنگی هستیم، نه در عملیات، نه در دور، بلکه در وضعیت جنگی. صبح امروز حماس یک حمله خونین ناگهانی را علیه اسرائیل و شهروندانش انجام داد. ما از ساعات اولیه صبح مشغول این کار بودیم».
او توضیح داد که چگونه به عنوان یک رهبر مسئول عمل می کند. به گفته او از صبح در حال انجام رایزنی‌ها بوده و دستور داده است تا وضعیت قبل از حمله را بازگرداند، یعنی شهرهایی را که مردان حماس کنترل آن‌ها را در دست گرفته‌اند و در آنجا گروگان گرفته‌اند، آزاد کنند و پس از آن انتقام گرفته شود. با «مجازات کسانی که این عملیات را انجام دادند».
موضوع سیاسی که او به آن اشاره کرد دعوت از مردم برای متحد شدن پشت سر او بود. واضح است که هدف از این کار متوقف کردن کمپین اعتراضی علیه دولت او و بازگرداندن محبوبیت از دست رفته او بود. البته جنگ کوتاه ترین راه برای بازگرداندن محبوبیت نتانیاهو است.
اما این به طور خودکار اتفاق نمی افتد. اگر این جنگ با شکست و ناامیدی اسرائیل پایان یابد، نتیجه می تواند برعکس باشد. این اتفاق قبلاً در سال 1973 رخ داد، زمانی که اسرائیل از حمله مشترک مصر و سوریه برای آزادسازی سرزمین های اشغالی غافلگیر شد. دولت یک کمیته تحقیقات رسمی ایجاد کرد که با نتیجه‌گیری رهبری سیاسی را تبرئه و ارتش را مسئول این شکست محکوم کرد. اما مردم در تظاهراتی پر سر و صدا به خیابان ها ریختند و دولت گلدا مایر مجبور به استعفا شد.
این جنگ چگونه پایان خواهد یافت؟ آیا انتقام اسرائیل با سرنگونی حکومت حماس خواهد بود؟ آیا اسرائیل به نوار غزه حمله زمینی خواهد کرد؟ اگر این تهاجم رخ دهد، آیا تضمینی وجود دارد که به معضل اسرائیل تبدیل و منجر به مرگ و میر بیشتر و اسرای بیشتر نشود؟ دولت اسرائیل از طریق میانجی های فرانسوی و دیگران به حزب الله نزدیک شده و تاکید کرده است که علاقه ای به مبارزه با آن ندارد. اما بسیاری از مقامات اطلاعاتی و ارتش باور ندارند که حزب الله این بار نیز خارج از صف جنگ با نوار غزه بایستد. در عوض، از یکی از وزرای اسرائیل نقل شده است که نگران است جنگ غزه تلاشی برای سرپوش گذاشتن بر یک جنگ بزرگتر و گسترده‌تر باشد که حزب‌الله همراه با دیگر شبه‌نظامیان ایرانی فعال در سوریه، عراق و یمن در آن شرکت خواهد کرد.
وی همچنین ابراز نگرانی کرد که در صورت گسترش جنگ غزه، پرونده های موجود در دیوان بین المللی دادگستری علیه جنایات جنگی اسرائیل افزایش یافته و مواضع کشورهای غربی تغییر کند. اگر رهبران دولت حماس را به خاطر راه اندازی این جنگ محکوم کرده باشند، بعید نیست که هواداران آنها به خیابان ها بیایند و علیه اسرائیل تظاهرات کنند. بسیاری از اسرائیلی ها بر این باورند که جنبش چپ در حزب دموکرات آمریکا موضع تندی علیه دولت اسرائیل اتخاذ می کند و می تواند بر دولت آمریکا تأثیر بگذارد.
در اسرائیل این ترس وجود دارد که این جنگ پروژه توسعه پیمان ابراهیم را مختل کند، زیرا بسیاری در جهان عرب و اسلام، اسرائیل را متهم می‌کنند که مسئول مسائلی است که به وضعیتی که به آن رسیده‌اند. آنها انگشت اتهام را به سمت دولت راست افراطی و رهبری شهرک‌ها به دلیل وخامت اوضاع در نتیجه حملات الاقصی، حملات شهرک‌نشینان، گسترش شهرک‌ها و شرایط بد زندگی برای اسیران فلسطینی در زندان‌های اسرائیل نشانه می‌گیرند.
حتی اگر جنگ به جبهه‌های دیگر گسترش نیابد و به صحنه فلسطین محدود شود، و اگر به «مجازات کسانی که به اسرائیل حمله می‌کنند» منجر شود، همانطور که نتانیاهو وعده داده بود، و جنگ برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و با تخریب ساختمان ها و کشته شدن صدها فلسطینی همراه بود، همانطور که قبلا در دورهای دیگر اتفاق افتاده بود. و شهرک نشینان در کرانه باختری دست به حملات خونین علیه فلسطینی ها بزنند، نتیجه به نتانیاهو یا ارتش او کمک نمی کند تا از بن بست خارج شوند و نتیجه ممکن است برای هر دو آنها فاجعه بار باشد.
در چنین شرایط معضل گونه ای، نیاز مبرمی به رهبران قوی وجود دارد که بتوانند تصمیمات شجاعانه ای اتخاذ کنند که وضعیت و رویدادها را متحول کند. با دولت فعلی اسرائیل، این امر بسیار بعید است. حتی اگر نتانیاهو می خواست آن شخصیت باشد، دولتی که او تأسیس کرد او را در غل و زنجیر بسیار سنگین نگه می دارد، زیرا این دولت سیاستی را دنبال می کند که افق سیاسی را با دروازه ای فولادی می بندد.
اگر آمریکایی ها در طرح خود برای تغییر ترکیب دولت و آوردن بنی گانتز به کابینه موفق شوند و حزب افراطی ها؛ بزالل اسموتریچ (وزیر دارایی تندروی اسرائیل) و ایتامار بن گویر (وزیر امنیت داخلی متعصب) را از آن حذف کنند، نتانیاهو باید برای بازگشایی افق سیاسی منطقه ای گام بردارد و برای پایان دادن به نزاع با راه حل های واقع بینانه تلاش کند. سیاستی که اسرائیل تاکنون دنبال کرده است، تحت عنوان «مدیریت درگیری»، در طول 75 سال به اندازه کافی مورد آزمایش قرار گرفته است و فرار از سازش و الزامات آن احتمالاً منجر به درگیرشدن بیشتر در جنگ ها و شکست ها خواهد شد.



دولت یمن خواستار همکاری بین‌المللی گسترده‌تر برای محاصره حوثی‌ها شد

تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  
تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  
TT

دولت یمن خواستار همکاری بین‌المللی گسترده‌تر برای محاصره حوثی‌ها شد

تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  
تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  

سرتیپ طارق صالح، معاون رئیس شورای رهبری ریاست‌جمهوری یمن، خواستار اتخاذ یک همکاری بین‌المللی گسترده‌تر و یک استراتژی جامع برای محاصره حوثی‌ها و قطع منابع مالی آن‌ها شد.

این درخواست در حالی مطرح می‌شود که حملات آمریکا بر ضد مواضع حوثی‌ها ادامه دارد. ایالات متحده حملات هوایی را بر ضد چندین موضع حوثی‌ها در استان حدیده در ساحل دریای سرخ و همچنین یک مجتمع دولتی در استان الجوف انجام داده است. این اطلاعات بر اساس منابع یمنی تأیید شده است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز دوشنبه اعلام کرد که نگران هیچ اقدام تلافی‌جویانه‌ای پس از عملیات نظامی اخیر آمریکا در یمن نیست.

تصویر رئیس‌جمهور ترامپ در حال نظارت بر عملیات نظامی علیه حوثی‌ها (رویترز)

فرماندهی مرکزی آمریکا نیز اعلام کرد که نیروهایش به عملیات خود علیه گروه حوثی در یمن ادامه می‌دهند. از سوی دیگر، رسانه‌های حوثی گزارش دادند که استان حدیده، که تحت کنترل شورشیان در غرب یمن است، هدف دو حمله هوایی آمریکا قرار گرفته است. این حملات در پی حملات مشابهی انجام شد که پیش‌تر پایتخت یمن، صنعا، و دیگر مناطق این کشور را هدف قرار داده و به کشته شدن ۵۳ نفر منجر شده بود.

سرتیپ طارق صالح، که مقاومت ملی یمن را رهبری می‌کند، گفت که حملات نظامی آمریکا بر ضد پایگاه‌ها، رهبری و دفاع موشکی گروه حوثی، نشان‌دهنده تغییر در موضع بین‌المللی نسبت به این گروه است. او تأکید کرد که خطر حوثی‌ها از مرزهای یمن و کشورهای همسایه فراتر رفته و امنیت و ثبات جهانی را تهدید می‌کند.

او همچنین اعلام کرد که جامعه بین‌الملل اکنون بیشتر از قبل از میزان خطر این گروه شبه‌نظامی که از سوی ایران حمایت می‌شود، آگاه شده است. این موضوع نیازمند یک پاسخ قوی و مستمر است. او تأکید کرد که «تهدیدات گروه تروریستی حوثی علیه خطوط کشتیرانی در دریای سرخ، نیازمند مداخله نظامی مستقیم بوده است.»

وی افزود: «رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اعلام کرده است که حملات نظامی بر پایگاه‌ها، رهبری و دفاع موشکی این گروه متمرکز خواهد بود. این موضوع نیازمند دقت در عملیات برای جلوگیری از هرگونه تأثیر منفی انسانی است.»

سرتیپ طارق صالح از جامعه بین‌المللی خواست تا با گروه تروریستی حوثی با قاطعیت برخورد کند و اجازه ندهد که این گروه به حملات خود که صلح منطقه‌ای و بین‌المللی را تهدید می‌کند، ادامه دهد. او بر اهمیت «اتخاذ یک همکاری بین‌المللی گسترده‌تر و یک استراتژی جامع برای محاصره حوثی‌ها و قطع منابع مالی آن‌ها» تأکید کرد و هشدار داد که هرگونه سهل‌انگاری ممکن است به این گروه فرصت دهد تا به تهدیدات خود علیه کشتیرانی بین‌المللی و ثبات منطقه ادامه دهد.

از سوی دیگر، حوثی‌ها در ساعات اولیه صبح دوشنبه اعلام کردند که برای دومین بار در ۲۴ ساعت گذشته، ناو هواپیمابر آمریکایی «یو.اس.اس هری ترومن» را در شمال دریای سرخ هدف قرار داده‌اند. یحیی سریع، سخنگوی نظامی حوثی‌ها، در بیانیه‌ای گفت: «این هدف‌گیری با استفاده از چندین موشک بالیستیک، موشک‌های کروز و پهپادها انجام شد و درگیری چندین ساعت به طول انجامید.»

پیش‌بینی مقامات آمریکایی مبنی بر ادامه حملات علیه حوثی‌ها برای روزها یا هفته‌ها (AFP)

سخنگوی نظامی حوثی‌ها تأکید کرد که نیروهای این گروه «در مورد گزینه‌های تشدید تنش در صورت ادامه تجاوز به یمن، پیش خواهند رفت.» او همچنین اعلام کرد که حوثی‌ها به ممنوعیت عبور کشتی‌های اسرائیلی از منطقه عملیاتی خود در دریای سرخ، دریای عرب و باب‌المندب ادامه خواهند داد تا زمانی که محاصره غزه برداشته شود.

روزنامه «وال استریت ژورنال» نیز روز یکشنبه به نقل از مقامات آمریکایی گزارش داد که حملات علیه حوثی‌ها که از روز شنبه آغاز شده، با هدف نمایش قدرت قاطع برای کاهش توانایی این گروه یمنی در تهدید مسیرهای کشتیرانی در دریای سرخ طراحی شده است.

این مقامات آمریکایی که نام‌شان فاش نشده، افزودند که این حملات «به طور مستقیم رهبری حوثی‌ها را هدف قرار داده است، گزینه‌ای که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، از آن اجتناب کرده بود.» این مقامات همچنین گفتند که حملات علیه حوثی‌ها همچنین هدف ارسال پیامی به ایران را دنبال می‌کند.

در همین حال، مقامات آمریکایی پیش‌بینی کرده‌اند که حملات علیه گروه حوثی ممکن است روزها یا حتی هفته‌ها ادامه یابد، مگر اینکه حملات حوثی‌ها علیه کشتیرانی در دریای سرخ متوقف شود.