حزب الله و اسرائیل؛ خودداری از رویارویی با دست های روی ماشه

گاه شمار درگیری های طرفین از طوفان الاقصی  


سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)
سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)
TT

حزب الله و اسرائیل؛ خودداری از رویارویی با دست های روی ماشه


سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)
سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)

«حزب الله» و اسرائیل در مرزهای جنوبی لبنان خیلی محتاط هستند و مشغول برنامه ریزی. پیداست که طرفین از همان روز نخست عملیات «طوفان الاقصی» از آغاز جنگ تمام عیار در جبهه «حزب الله»‌ خودداری کردند و جنوب لبنان صرفا کارکرد پیام رسانی داشته و پیام های متعددی در زیر سقف قواعد درگیری رد و بدل شدند. هر دو طرف به این قواعد از پایان جنگ ماه ژوئیه ۲۰۰۶ پایبندند.
با این حال تدارک حمله زمینی به نوار غزه از سوی ارتش اسرائیل و تهدید مقامات اسرائیل برای یکسره کردن کار «حماس» احتمال درگیر شدن «حزب الله» در جنگ را افزایش داده است. منابع نزدیک به «حزب الله» نیز تاکید می کنند که هر دو طرف تا این لحظه از آغاز رویارویی خودداری کرده اند اما دستشان روی ماشه است. تحول اول: جنوب لبنان یکشنبه (۸ اکتبر) صحنه اولین زد و خورد نظامی پس از عملیات «طوفان الاقصی» بود. «حزب الله» سه سایت اسرائیلی در مزارع اشغالی شبعا را هدف قرار داد و تل آویو به یک سایت «حزب الله» در همان منطقه حمله هوایی کرد. این درگیری تلفات جانی نداشت. گویا دو طرف تمایل به خودداری از افزایش تنش داشتند چون این تقابل نظامی در منطقه ای اتفاق افتاد که «حزب الله» آن را اشغالی می خواند و در نتیجه مشمول قطعنامه ۱۷۰۱ نمی شود. بنابراین طرفین قواعد درگیری را زیر پا نگذاشتند. «حزب الله» در نظر داشت پیام همبستگی و حمایت به «حماس» و نوار غزه بدهد و طرف اسرائیلی خواست بگوید که در کمین نشسته و به رغم اینکه در مرز جنوبی سخت گرفتار درگیری است اما برای دفاع از مرزهای شمالی اش هم آماده است.
تحول نظامی دوم: دوشنبه (۹ اکتبر) بود که یک گروه فلسطینی از مرز لبنان برای اجرای عملیات در آنسوی مرز وارد اسرائیل شدند و ۴ اسرائیلی از جمله یک فرمانده نظامی را کشتند. تل آویو جواب این عملیات را داد و به سایت های «حزب الله» در خاک لبنان حمله هوایی کرد و ۳ عضو «حزب الله» کشته شدند. حمله موشکی «حزب الله» در مقابل متوجه منطقه الجلیل شد.
تحول نظامی سوم: چندین موشک از جنوب لبنان سه شنبه (۱۰ اکتبر) به سمت الجلیل غربی شلیک شدند. «حماس» مسئولیت این حمله را پذیرفت. جنگنده های اسرائیل بخش هایی از خاک لبنان را زیر آتش گرفتند. «حزب الله» نفربر اسرائیلی مدل زیلدا را در شهرک نشین آویویم هدف قرار داد. پس از آن بود که تبادل آتش به طور روزمره اتفاق افتاد. «حزب الله» چهارشنبه (۱۱ اکتبر) یک موشک هدایت شونده به یک سایت اسرائیلی شلیک کرد و گفت که چندین نفر اسرائیلی در این حمله کشته و زخمی شدند. این پاسخ «حزب الله» به کشته شدن چند نفر از اعضایش بود.

«حزب الله» در تله نیفتاد
با توجه به اتفاقاتی که افتاد برخی معتقدند که اسرائیل با هدف گرفتن و کشتن عناصر «حزب الله» قواعد درگیری را زیر پا گذاشته و حالا تنش نظامی در جنوب لبنان افزایش پیدا خواهد کرد. قواعد درگیری در علوم نظامی مجموعه قواعدی است که نیروهای مسلح در درگیری های نظامی بدان پایبندند.
جرج غانم نویسنده سیاسی معتقد است که «دو طرف به اصل (توجه) به قواعد درگیری پایبندند. به عبارت دیگر اگر فضای باز هدف حملات موشکی قرار بگیرد طرف دیگر نیز مناطق باز را مورد هدف قرار می دهد. اگر طرف اول یک نفر را بکشد طرف دوم یک نفر از طرف مقابل را می کشد. اسرائیل این اصل را زیر پا گذاشت و به یکی از سایت های (حزب الله) در عمق خاک لبنان حمله کرد که باعث کشته شدن چندین نفر از اعضای حزب شد».
غانم در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «(حزب الله) تا این لحظه از افزایش تنش خودداری کرده اما هنوز مشخص نیست که بعد وارد جنگ خواهد شد یا خیر». او افزود «حساب و کتاب های (حزب الله) این بار خیلی فرق می کند چون پاسخ شدیدتر و گسترده تر ممکن است کل منطقه را وارد جنگ کند». غانم بر این باور است که «اسرائیل با حمله هوایی به سایت (حزب الله) در عمق خاک لبنان می خواست پیام روشنی بدهد که هر گروهی علیه اسرائیل اقدام کند مسئولیتش با (حزب الله) است. ضمنا این اقدام اسرائیل در واقع آزمودن (حزب الله) بود که ببیند تا چه حد قصد دارد در آنچه در غزه می گذرد درگیر شود و تا چه حد آمادگی گشودن جبهه جنگ در جنوب را دارد اما (حزب الله) در تله نیفتاد». او خاطر نشان کرد «اما همه گزینه ها مطرح است. گسترش دامنه جنگ بستگی به تحولات جنگ در غزه دارد».
دو شرط «حزب الله» برای افزایش تنش
سپهبد بازنشسته دکتر هشام جابر رئیس مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه معتقد است «دو طرف به طور عام همچنان به قواعد درگیری پایبندند. (حزب الله) در ابتدا به سمت مزارع لبنانی اشغالی شبعا و کفر شوبا آتش گشود که آنها را مشمول قطعنامه ۱۷۰۱ نمی داند. اسرائیل با آتش توپخانه ای و نه موشک و جنگنده پاسخ داد. این اتفاق چند بار در سال های گذشته افتاده و نشان می دهد که طرفین به قواعد درگیری پایبند بوده و می خواهند پایبند بمانند».
او در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «حملات هوایی اسرائیل در منطقه ای کنار مرز و نزدیک خط آبی (خط جدا کننده بین اسرائیل و لبنان) انجام شدند که چند عضو (حزب الله) کشته شدند. (حزب الله) در پاسخ به الجلیل حمله کرد. طرفین به قواعد درگیری پایبند بودند».
جابر گفت «این تقابل نظامی در صورت ورود جنگنده های اسرائیلی به حریم هوایی لبنان و بمباران لبنان و یا شلیک موشک های زمین به زمین از اسرائیل به لبنان وارد فاز تازه ای خواهد شد».
او افزود «اوضاع در مرز بین لبنان و اسرائیل شکننده است اما افزایش تنش نظامی از سوی (حزب الله) بعید به نظر می رسد. (حزب الله) جنگ را آغاز نخواهد کرد مگر در دو حالت: اول اسرائیل آغازگر حمله و تجاوز باشد که بعید به نظر می رسد. دوم: اسرائیل به خاک ایران حمله کند».



گزینه‌های «حزب‌الله»؛ دشوار و محدود

TT

گزینه‌های «حزب‌الله»؛ دشوار و محدود

ویرانی حاصل از حمله اسرائیل به جلسه‌ای از «نیروی رضوان» در جنوب بیروت، جمعه (AFP)
ویرانی حاصل از حمله اسرائیل به جلسه‌ای از «نیروی رضوان» در جنوب بیروت، جمعه (AFP)

«حزب‌الله» هنوز ضربه‌ای را که دریافت کرده، هضم نکرده که پس از چند ساعت ضربه دیگری از همان جایی که انتظارش را نداشت، به او وارد شد. پس از اولین حمله سایبری که سه‌شنبه رخ داد، روز بعد با حمله‌ای دیگر از همان نوع غافلگیر شد. سپس روز جمعه با ضربه بزرگتری روبه‌رو شد، وقتی جلسه فرماندهان «نیروی رضوان» که نیروی نخبه حزب است، مورد هدف قرار گرفت.
اگرچه حامیان حزب‌الله از آن خواستار پاسخی بزرگ و سریع به این حملات پی‌درپی شده‌اند تا جایگاه خود را بازگرداند و روحیه آنها را تقویت کند، اما گزینه‌های حزب‌الله محدود و دشوار به نظر می‌رسند. به‌ویژه که در یک هفته گذشته، اولین ضربه به ساختار نظامی و امنیتیآن وارد شد؛ چه از طریق تلفات حدود ۳۰۰۰ نیروی زخمی و کشته شده یا از طریق هدف قرار دادن فرماندهان «نیروی رضوان».
ضربه دوم به شبکه ارتباطات آن وارد شد که تا پیش از بازسازی آن، عملیات‌های نظامی حزب را دشوار خواهد کرد. علاوه بر این، نفوذ انسانی بزرگی که در رویدادهای اخیر آشکار شد، زمان‌بر خواهد بود تا شناسایی و برطرف شود.

پاسخ «با آرامش»

شامل روكز، سرتیپ بازنشسته و نماینده پیشین مجلس، وضعیت حزب را «بسیار دشوار» توصیف می‌کند و تأکید دارد که «حزب‌الله از نظر امنیتی، فناوری و نظامی رو شده است و مرکز فرماندهی و کنترل آن به شدت آسیب دیده است.»
روكز در گفت‌وگو با «الشرق‌الاوسط» اظهار کرد که «ترور العاروری، شكر و فرماندهان (نیروی رضوان) بدون وجود نفوذ انسانی قابل‌توجه ممکن نبود، و این نفوذها باید سریعاً رفع شوند.»
وی افزود: «همه این‌ها باعث می‌شود که پاسخ حزب‌الله به این حملات، سریع نباشد و با آرامش انجام شود. هرچند انتظار داریم که حملات اسرائیل ادامه یابد و حزب‌الله باید پدافند دفاعی قوی‌تری برای مقابله با آنها ایجاد کند.»
روكز همچنین معتقد است که «وضعیت کنونی در آستانه فروپاشی است و ممکن است شاهد جنگی گسترده یا فراگیر باشیم.»

«حزب‌الله» جدید

از سوی دیگر، هلال خشان، استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی، معتقد است که «حزب‌الله» گزینه‌ای ندارد، چراکه نتانیاهو تصمیم به تعیین تکلیف گرفته و می‌خواهد صحنه خاورمیانه را تغییر دهد. بنابراین، بازی تمام شده است. چه حزب‌الله تصمیم بگیرد قواعد درگیری را کنار بگذارد یا نه، این تغییر چندان به نفع آن نخواهد بود، زیرا اختلاف قدرت به نفع اسرائیل بسیار بزرگ است.»

خشان در گفت‌وگو با «الشرق‌الاوسط» تأکید کرد که «حزب‌الله» پس از جنگ، دیگر آن حزب‌الله پیشین نخواهد بود. این گروه در حال حاضر به سمت تنش‌زایی پیش می‌رود، اما در نهایت از جنوب لیطانی عقب‌نشینی خواهد کرد.»
وی پیش‌بینی کرد که درگیری‌ها پیش از انتخابات آمریکا به پایان برسند، اما توافق زمان خواهد برد.

گزینه‌های باز

در همین حال، قاسم قصیر، نویسنده و پژوهشگر سیاسی، معتقد است که «گزینه‌های حزب‌الله باز است، هرچند مشخص است که او پاسخی سخت خواهد داد، هرچند که همواره تلاش دارد وارد جنگ گسترده نشود.»
قصیر در گفت‌وگو با «الشرق‌الاوسط» اظهار کرد که «نمی‌توان چگونگی پاسخ را دقیقاً مشخص کرد، اما احتمال می‌دهیم که این پاسخ در چارچوب توسعه عملیات‌های نظامی و امنیتی باشد.»
او پیش‌بینی کرد که دبیرکل حزب‌الله برنامه خود را اعلام کند و شیوه پاسخ را مشخص سازد، و این پاسخ عملی در روزهای آینده اجرا خواهد شد.