حزب الله و اسرائیل؛ خودداری از رویارویی با دست های روی ماشه

گاه شمار درگیری های طرفین از طوفان الاقصی  


سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)
سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)
TT

حزب الله و اسرائیل؛ خودداری از رویارویی با دست های روی ماشه


سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)
سربازان اسرائیلی در شهرک المطله روبروی مرز لبنان (فرانس پرس)

«حزب الله» و اسرائیل در مرزهای جنوبی لبنان خیلی محتاط هستند و مشغول برنامه ریزی. پیداست که طرفین از همان روز نخست عملیات «طوفان الاقصی» از آغاز جنگ تمام عیار در جبهه «حزب الله»‌ خودداری کردند و جنوب لبنان صرفا کارکرد پیام رسانی داشته و پیام های متعددی در زیر سقف قواعد درگیری رد و بدل شدند. هر دو طرف به این قواعد از پایان جنگ ماه ژوئیه ۲۰۰۶ پایبندند.
با این حال تدارک حمله زمینی به نوار غزه از سوی ارتش اسرائیل و تهدید مقامات اسرائیل برای یکسره کردن کار «حماس» احتمال درگیر شدن «حزب الله» در جنگ را افزایش داده است. منابع نزدیک به «حزب الله» نیز تاکید می کنند که هر دو طرف تا این لحظه از آغاز رویارویی خودداری کرده اند اما دستشان روی ماشه است. تحول اول: جنوب لبنان یکشنبه (۸ اکتبر) صحنه اولین زد و خورد نظامی پس از عملیات «طوفان الاقصی» بود. «حزب الله» سه سایت اسرائیلی در مزارع اشغالی شبعا را هدف قرار داد و تل آویو به یک سایت «حزب الله» در همان منطقه حمله هوایی کرد. این درگیری تلفات جانی نداشت. گویا دو طرف تمایل به خودداری از افزایش تنش داشتند چون این تقابل نظامی در منطقه ای اتفاق افتاد که «حزب الله» آن را اشغالی می خواند و در نتیجه مشمول قطعنامه ۱۷۰۱ نمی شود. بنابراین طرفین قواعد درگیری را زیر پا نگذاشتند. «حزب الله» در نظر داشت پیام همبستگی و حمایت به «حماس» و نوار غزه بدهد و طرف اسرائیلی خواست بگوید که در کمین نشسته و به رغم اینکه در مرز جنوبی سخت گرفتار درگیری است اما برای دفاع از مرزهای شمالی اش هم آماده است.
تحول نظامی دوم: دوشنبه (۹ اکتبر) بود که یک گروه فلسطینی از مرز لبنان برای اجرای عملیات در آنسوی مرز وارد اسرائیل شدند و ۴ اسرائیلی از جمله یک فرمانده نظامی را کشتند. تل آویو جواب این عملیات را داد و به سایت های «حزب الله» در خاک لبنان حمله هوایی کرد و ۳ عضو «حزب الله» کشته شدند. حمله موشکی «حزب الله» در مقابل متوجه منطقه الجلیل شد.
تحول نظامی سوم: چندین موشک از جنوب لبنان سه شنبه (۱۰ اکتبر) به سمت الجلیل غربی شلیک شدند. «حماس» مسئولیت این حمله را پذیرفت. جنگنده های اسرائیل بخش هایی از خاک لبنان را زیر آتش گرفتند. «حزب الله» نفربر اسرائیلی مدل زیلدا را در شهرک نشین آویویم هدف قرار داد. پس از آن بود که تبادل آتش به طور روزمره اتفاق افتاد. «حزب الله» چهارشنبه (۱۱ اکتبر) یک موشک هدایت شونده به یک سایت اسرائیلی شلیک کرد و گفت که چندین نفر اسرائیلی در این حمله کشته و زخمی شدند. این پاسخ «حزب الله» به کشته شدن چند نفر از اعضایش بود.

«حزب الله» در تله نیفتاد
با توجه به اتفاقاتی که افتاد برخی معتقدند که اسرائیل با هدف گرفتن و کشتن عناصر «حزب الله» قواعد درگیری را زیر پا گذاشته و حالا تنش نظامی در جنوب لبنان افزایش پیدا خواهد کرد. قواعد درگیری در علوم نظامی مجموعه قواعدی است که نیروهای مسلح در درگیری های نظامی بدان پایبندند.
جرج غانم نویسنده سیاسی معتقد است که «دو طرف به اصل (توجه) به قواعد درگیری پایبندند. به عبارت دیگر اگر فضای باز هدف حملات موشکی قرار بگیرد طرف دیگر نیز مناطق باز را مورد هدف قرار می دهد. اگر طرف اول یک نفر را بکشد طرف دوم یک نفر از طرف مقابل را می کشد. اسرائیل این اصل را زیر پا گذاشت و به یکی از سایت های (حزب الله) در عمق خاک لبنان حمله کرد که باعث کشته شدن چندین نفر از اعضای حزب شد».
غانم در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «(حزب الله) تا این لحظه از افزایش تنش خودداری کرده اما هنوز مشخص نیست که بعد وارد جنگ خواهد شد یا خیر». او افزود «حساب و کتاب های (حزب الله) این بار خیلی فرق می کند چون پاسخ شدیدتر و گسترده تر ممکن است کل منطقه را وارد جنگ کند». غانم بر این باور است که «اسرائیل با حمله هوایی به سایت (حزب الله) در عمق خاک لبنان می خواست پیام روشنی بدهد که هر گروهی علیه اسرائیل اقدام کند مسئولیتش با (حزب الله) است. ضمنا این اقدام اسرائیل در واقع آزمودن (حزب الله) بود که ببیند تا چه حد قصد دارد در آنچه در غزه می گذرد درگیر شود و تا چه حد آمادگی گشودن جبهه جنگ در جنوب را دارد اما (حزب الله) در تله نیفتاد». او خاطر نشان کرد «اما همه گزینه ها مطرح است. گسترش دامنه جنگ بستگی به تحولات جنگ در غزه دارد».
دو شرط «حزب الله» برای افزایش تنش
سپهبد بازنشسته دکتر هشام جابر رئیس مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه معتقد است «دو طرف به طور عام همچنان به قواعد درگیری پایبندند. (حزب الله) در ابتدا به سمت مزارع لبنانی اشغالی شبعا و کفر شوبا آتش گشود که آنها را مشمول قطعنامه ۱۷۰۱ نمی داند. اسرائیل با آتش توپخانه ای و نه موشک و جنگنده پاسخ داد. این اتفاق چند بار در سال های گذشته افتاده و نشان می دهد که طرفین به قواعد درگیری پایبند بوده و می خواهند پایبند بمانند».
او در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «حملات هوایی اسرائیل در منطقه ای کنار مرز و نزدیک خط آبی (خط جدا کننده بین اسرائیل و لبنان) انجام شدند که چند عضو (حزب الله) کشته شدند. (حزب الله) در پاسخ به الجلیل حمله کرد. طرفین به قواعد درگیری پایبند بودند».
جابر گفت «این تقابل نظامی در صورت ورود جنگنده های اسرائیلی به حریم هوایی لبنان و بمباران لبنان و یا شلیک موشک های زمین به زمین از اسرائیل به لبنان وارد فاز تازه ای خواهد شد».
او افزود «اوضاع در مرز بین لبنان و اسرائیل شکننده است اما افزایش تنش نظامی از سوی (حزب الله) بعید به نظر می رسد. (حزب الله) جنگ را آغاز نخواهد کرد مگر در دو حالت: اول اسرائیل آغازگر حمله و تجاوز باشد که بعید به نظر می رسد. دوم: اسرائیل به خاک ایران حمله کند».



ترافیک دیپلماتیک عربی و جهانی برای حمایت از لبنان 

جوزف عون رئیس جمهور لبنان و نواف سلام مامور تشکیل دولت در کاخ ریاست جمهوری (رویترز)
جوزف عون رئیس جمهور لبنان و نواف سلام مامور تشکیل دولت در کاخ ریاست جمهوری (رویترز)
TT

ترافیک دیپلماتیک عربی و جهانی برای حمایت از لبنان 

جوزف عون رئیس جمهور لبنان و نواف سلام مامور تشکیل دولت در کاخ ریاست جمهوری (رویترز)
جوزف عون رئیس جمهور لبنان و نواف سلام مامور تشکیل دولت در کاخ ریاست جمهوری (رویترز)

دو تحول انتخاب جوزف عون به عنوان رئیس جمهور و تعیین نواف سلام برای تشکیل دولت در لبنان مورد توجه بی سابقه کشورهای عربی و جهان قرار گرفتند و ترافیک دیپلماتیک در بیروت از روز جمعه (۱۷ ژانویه) با سفر امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه به بیروت برای تبریک به پرزیدنت جوزف عون و نیز نواف سلام مامور تشکیل دولت آغاز می شود.
خوزه مانوئل آلبارس وزیر خارجه اسپانیا روز چهارشنبه (۱۵ ژانویه) با مقامات لبنان دیدار کرد. لارس لوکه راسموسن وزیر خارجه دانمارک نیز با مسئولان لبنان گفتگو کرد و بناست که آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل شنبه (۱۸ ژانویه) وارد بیروت شود. پس از این دیدارها سفر مقامات عرب و خارجی دیگر به لبنان از هفته آتی آغاز می شود.
آنطوان شدید سفیر پیشین لبنان در واشنگتن گفت «لبنان از اهمیت فراوان برای منطقه و جهان برخوردار بوده و تحولات جاری در لبنان بخشی از تحولات منطقه است».
او در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «لبنان صرفا در شرایط کنونی مورد توجه جهانی نبوده بلکه در جریان جنگ اخیر اسرائیل نیز اهمیت داشت و آمریکا و سعودی و فرانسه بازیگران کلیدی برای رسیدن به توافق آتش بس بودند».
سفیر پیشین لبنان در آمریکا خاطر نشان کرد «ثبات در لبنان و دادن نظم به موسسات مساله بسیار مهمی در راستای برقراری ثبات در منطقه است که این اهمیت با انتخاب رئیس جمهور و آغاز تشکیل دولت تجلی پیدا کرد».

عون و سلام ضامن آغاز روند دولت
رئیس جمهور و مامور تشکیل دولت دو ضامن اصلی برای آغاز روند کار دولت و حکومت و عدم بازگشت به عقب هستند. آنطوان شدید یادآور شد «دید و بازدیدهای رهبران کشورهای جهان و عرب به لبنان با سفر رئیس جمهور فرانسه آغاز می شود که این بیانگر حمایت مطلق فرانسه از حکومت لبنان و رئیس جمهوری و دولت و ارتش و نهادهای دولتی این کشور است». او اظهار کرد «فصل نوینی از حمایت بین المللی بی سابقه از حکومت و دولت لبنان آغاز شده و نباید لبنان این حمایت را از دست دهد. معتقدم که اظهارات پرزیدنت عون در جلساتی که با هیئت های خارجی داشتند و حمایت های پرشتاب عربی و بین المللی برای ارایه کمک و سهیم شدن در بازسازی و کشورسازی نشان می دهد که پرزیدنت عون از این واقعیت اطمینان داشت که کشورهای دوست در مرحله آینده به کمک لبنان می شتابند».
از سوی دیگر رشید درباس وزیر پیشین گفت «حمایت و توجه بین المللی به لبنان نشان می دهد که لبنان از گردونه آشوب و ناامنی خارج شده است و این کشور دیگر دغدغه امنیتی برای منطقه نخواهد بود».
او در گفتگو با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «برداشتی که از سفر رئیس جمهور فرانسه و سفرهای پیاپی رهبران و سران عرب و جهان به بیروت دارم این است که به محض انتخاب رئیس جمهور و تشکیل کابینه اعتماد جهان به لبنانی ها احیا شد».
درباس معتقد است که این گشایش مقدمه ای برای کمک به لبنان در برقراری امنیت و توسعه و کاهش کشمکش ها و خروج از نیستی و آشوب خواهد بود».
او گفت «سفر پرزیدنت مکرون و دیگر چهره ها و رهبران جهان به بیروت گواه این است که آنها می خواهند به لبنانی ها برای ساخت کشور و نهادهای دولت کمک کنند و در بیرون کشیدن لبنان از آفاتی که داشت سهیم باشند».

اگرچه عده ای می گویند سفر رهبران جهان دخالت در مسائل داخلی لبنان است اما درباس معتقد است که «برخی از لبنانی ها به خصوص دوگانه شیعی هنوز تحولات منطقه و دگرگونی در موازنه قوا را به درستی تجزیه و تحلیل نکرده اند و اصرار دارند به همان گفتمان حماسی و به دور از تدبیر ادامه دهند».
او یادآور شد «دو گانه شیعی زمانی حق داشتند تا تمام قد در روند انتخاب رئیس جمهور و مامور تشکیل دولت شرکت کنند اما آنها دست رد به سینه همه پیشنهادها زدند و فرصت سوزی کردند تا وقتی که گزینه ها از خارج بر آنها تحمیل شد».
رشید درباس اظهار کرد «امیدوارم مرحله فرصت سوزی در لبنان و نقض قوانین به بهانه حفظ حاکمیت به پایان برسد. همین بهانه ها و ادعای آزاد سازی فلسطین و اسرائیل از خانه عنکبوت سست تر است باعث شد تا ما با همه دوستان و برادران خود دشمن شویم».

تحریم شیعیان اطمینان بخش نیست
در آستانه سفر مقامات بین المللی و عربی به لبنان دو فراکسیون شیعی (امل و حزب الله) در رایزنی های تشکیل کابینه شرکت نکردند. توفیق هندی تحلیلگر سیاسی معتقد است که «گزینه دو گانه شیعی برای شرکت نکردن در گفتگوها و رایزنی های غیر الزامی برای تشکیل دولت اطمینان بخش و طبق اراده و خواست مردم لبنان و کشورهای دوست لبنان نیست».
او افزود «جای تاسف دارد که این دو گانه شیعی جلسات رایزنی غیر الزامی را تحریم کردند اما آنها در عین حال می گویند که می خواهند در کابینه حضور داشته باشند».
توفیق هندی معتقد است «سخنرانی پرزیدنت جوزف عون در مراسم ادای سوگند در حد و اندازه آرزوهای مردم لبنان و بارقه امیدی برای کشورهای جهان بود. مضامین سخنرانی نواف سلام مامور تشکیل دولت نیز مشابه اظهارات پرزیدنت عون بود و سیاست های کلان برای پروژه دولت سازی را ترسیم کرد».