حماس به تهران و حزب‌الله اطمینان داد: پایداری چند ماه‌هه در برابر اسرائیل

ثبات وضعیت در جنوب لبنان در گرو نتیجه عملیات نظامی در غزه

استقبال نبیه بری از عبداللهیان در بیروت (EPA)
استقبال نبیه بری از عبداللهیان در بیروت (EPA)
TT

حماس به تهران و حزب‌الله اطمینان داد: پایداری چند ماه‌هه در برابر اسرائیل

استقبال نبیه بری از عبداللهیان در بیروت (EPA)
استقبال نبیه بری از عبداللهیان در بیروت (EPA)

در غیاب میانجی‌گری بین‌المللی برای توقف محاصره تحمیلی اسرائیل بر نوار غزه، با توجه به ورود یگان‌های نظامی تل‌آویو به منظور آماده‌سازی برای تهاجم زمینی، حرف آخر بر عهده میدان است، اگرچه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران به رهبران لبنانی اطلاع داد که رهبری حماس به تهران اطمینان داده‌است که جنگجویان این کشور توانایی ادامه رویارویی نظامی را برای چندین ماه دارند.
طبق گزارش منابع لبنانی حاضر در وزیر خارجه ایران در بیروت، عبداللهیان فاش کرد که رهبری ایران از زمان آغاز عملیات نظامی حماس آگاه نبوده‌است.
وی گفت: تهران با رهبری حماس تماس گرفت و حماس از ادامه رویارویی و نبرد خود با اسرائیل خبر داد و گفت: اسرائیل همچنان به قتل‌عام فلسطینی‌ها در نوار غزه ادامه می‌دهد و همزمان با آن انواع محاصره را علیه این منطقه را عملی کرده‌است.
منابع پیگیر سفر عبداللهیان تأکید کردند، عبداللهیان با اطلاعاتی که در اختیار دارد مطمئن شده‌است که حماس در صورت اصرار بر حمله به غزه برای بازگرداندن اعتبار این نهاد نظامی که با تهاجم حماس به شهرک‌ها آسیب دیده بود، غافلگیری بی‌سابقه‌ای را برای ارتش اسرائیل آماده کرده‌است.
این منابع به «الشرق الاوسط» گفتند که عبداللهیان گسترش دامنه جنگ جاری در غزه در صورتی که اسرائیل به بسیج نیروهای خود برای حمله به غزه ادامه دهد، را رد نمی‌کند. عبداللهیان هشدار داد که چندین سناریو برای گسترش دامنه رویارویی غیرمحدود به نوار غزه وجود دارد و این نشان می‌دهد که این رویارویی ممکن است به سایر مناطق منطقه نیز کشیده شود.
منابع لبنانی اظهار کردند که اگرچه عبداللهیان به اسرائیل نسبت به حمله زمینی به غزه هشدار می‌داد، اما صرف حضور او در بیروت به این معنی بود که تهران عرصه را به مخالفان خود خالی نخواهد کرد و برای رویارویی با همه احتمالات آماده خواهد بود. این کشور می‌خواست این پیام را منتقل کند که در جستجوی راه حل‌هایی برای پایان دادن به اصرار اسرائیل در ارتکاب قتل‌عام غزه شریک است.
این منابع معتقدند که ثبات وضعیت در جنوب لبنان همچنان تحت تأثیر نتایج عملیات نظامی در غزه است. آنها گفتند که حزب‌الله آماده است در صورت اصرار اسرائیل برای حمله به غزه وارد جنگ شود.
طبق گزارش این منابع، حزب در حال رصد اوضاع است تا موضع خود را بر اساس تحولات ناشی از رویارویی قرار دهد؛ شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان با تأکید بر این موضوع، گفت: «ما کاملاً آماده هستیم و زمانی که وقت هر اقدامی فرا رسد، آن را انجام می‌دهیم و در مقابله سهیم خواهیم بود و برنامه و چشم‌انداز روشنی داریم».
همان منابع معتقدند که حزب‌الله بر اساس مطالعه دقیق تحولات میدانی برای مقابله با همه احتمالات آماده می‌شود و با توجه به سطح بالای تنش که از قوانین تعامل فراتر رفته‌است، تا کنون به تبادل پیام‌های آتشین با اسرائیل در جنوب لبنان بسنده کرده‌است.
منابع گفتند که عبداللهیان با حمل دستور عملیاتی برای حرکت جبهه شمالی بر اساس تفاهم با حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله برای تعیین ساعت صفر جهت شروع رویارویی با اسرائیل به بیروت نیامده است.
آنها تأکید کردند که حضور وی همزمان با حضور آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در اسرائیل است تا تأکید کند که تهران عرصه را به او واگذار نخواهد کرد و در مذاکرات جاری برای توقف جنگ غزه مشارکت دارد.
به گفته این منابع، وقوع درگیری در جبهه شمالی هنوز امکان‌پذیر نیست، وگرنه عبداللهیان مجبور نمی‌شد سریع به بیروت برود، مبادا گفته شود که حزب‌الله به درخواست ایران تصمیم به ورود به رویارویی گرفته‌است. حضور فرستاده ایرانی مأموریت بزرگی دارد که امیدوار است از طریق آن تأکید کند که تهران به دنبال آرامش است و آماده است در توقف جنگ اسرائیل علیه غزه نقش ایفا کند.
در این زمینه، منابع این سؤال را مطرح کردند که چرا واشینگتن ابتکار عمل برای تبرئه ایران را به دست گرفت و هنوز آن را در کمپین‌هایی که علیه حماس انجام می‌دهد وارد نکرده‌است.
بر این اساس، به دولت آمریکا اطلاع داده شده بود که تهران از زمان آغاز عملیات نظامی حماس از قبل آگاه نبوده‌است. این همان چیزی است که که از سلطان نشین عمان که حامی مذاکرات غیرمستقیم بین واشینگتن و تهران است، مطلع شده‌است.
اگرچه نجیب میقاتی، نخست‌وزیر موقت، از طریق دستیار سیاسی دبیرکل حزب‌الله، حسین خلیل، با رهبری حزب‌الله ارتباط برقرار کرده و مرتباً با نبیه بری، رئیس پارلمان دیدار می‌کند. در مقابل تضمینی در خصوص عدم تحرک جبهه شمالی دریافت نکرده‌است.
اگرچه حزب‌الله همچنان در قبال تنش در جنوب لبنان واقع‌بینانه عمل می‌کند، بدون اینکه قوانین تعامل را کنار بگذارد، از سوی دیگر، او از دادن ضمانت به دولت لبنان مبنی بر اینکه تبادل بمباران با اسرائیل از کنترل خارج نخواهد شد، فاصله می‌گیرد، زیرا مواضع نهایی خود را وابسته به وضعیت نظامی در جبهه غزه می‌داند.
رهبری حزب در حالی که به همراهی جنگ علنی در غزه و پیرامون آن ادامه می‌دهد، مجموعه‌ای از گزینه‌ها را در دست دارد، بدون اینکه اگر مجبور شود بی‌طرف بماند، گزینه خود را کنار بگذارد. اگرچه این حزب تلاش می‌کند اسرائیل را مشغول نگه دارد تا فشار نظامی خود بر حماس را کاهش دهد، زیرا مجبور است در صورت خارج شدن از کنترل، واحدهای اساسی ارتش خود را در پیش‌بینی جابجایی جبهه شمالی بسیج کند.



پس از تضعیف متحدان ایران؛ مذاکره مستقیم با «اهرم لبنان»


عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)
عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)
TT

پس از تضعیف متحدان ایران؛ مذاکره مستقیم با «اهرم لبنان»


عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)
عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)

مقامات ایرانی اخیرا در حال دادن پیام به لبنان و کشورهای ذیربط هستند که پرونده لبنان در قبضه ایران است. برای مثال علی خامنه ای رهبر ایران گفت «تداوم مجاهت ها در لبنان و غزه قطعا پیروزی جبهه مقاومت را به دنبال خواهد داشت».
چندین نفر از مقامات ایران پیش از سخنان خامنه ای درباره لبنان اظهار نظر کردند که البته نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان مستقیما به این اظهارنظرهای ایرانی پاسخ داد. ضمنا اظهارات محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه ایران آماده مذاکره درباره قطعنامه ۱۷۰۱ است نیز واکنش لبنانی ها را برانگیخت و سفیر ایران به وزارت خارجه لبنان احضار شد. قالیباف پس از این اظهارات گفت «اتکای اصلی مردم لبنان رهبر و مسئولان و مردم ایران است».

عباس عراقچی وزیر خارجه ایران نیز در این راستا گفت «نماینده ویژه من در بیروت مستقر است و با همه طرفین در بیروت دیدارهای روزمره دارد».

اظهارات مقامات ایرانی درباره لبنان به ویژه پس از ترور حسن نصر الله دبیر کل «حزب الله» و شماری از فرماندهان این گروه در حالی مطرح می شود که نبیه بری رئیس پارلمان لبنان و «برادر بزرگ» از سوی نعیم قاسم دبیر کل جدید «حزب الله» مسئول مذاکره شده است. «حزب الله» از زمان اجرای تصمیم خود برای گشودن جبهه جنگ با اسرائیل به نشان حمایت و همبستگی با غزه پرونده مذاکره درباره آتش بس را در اختیار گرفت. پس از اینکه نقل قول از نبیه بری درباره آمادگی «حزب الله» برای تفکیک بین جبهه لبنان و غزه منتشر شد عراقچی سه هفته پیش به لبنان بازگشت و کلا این پرونده را در جا بست و دوباره بر پیوند بین جبهه جنگ در لبنان با غزه تاکید کرد.
منابع دفتر نخست وزیری لبنان از اظهارنظر درباره موضع ایران و مناقشه در این باره خودداری می کنند و می گویند «مواضع میقاتی در این مرحله کافی است».
رشید درباس وزیر پیشین لبنان در گفتگو با «الشرق الاوسط» معتقد است که «اظهارات مقامات تهران نیت ها را آشکار کرد». او افزود «مقامات ایرانی قبلا همین حرف ها را در عمل پیاده می کردند ولی آن را علنی نمی کردند. با این حال همه می دانستند چه خبر است. ایرانی ها حالا علنا نیات خود را آشکار کردند چرا که دیگر نمی توانند به دلایل امنیتی مستقیما با متحدانشان در لبنان (حزب الله) گفتگو کنند و مجبور شده اند با مقامات لبنانی رایزنی کنند».
درباس با ستایش از موضع گیری میقاتی گفت «اظهارات میقاتی مورد حمایت لبنانی ها است». او افزود «ایران با توجه به واقعیت روی زمین از ورقه لبنان در مذاکراتش با غرب استفاده خواهد کرد».

این وزیر پیشین در ادامه یادآور شد «باید واقع بین بود. غربی ها اینک در ظاهر دارند از طریق نبیه بری رئیس پارلمان با حکومت لبنان گفتگو می کنند اما مذاکرات واقعی با کسی است که پشت «حزب الله» است و می تواند به «حزب الله» فشار بیاورد و آن ایران است».

محمد باقر قالیباف رئیس پارلمان ایران (وسط) پس از بازدید از محل وقوع حمله هوایی اسرائیل در محله البسطه در بیروت (فرانس پرس)

از سوی دیگر عماد سلامه استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی لبنان گفت «اظهارات ایران درباره لبنان به خاطر این است که ایران می خواهد موضعش در مذاکرات را تقویت کند. ایران پیشتر برای این کار به میانجی های محلی متکی بود. ایران می خواهد هر چه نفوذ و اهرم فشار برای گفتگو در منطقه دارد به کار بگیرد تا توان خود برای ارایه راهکار در مسائل حساس همچون توافق مبادله اسیران اسرائیلی در غزه و تامین ثبات و امنیت در مرزهای جنوبی لبنان و نیز در باب المندب یمن را نشان دهد».
سلامه خاطر نشان کرد «ایران در ازای آن از غربی ها می خواهد تضمین بگیرد تا منافع راهبردی اش به خطر نیفتند. ایران در وضعیت کنونی از طریق گروه های نیابتی و میانجی مثل (حزب الله) و (جنبش امل) در لبنان گفتگو نمی کنند بلکه اینک همه تخم مرغ هایش را در یک سبد گذاشته و روی میز گذاشته و نرمش نشان می دهد و آماده پذیرش راهکارهایی است که پایش را به جنگ تمام عیار نکشد. ایران از همه راه ها برای عدم درگیر شدن در جنگ تمام عیار تلاش می کند».
به گزارش ایرنا مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران گفت اگر اسرائیل آتش بس را بپذیرد ممکن است در نوع و شدت پاسخ ایران اثر بگذارد.
مواضع ایران درباره لبنان از نظر بخش وسیعی از جامعه لبنان مردود است. ولید جنبلاط رئیس حزب «ترقی خواه سوسیالیست» گفت «زمان آن رسیده که جمهوری اسلامی بفهمد لبنان حکومت دارد».
از سوی دیگر حزب «کتائب» نیز با اشاره به اظهارنظرهای اخیر مقامات ایرانی گفت که این مواضع نیت ایران برای هیمنه بر لبنان و به دست گرفتن مراکز تصمیم گیری در کشور را آشکار می کند.

«حزب کتائب» بیشتر در بیانیه ای از «اظهارات تحریک آمیز پیاپی مقامات ایران در سفر به لبنان و به نیابت از لبنانی ها» انتقاد کرد و گفت مقامات ایران «به موضع رسمی دولت لبنان که از سوی نخست وزیر بیان شد توجه ندارند. نخست وزیر به صراحت این رفتارهای بر خلاف اصول را مردود اعلام کرد و گفت که اظهارات مقامات ایرانی نیت سلطه گری و تصرف لبنان و کنترل مستقیم مراکز تصمیم ساز را رو می کند و ما با آنها بر همین مبنا برخورد می کنیم».