فشار عربی و بین‌المللی برای مهار جنگ

محمد بن سلمان بر مخالفت با هدف قرار دادن غیرنظامیان تأکید کرد… مخالفت السیسی با مجازات دسته جمعی… بلینکن از بازگشایی «گذرگاه رفح» خبر داد

یک مرد جوان فلسطینی روی ویرانه های خانه اش نشسته است که در حمله اسرائیل به جنوب نوار غزه ویران شد (AFP)
یک مرد جوان فلسطینی روی ویرانه های خانه اش نشسته است که در حمله اسرائیل به جنوب نوار غزه ویران شد (AFP)
TT

فشار عربی و بین‌المللی برای مهار جنگ

یک مرد جوان فلسطینی روی ویرانه های خانه اش نشسته است که در حمله اسرائیل به جنوب نوار غزه ویران شد (AFP)
یک مرد جوان فلسطینی روی ویرانه های خانه اش نشسته است که در حمله اسرائیل به جنوب نوار غزه ویران شد (AFP)

در حالی که ارتش اسرائیل دیروز آمادگی خود را برای جنگ در دو جبهه؛ جبهه اول با حماس در غزه و جبهه دوم با حزب‌الله در جنوب لبنان اعلام کرد.
روز گذشته با تشدید حملات هوایی اسرائیل به شمال نوار غزه، چندین طرف عربی و بین‌المللی تلاش‌های خود را برای مهار جنگ تشدید کردند.
این عملیات اسرائیل منجر به آواره شدن حدود یک میلیون نفر به سمت جنوب شد، همچنین حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر کشته و نزدیک به ۱۰ هزار نفر زخمی شدند.
در ادامه تلاش‌های مهار و کنترل اوضاع، شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیروز (یکشنبه) در ریاض با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا دیدار کرد و در این دیدار دربارهٔ تشدید تنش نظامی کنونی در غزه و پیرامون آن صحبت شد.
ولیعهد سعودی بر مخالفت خود با هدف قرار دادن غیرنظامیان و از کار انداختن زیرساخت‌ها و منافع حیاتی تأکید کرد.
وی همچنین بر لزوم کار برای بحث در مورد راه‌های توقف عملیات نظامی تأکید کرد و توضیح داد: پادشاهی به دنبال تشدید کار برای آرام کردن اوضاع، توقف تشدید تنش و احترام به قوانین بین‌المللی بشردوستانه از جمله رفع محاصره غزه و تلاش برای ایجاد شرایط برای بازگشت ثبات و بازگرداندن مسیر صلح است.
در همین راستا، عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر نیز در دیدار با بلینکن تأکید کرد که تأخیر در حل مسئله فلسطین «به تشدید خشم منجر شد».
وی معتقد است که واکنش کنونی اسرائیل «از اصل حق دفاع به مجازات دسته جمعی فراتر رفته‌است».
بلینکن در بخشی از سفر خود که شامل اسرائیل، اردن، پادشاهی عربی سعودی، امارات، قطر و بحرین بود، در قاهره میهمان السیسی شد و امروز به اسرائیل بازگشت تا دربارهٔ تحولات تشدید تنش نظامی در غزه گفت و گو کند.
رئیس‌جمهور مصر با تأکید بر «نیاز به توقف تحولات بحران کنونی که می‌تواند تأثیراتی بر منطقه خاورمیانه داشته باشد»، اظهار کرد که کشورش تلاش می‌کند تا اوضاع غزه را مهار و از ورود سایر طرف‌ها به درگیری جلوگیری کند.
السیسی افزود: تأخیر در حل و فصل و یافتن راه حل برای این بحران تلفات بیشتری را به همراه خواهد داشت.
بلینکن به نوبه خود گفت که مذاکرات خوبی با ولیعهد سعودی و رئیس‌جمهور مصر داشته‌است و همه کشورهای عربی که در جریان سفر خود به منطقه از آنها دیدن کرده‌است «متعهد هستند که دامنه درگیری با اسرائیل را گسترش ندهند».
وی پیش از ترک قاهره در راه اسرائیل افزود: هیچ‌کس نباید در جای دیگری بر آتش بیافزاید.
این مقام آمریکایی گفت که مطمئن است کمک‌های بشردوستانه از مصر به غزه می‌رسد، شرطی که قاهره برای خروج شهروندان آمریکایی از نوار غزه از طریق گذرگاه رفح تعیین کرده‌است.
وی اعلام کرد گذرگاه رفح باز خواهد شد. این گذرگاه تنها کریدوری است که توسط اسرائیل بین غزه و جهان خارج کنترل نمی‌شود.
بلینکن به شبکه ماهواره ای العربیه گفت: بهترین آینده برای فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها راه حل دو کشوری است.
علاوه بر این، بمباران متقابل در مرز بین لبنان و اسرائیل این نگرانی را ایجاد کرد که جنگ بین حماس و اسرائیل به یک درگیری منطقه‌ای تبدیل شود.
در همین راستا، دریاسالار دانیل هاگاری، سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل دیروز گفت که اسرائیل آماده جنگ در دو یا چند جبهه است.
وی افزود که گروه حزب‌الله لبنان تحت حمایت ایران در تلاش است تا تنش‌ها را در مرزهای لبنان افزایش دهد تا مانع از حمله اسرائیل به غزه شود.



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.