سایه موشک های سپاه و حملات گروه های مسلح بر سر عراق

هیئت پارلمانی عراق برای تحقیق وارد اربيل شد 

گوشه ای از آثار حمله هوایی سپاه پاسداران به خانه یکی از تاجران اربیل (فرانس پرس)
گوشه ای از آثار حمله هوایی سپاه پاسداران به خانه یکی از تاجران اربیل (فرانس پرس)
TT

سایه موشک های سپاه و حملات گروه های مسلح بر سر عراق

گوشه ای از آثار حمله هوایی سپاه پاسداران به خانه یکی از تاجران اربیل (فرانس پرس)
گوشه ای از آثار حمله هوایی سپاه پاسداران به خانه یکی از تاجران اربیل (فرانس پرس)

فضای عمومی عراق پس از یازده موشک بالستیک سپاه پاسداران و حملات هوایی گروه های مسلح وابسته به رژیم ایران همچنان ملتهب است و نگرانی از تبدیل شدن این حملات به جنگ رو در رو بین آمریکا از یک سو و ایران و متحدانش از سوی دیگر در خاک عراق افزایش می یابد.
این نگرانی ها هر روز بیشتر و عمیق تر می شود چرا که گروه های مسلح «محور مقاومت» پس از حمله موشکی روز شنبه به پایگاه نظامی عین الاسد در استان انبار در غرب عراق اعلام کردند که همچنان بر «در هم کوبیدن اهداف و سنگرهای دشمن» اصرار دارند.
گروه های مسلح فقط به ادامه حملات هوایی اکتفا نکردند بلکه به پلتفرم های رسانه ای وابسته به سرلشکر یحیی رسول سخنگوی فرمانده نیروهای مسلح توپیدند که نشان می دهد چه گسست عمیقی بین نهاد نظامی رسمی و گروه های مسلح ایجاد شده است. یحیی رسول پیشتر ادعای گروه های مسلح در مورد وقوع تلفات جانی در میان سربازان آمریکایی پس از حمله موشکی به پایگاه عین الاسد را تکذیب کرد و گفت «چند موشک نزدیک مقر (لشکر ۲۹ تیپ هفتم) وابسته به مرکز فرماندهی عملیات الجزیره در پایگاه عین الاسد عراق اصابت کردند که در نتیجه آن یک سرباز مصدوم و خسارات محدود به مقر وارد شد».
گروه های مسلح عراق حکومت این کشور و یحیی رسول را به چالش می کشد چرا که «عین الاسد پایگاه عراقی بوده و برخی از یگان های نظامی ما آنجا مستقر هستند و یک پادگان آموزش نظامی عراقی هم آنجا داریم».
گروه های مسلح اصرار دارند که «عین الاسد پایگاه آمریکایی است». این اختلاف شدید در دیدگاه طرفین می تواند تنش در روابط بین دو طرف را افزایش دهد.
افراد دفاع مدنی در حال آواربرداری از خانه ای که شنبه با موشک ایرانی در اربیل در اقلیم کردستان عراق مورد هدف قرار گرفت (آسوشیتد پرس)
خشم کردها در اربیل واقع در اقلیم کردستان از یازده موشک سپاه که به یکی از مناطق اقلیم شلیک شدند همچنان ادامه دارد و هیئت های حکومت بغداد کماکان برای بررسی آنچه گذشت به اربیل اعزام می شوند.
قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق در سفر به اربیل به صراحت ادعای سپاه درباره حمله به «مراکز جاسوسی اسرائیل» را تکذیب کرد. هیئت دیگری از کمیسیون امنیت و دفاع و روابط خارجی مجلس عراق یکشنبه (۲۱ ژانویه) وارد عراق شد تا تحقیق در مورد حملات موشکی هفته پیش ایران به اربیل را آغاز کند. پیشرو دیزایی تاجر کرد و دوست و دختر و خدمتکار فیلیپینی اش در حملات موشکی سپاه کشته شدند. رسانه های اربیل گزارش دادند که ریبر احمد وزیر کشور اقلیم کردستان از اعضای هیئت پارلمانی حکومت مرکزی عراق استقبال کرد. شاخوان عبد الله معاون دوم رئیس پارلمان عراق هم یکی از اعضای هیئت عراقی است.
هیئت پارلمانی از مناطقی که هدف حملات موشکی قرار گرفتند بازدید می کند و به دیدن مصدومین این حادثه می رود تا در جریان جزئیات حمله قرار بگیرد و گزارش مفصلی آماده و برای رئیس پارلمان ارسال می کند.
دولت فدرال پیشتر کمیته ای در این زمینه به ریاست قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق تشکیل داد و این کمیته پس از حملات موشکی ایران به شهر اربیل سفر و ادعاهای ایران را تکذیب کرد.
محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق از حملات موشکی سپاه به عنوان «تجاوز آشکار» یاد کرد و گفت دولت قصد دارد «اقدامات حقوقی و دیپلماتیک» در این باره اتخاذ کند. البته هنوز مشخص نیست که چقدر دولت عراق در پیشبرد اقدامات و ارسال شکایت از ایران به شورای امنیت جدی خواهد بود.
کردها همچنان خشمگین هستند. چند هزار نفر یکشنبه (۲۱ ژانویه) در شهرستان زاخو در استان دهوک در مخالفت با حملات موشکی ایران راهپیمایی کردند. تظاهرات مشابهی در شهر هامبورگ آلمان نیز انجام شد.
هوشیار زیباری وزیر خارجه اسبق عراق و از رهبران «حزب دموکرات کردستان» شنبه (۲۰ ژانویه) گروه های مسلح را به باد انتقاد گرفت و گفت که این گروه در انجام حملات مسلحانه به دنبال منافع مالی خود هستند.
زیباری در شبکه «اکس» افزود «گروه های مسلح حشد شعبی عراق پایگاه های ائتلاف عراقی – بین المللی در اربیل و حریر در کردستان و عین الاسد در الانبار را زیر آتش گرفته اند اما پایگاه ویکتوری در فرودگاه بغداد را نمی زنند. چرا»؟ «چون آنجا منافع تجاری و مالی و لجستیکی دارند که نمی خواهند آسیب ببینند»!



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.