انتقام آمریکا؛ حمله در سوریه و عراق «تازه اول کار است»

دموکرات ها استقبال کردند و جمهوری خواهان گفتند کافی نیست و باید ایران بمباران شود

دمار في القائم جراء الغارات الأميركية ليلة الجمعة (رويترز)
دمار في القائم جراء الغارات الأميركية ليلة الجمعة (رويترز)
TT

انتقام آمریکا؛ حمله در سوریه و عراق «تازه اول کار است»

دمار في القائم جراء الغارات الأميركية ليلة الجمعة (رويترز)
دمار في القائم جراء الغارات الأميركية ليلة الجمعة (رويترز)

مقامات آمریکا می گویند حملات هوایی بامداد شنبه (۳ فوریه) آمریکا به مراکز گروه های شبه نظامی وابسته به ایران در عراق و سوریه «تازه اول کار است» و باید منتظر حملات دیگری بود که ممکن است در چند دور به منظور تضعیف توان نظامی این شبه نظامیان انجام شود تا دیگر این گروه ها قادر به انجام حملات مشابه به حمله به پایگاه آمریکا در اردن نباشند. حمله گروه های تحت حمایت ایران به پایگاه نظامی آمریکا در اردن باعث کشته شدن سه سرباز آمریکایی و مصدومیت بیش از ۴۰ تن دیگر شد.حملات تلافی جویانه آمریکا در خاک عراق و سوریه با واکنش های گسترده در خود آمریکا و کشورهای دیگر همراه بود و به گمانه زنی درباره چرخش استراتژیک دولت پرزیدنت جو بایدن نسبت به ایران و گروه های نیابتی اش و به قول مقامات آمریکایی اقدامات «بی ثبات کننده آنها در منطقه» دامن زده است.حملات هوایی آمریکا ۳۰ دقیقه طول کشید و جنگنده ها و بمب افکن های آمریکایی بیش از ۸۵ هدف مرتبط با سپاه قدس و گروه های شبه نظامی آن در سوریه و عراق را بمباران کردند. حملات هوایی آمریکا علیه «نیروی قدس» در مسیر افزایش تنش و افزایش فشار دولت بایدن با حملات موشکی و پهپادی به ایران و گروه های نیابتی اش تعبیر شد که تا حالا به حملات هوایی علیه گروه های نیابتی ایران در عراق و سوریه و یمن محدود شده و به خاک ایران حمله نشده است.

حملات هوایی آمریکا به یکی از مراکز گروه های مسلح در القائم در مرز عراق با سوریه (رویترز)

فعلا برنامه ای برای حمله به ایران نداریم

یکی از مقامات عالی رتبه دولت آمریکا گفت که ایالت متحده آمریکا فعلا برنامه ای برای اقدام نظامی در خاک ایران ندارد اما جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا به این سوال پاسخ نداد که آیا پنتاگون گزینه های نظامی در خاک ایران را به بایدن ارایه داده یا خیر. کربی در نشست خبری مشترک با ژنرال داگلاس سیمز مدیر عملیات ستاد مشترک ارتش آمریکا افزود «هدف حملات هوایی اخیر تضعیف و از کار انداختن توان نظامی» گروه های وابسته به سپاه در حمله به آمریکایی ها در منطقه بود». او خاطر نشان کرد «ما دنبال جنگ با ایران نیستیم».کربی اظهار کرد «آمریکا آماری درباره کشته شدگان و زخمی های مسلح ندارد اما پنتاگون در حال ارزیابی نتایج حمله است و تصور می کنیم که موفق بوده». او تاکید کرد که آمریکا قبل از انجام حملات به دولت عراق در این باره خبر داده بود اما آمریکا با رژیم ایران هیچ گونه راه ارتباطی ندارد. کربی خاطر نشان کرد «اهداف بنا به داده های منابع اطلاعاتی انتخاب شدند که تاکید کردند مراکز مورد حمله با حملات علیه نیروهای آمریکایی ارتباط دارند. ما در ابتدا اطمینان حاصل کردیم که هیچ غیر نظامی در منطقه حضور ندارد».آمریکا با بیش از ۱۲۵ «موشک نقطه زن» ۳ مرکز در عراق و ۴ نقطه در سوریه را بمباران کرد که مراکز کنترل و فرماندهی عملیات و ساختمان و مراکز اطلاعاتی و تاسیسات ذخیره و نگهداری موشک و پهپاد و پایگاه های خدمات لجستیک و انبار مهمات بودند.

آمریکا بامداد شنبه با تسلیحاتی از جمله بمب افکن سنگین «بی ۱ لنسر» نقاطی در سوریه و عراق مورد هدف قرار داد (پایگاه نیروی هوایی آمریکا)

سیمز خاطر نشان کرد «بمب افکن های «بی ۱» از آمریکا پرواز و برخی نقاط را بمباران کردند. این اهداف و نقاط را انتخاب کردیم تا غیر نظامیان آسیب نبینند. این حملات بامداد شنبه انجام شدند اما با این حال احتمال دارد تلفات جانی شامل غیر نظامیان در این مراکز نیز شود». او اضافه کرد «زمان این حمله بنا به آب و هوا انتخاب شد چون روز جمعه آب و هوا برای انجام حملات مناسب تر از بقیه روزها بود».

یمن هدف بعدی

سیمز و کربی از اظهار نظر درباره حملات بعدی خودداری کردند و گفتند که حملات بامداد شنبه آخرین پاسخ آمریکا به ایران نیست و ایران باید منتظر حملات بیشتر باشد. روزنامه «پولیتیکو» از قول برخی مقامات آمریکا گزارش داد که یمن هدف بعدی حملات هوایی آمریکا خواهد بود.بایدن در پاسخ به حمله ۲۸ ژانویه به پایگاه «برج ۲۲» در اردن دستور این حملات هوایی را داد. رئیس جمهور آمریکا شامگاه جمعه در بیانیه ای گفت «حملات تلافی جویانه امروز آغاز شد و در زمان و مکانی که انتخاب می کنیم ادامه خواهد یافت. آمریکا دنبال جنگ در خاورمیانه یا هیچ نقطه دیگری در دنیا نیست. اما به کسانی که می خواهند به ما آسیب بزنند می گوییم: اگر آمریکایی ها را اذیت کنی جواب می دهیم».لوید آستین وزیر دفاع آمریکا در بیانیه جداگانه گفت حملات بامداد شنبه «تازه اول کار است». او افزود «پرزیدنت بایدن دستور داد اقدامات بیشتری علیه سپاه و گروه های شبه نظامیان وابسته به سپاه در پاسخ به حملاتشان به نیروهای آمریکایی و ائتلاف انجام شود. تمام اقدامات لازم برای دفاع از آمریکا و نیروها و منافعمان را انجام خواهیم داد».گرچه مقامات آمریکا مرتب می گویند که نمی خواهند جنگ در منطقه گسترش پیدا کند اما به هر حال حملات هوایی اخیر آمریکا در حقیقت ورود تمام عیار و فزاینده و مستقیم به دل بحران در خاورمیانه است. وزارت خارجه آمریکا بامداد شنبه از بیم از افزایش تنش اعلام کرد که آنتونی بلینکن وزیر خارجه از روز یکشنبه پنجمین سفر خود را به منطقه آغاز می کند و راهی اسرائیل و کرانه باختری و قطر و مصر و سعودی خواهد شد.

هواپیمای آمریکایی در پایگاه نیروی هوایی دوور در جریان مراسم انتقال پیکر سه نفر از سربازان آمریکایی کشته شده در حمله پهپادی به پایگاه برج ۲۲ در اردن (د پ آ)

جمهوری خواهان انتقاد کردند

جمهوری خواهان از حملات اخیر در سوریه و عراق «استقبال» کردند اما با این حال بسیاری از چهره های سرشناس و ارشد جمهوری خواه در سنا و مجلس نمایندگان گفتند که این حملات «کافی نیست». راجر ویکر سناتور جمهوری خواه و مایکل مک کال نماینده جمهوری خواه ضمن استقبال از این حملات هوایی گفتند که «حملات خیلی اندک و خیلی دیر بودند». ویکر عضو کمیته نیروهای مسلح سنا در بیانیه ای گفت «زمان آن رسیده که عالی ترین فرمانده نظامی ما خط مشی دیگری در پیش بگیرد و حامیان واقعی تروریسم در منطقه را مورد هدف قرار دهد». مک کال رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان در بیانیه ای گفت «دولت بایدن باید با ضربات کاری و تلافی جویانه ادامه دار و آغاز تحریم های نفتی و غیره منبع حمایت از تروریسم را ریشه کن کند». دب فیشر سناتور جمهوری خواه گفت «به احتمال زیاد این حملات که مدت ها پیش علنی شده بود اهداف مد نظر برای متوقف کردن محور ایران را برآورده نکرده است. باید حملات بعدی پرزیدنت بایدن به مراتب کوبنده تر باشد». جونی ارنست سناتور جمهوری خواه گفت «بالاخره. ایران باید فهمد که جان آمریکایی ها چه بهایی دارد». پیت ریکتز سناتور معتقد است «پرزیدنت بایدن برای بازیابی توان بازدارندگی موثر باید ایران را بزند و ضرباتی در خاک ایران انجام دهد که برای آنها دردناک باشد. واکنش های ضعیف و بی رمق و پیغام دادن مشکل را حل نمی کند. ما نیازی به دلجویی نداریم بلکه به رهبر نیاز داریم».اما دموکرات ها از حملات اخیر تعریف و تمجید کردند. جک رید رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا در بیانیه ای گفت «این یک واکنش قدرتمند و مناسب بود. ۸۵ مرکزی که مورد حمله قرار گرفتند به مراتب بیشتر از نقاطی هستند که در دولت سابق مورد هدف قرار گرفتند».منظور او از دولت سابق دولت دونالد ترامپ است. او افزود «به گروه های نیابتی ایران در سوریه و عراق ضرب شست نشان دادیم و شبه نظامیان ایران در همه مناطق خاورمیانه باید بفهمند که آنها هم مورد بازخواست قرار خواهند گرفت». آستین اسکات نماینده دموکرات و عضو کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان گفت «شجاعت و مهارت فرماندهی مرکزی آمریکا مایه تقدیر و ستایش است. آنها در چندین حمله هوایی سپاه پاسداران و شبه نظامیان سپاه را مورد هدف قرار دادند».



سه گروگان... و هزار روز تنش بین پاریس و تهران  

تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  
تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  
TT

سه گروگان... و هزار روز تنش بین پاریس و تهران  

تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  
تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  

روابط فرانسه و ایران در مسیری صعودی قرار گرفته است که رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، در ششم ژانویه آن را آغاز کرد، جایی که او در سخنرانی خود در برابر سفرای فرانسه در سراسر جهان، ایران را «چالش استراتژیک و امنیتی برای فرانسه، اروپا و خاورمیانه» خواند.

مکرون در یک «بیانیه اتهامی» گسترده، به برنامه هسته‌ای شتاب‌یافته ایران که به «حد قطع رابطه» رسیده است، برنامه موشکی بالیستیک آن که «اروپا، خاک و منافع آن را تهدید می‌کند»، حمایت ایران از جنگ روسیه علیه اوکراین، و تلاش‌های ایران برای بی‌ثبات‌سازی منطقه از طریق عوامل خود که «تروریسم را اجرا می‌کنند»، اشاره کرد. او همچنین به تهدید منافع فرانسه در آفریقا توسط ایران پرداخت.

مکرون نتیجه‌گیری کرد که «مسئله ایران» یکی از مهم‌ترین موضوعات گفت‌وگو با دولت جدید آمریکا خواهد بود. اما او احتمالاً عمداً از اشاره به موضوع دیگری که روابط فرانسه با ایران را مسموم می‌کند، خودداری کرد: ادامه بازداشت سه شهروند فرانسوی توسط تهران برای مدت‌های طولانی.

علیرغم تلاش‌های دیپلماتیک مداوم فرانسه در بالاترین سطوح و ارتباطات بین مکرون و رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، تهران به درخواست فرانسه توجهی نمی‌کند و هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند که ایران در ازای آزادی کسانی که فرانسه آن‌ها را «گروگان‌های دولتی» در زندان‌های ایران می‌نامد، چه می‌خواهد. بارها پاریس آنچه را که «دیپلماسی گروگان‌گیری» ایران می‌نامد، محکوم کرده است.
آنچه اکنون این موضوع را به صدر اخبار بازگردانده، گذشت هزار روز از بازداشت دو شهروند فرانسوی است: سسیل کوهلر، استاد ادبیات مدرن فرانسه، ۴۰ ساله، و همسرش ژاک پاریس، ۷۳ ساله، که استاد بازنشسته ریاضیات است. این دو در فرودگاه تهران و در آستانه سوار شدن به هواپیما برای بازگشت به فرانسه دستگیر شدند. همچنین اولیویه گروندو، ۳۴ ساله، فرانسوی دیگری است که از ۸۴۳ روز پیش در زندان اوین تهران زندانی است. او در شیراز، شهری که به عنوان توریست از آن بازدید می‌کرد، دستگیر شد.

آنچه این سه نفر را به هم مرتبط می‌کند، اتهام جاسوسی است که خانواده‌های آن‌ها و وزارت خارجه فرانسه تأکید می‌کنند که آن‌ها تنها به عنوان توریست به ایران سفر کرده‌اند. در ابتدای سال گذشته، گروندو به پنج سال زندان به اتهام «جاسوسی و توطئه علیه ایران» محکوم شد.

در ششم اکتبر ۲۰۲۲، تلویزیون ایران ویدئویی از سسیل کوهلر پخش کرد که در آن «اعتراف» کرده بود که مأمور سازمان اطلاعات خارجی فرانسه است. فرانسه بلافاصله این «اعترافات اجباری» را محکوم کرد و گفت آنچه ایران انجام داده «فقط یک نمایش مضحک» است.

در این زمینه، سپیده قلیان، روزنامه‌نگار ایرانی که مدتی را با کوهلر در یک سلول زندانی بود، در نامه‌ای به روزنامه فرانسوی «لوموند» در سپتامبر ۲۰۲۳ نوشت که کوهلر به او گفته بود «بزرگ‌ترین پشیمانی‌اش اعتراف اجباری است که از او برای تلویزیون ایران گرفته شده است.»

در روزهای جمعه و شنبه، تجمعات و تظاهرات‌های متعددی در حمایت از این سه نفر و برای فشار به منظور آزادی آن‌ها در بسیاری از شهرهای فرانسه، به ویژه پاریس، برگزار شد. وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد که پاریس «با قوی‌ترین عبارات ممکن درخواست خود را برای آزادی فوری شهروندانش که توسط ایران به عنوان گروگان نگه‌داشته می‌شوند، تکرار می‌کند» و افزود که «هیچ چیزی بازداشت آن‌ها را توجیه نمی‌کند» و این بازداشت را «بی‌معنا» توصیف کرد.

کریستف لوموان، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، «شرایط بازداشت غیرقابل قبول که برخی از آن‌ها به سطح شکنجه طبق قوانین بین‌المللی می‌رسد» را محکوم و اشاره کرد که کوهلر و پاریس هر کدام در سلول‌های ۹ متر مربعی بدون پنجره زندانی هستند که چراغ‌های آن‌ها به طور مداوم روشن است و هیچ تختخوابی برای خوابیدن وجود ندارد و فرصت‌های کمی برای خارج شدن از سلول به آن‌ها داده می‌شود.

به گفته لوموان، فرانسه معتقد است که آنچه شهروندانش تجربه می‌کنند «غیرقابل تحمل» است. ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در جلسه‌ای در سنا گفت: «ما پیام‌های بسیار قاطعی به مقامات ایرانی ارسال کرده‌ایم و توضیح داده‌ایم که بدون بهبود وضعیت و بدون آزادی این گروگان‌ها، هیچ گفت‌وگوی دوجانبه‌ای نمی‌تواند انجام شود و برداشته شدن تحریم‌ها قابل تصور نیست.»

بارو تأکید کرد که اتهامات مطرح شده علیه این سه نفر «کاملاً دروغ» است. وزارت خارجه فرانسه همچنین نقض ایران از «معاهده ژنو» را محکوم کرد که به نمایندگان کنسولی اجازه می‌دهد از زندانیان بازدید کنند؛ زیرا مقامات ایرانی تنها به ندرت و با محاکمه‌های از پیش تنظیم‌شده این اجازه را می‌دهند. لوموان دوباره بین آزادی این سه نفر و امکان بهبود روابط با تهران ارتباط برقرار کرد. وزارت خارجه فرانسه از شهروندان خود خواست به ایران سفر نکنند و از کسانی که در ایران هستند خواست «فوراً» این کشور را ترک کنند و آن‌ها را از «خطر قریب‌الوقوع» و احتمال دستگیری «در هر زمان و بدون دلیل، به جز اینکه فرانسوی یا اروپایی هستند» برحذر داشت.

تنش‌ها در روز جمعه به اوج خود رسید، زمانی که وزیر راه ایران، که وزارتخانه او همچنین مسئول امور هواپیمایی کشوری است، اعلام کرد که فرانسه به طور یکجانبه پرواز بین تهران و پاریس، تنها پرواز مستقیم بین پایتخت ایران و یک پایتخت اروپایی، را لغو کرده است.

دیپلماسی گروگان‌گیری

در مواجهه با این وضعیت، فرانسه تأکید می‌کند که «آماده است و برای آزادی گروگان‌ها همچنان آماده خواهد ماند» و «به مبارزه خود علیه سیاست بازداشت گروگان‌ها توسط مقامات ایرانی ادامه خواهد داد» و خواستار «آزادی فوری آن‌ها» شده است.

نکته قابل توجه این است که وزارت خارجه فرانسه نوعی ناامیدی از رئیس‌جمهور پزشکیان ابراز کرده است، به دلیل شکست تلاش‌هایی که در بالاترین سطح انجام می‌دهد، در حالی که وضعیت گروگان‌ها در حال بدتر شدن است. واضح است که پاریس روی پزشکیان، رئیس‌جمهور «اصلاح‌طلب» که خواهان بهبود روابط کشورش با اروپایی‌ها است، شرط بسته بود.

منابع فرانسوی معتقدند که کلید سرنوشت این افراد در دست بزشکیان نیست، بلکه در دست «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» است، زیرا این سه فرانسوی در بخش ۲۰۹ زندان اوین که توسط وزارت اطلاعات اداره می‌شود و زندانیان سیاسی ایرانی و خارجی در آن نگهداری می‌شوند، زندانی هستند. نعومی کوهلر، خواهر سسیل، گفت که او «روی زمین می‌خوابد و تنها سه بار در هفته و هر بار به مدت نیم ساعت اجازه دارد از سلول خود خارج شود» و ارتباطات او با خارج از زندان بیش از پنج دقیقه و تحت نظارت زندانبانانش نیست، تا جایی که او از صحبت در مورد شرایط بازداشت خود منع شده است و تنها چیزی که درخواست می‌کند کتاب است.

کارین ریوالان، وکیل کوهلر، در مصاحبه‌ای با روزنامه «وست فرانس» گفت که این سه گروگان «به دلیل کاری که انجام داده‌اند دستگیر نشده‌اند، بلکه به دلیل فرانسوی بودنشان بازداشت شده‌اند. این چیزی است که می‌توانیم آن را دیپلماسی گروگان‌گیری بنامیم»، که «به منظور معامله بر سر آن‌ها در چارچوب مذاکرات» بین ایران و دولت‌های خارجی اروپایی و غیر اروپایی انجام می‌شود. این اقدامات سال‌هاست که شناخته شده است و بارها در برخورد با فرانسه انجام شده است. اما نکته قابل توجه این است که هیچ نشانه‌ای در افق وجود ندارد که مشخص کند ایران امروز دقیقاً چه می‌خواهد، برخلاف دفعات قبلی.

به گفته یک منبع غیردولتی، احتمالاً ایران می‌خواهد بر فرانسه فشار بیاورد تا «موضع خود را در پرونده‌هایی که برای ایران مهم است، مانند تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای، نرم‌تر کند.» خواهان بهبود روابط کشورش با اروپایی‌ها است، شرط بسته بود.

منابع فرانسوی معتقدند که کلید سرنوشت این افراد در دست پزشکیان نیست، بلکه در دست «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» است، زیرا این سه فرانسوی در بخش ۲۰۹ زندان اوین که توسط وزارت اطلاعات اداره می‌شود و زندانیان سیاسی ایرانی و خارجی در آن نگهداری می‌شوند، زندانی هستند. نعومی کوهلر، خواهر سسیل، گفت که او «روی زمین می‌خوابد و تنها سه بار در هفته و هر بار به مدت نیم ساعت اجازه دارد از سلول خود خارج شود» و ارتباطات او با خارج از زندان بیش از پنج دقیقه و تحت نظارت زندانبانانش نیست، تا جایی که او از صحبت در مورد شرایط بازداشت خود منع شده است و تنها چیزی که درخواست می‌کند کتاب است.

کارین ریوالان، وکیل کوهلر، در مصاحبه‌ای با روزنامه «وست فرانس» گفت که این سه گروگان «به دلیل کاری که انجام داده‌اند دستگیر نشده‌اند، بلکه به دلیل فرانسوی بودنشان بازداشت شده‌اند. این چیزی است که می‌توانیم آن را دیپلماسی گروگان‌گیری بنامیم»، که «به منظور معامله بر سر آن‌ها در چارچوب مذاکرات» بین ایران و دولت‌های خارجی اروپایی و غیر اروپایی انجام می‌شود. این اقدامات سال‌هاست که شناخته شده است و بارها در برخورد با فرانسه انجام شده است. اما نکته قابل توجه این است که برخلاف دفعات قبلی هیچ نشانه‌ای در افق وجود ندارد که مشخص کند ایران امروز دقیقاً چه می‌خواهد.

به گفته یک منبع غیردولتی، احتمالاً ایران می‌خواهد بر فرانسه فشار بیاورد تا «موضع خود را در پرونده‌هایی که برای ایران مهم است، مانند تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای، نرم‌تر کند.»