آیا غرب باید نگران توانایی‌های موشکی ایران باشد؟

وال استریت ژورنال می‌گوید تهران به تأمین کننده جهانی سلاح تبدیل شده‌است

پرتاب موشک در حین مانور نظامی در جنوب غرب ایران (آرشیویی - رویترز)
پرتاب موشک در حین مانور نظامی در جنوب غرب ایران (آرشیویی - رویترز)
TT

آیا غرب باید نگران توانایی‌های موشکی ایران باشد؟

پرتاب موشک در حین مانور نظامی در جنوب غرب ایران (آرشیویی - رویترز)
پرتاب موشک در حین مانور نظامی در جنوب غرب ایران (آرشیویی - رویترز)

همزمان با اعلام سامانه‌های جدید پدافند هوایی ایران، کارشناسان آمریکایی نسبت به تبدیل شدن این کشور به‌عنوان تامین‌کننده جهانی تسلیحات هشدار دادند.
خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داد که ایران روز شنبه از سامانه موشکی ضد بالستیک داخلی آرمان و سامانه پدافند هوایی در ارتفاع پایین آذرخش رونمایی کرد.
این خبر در بحبوحه تشدید تنش‌ها در منطقه منتشر شد. گروه حوثی یمن، متحد ایران، یک سری حملات به کشتی‌های مرتبط با ایالات متحده، بریتانیا و اسرائیل در دریای سرخ انجام داد.
این دو سامانه با حضور محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع ایران رونمایی شد. این آژانس گفته‌است که با وارد شدن این دو موشک به شبکه دفاعی ایران، «توانایی دفاع هوایی به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت».
سامانه آرمان می‌تواند در فاصله ۱۲۰ تا ۱۸۰ کیلومتری به‌طور همزمان با ۶ هدف مقابله کند.
این در حالی است که بر اساس آنچه خبرگزاری دولتی ایرنا می‌گوید، سامانه آذرخش می‌تواند با چهار موشک آماده پرتاب، اهدافی با برد تا ۵۰ کیلومتر را شناسایی و منهدم کند.
ایران در ماه ژوئن آنچه را که مقامات به عنوان اولین موشک بالستیک مافوق صوت ساخت داخل خود به نام فتاح با برد ۱۴۰۰ کیلومتر توصیف کردند، به نمایش گذاشت.

نمایش پهپادهای ساخت ایران در ژانویه گذشته در تهران (رسانه‌های ایرانی)

ایران اغراق می‌کند؟

کارشناسان غربی بر این باورند که ایران معمولاً در مورد توانایی‌های تسلیحات خود اغراق می‌کند، اگرچه نگرانی‌هایی در مورد برنامه موشکی این کشور به‌ویژه موشک‌های بالستیک دوربرد وجود دارد.
با این حال، در گزارشی که وال استریت ژورنال منتشر کرد، آمده‌است: «صنعت تسلیحات ایران به سرعت در حال رشد است و این کشور را به یک صادرکننده بزرگ تسلیحات ارزان قیمت و با تکنولوژی بالا تبدیل کرده‌است؛ عوامل این کشور نیز خشم ایالات متحده و شرکای آن در خاورمیانه، اوکراین و فراتر از آن را برانگیخته است».
به نوشته این روزنامه آمریکایی، تحول در این صنعت با خرید هزاران هواپیمای بدون سرنشین روسیه در سال ۲۰۲۲ تسریع شد که میدان نبرد در اوکراین را تغییر داد؛ مسئله ای که به تهران کمک کرد تا حمایت خود را از متحدان شبه نظامی خود در درگیری‌های خاورمیانه افزایش دهد که همراه با جنگ اسرائیل با حماس در غزه تشدید شد.
این روزنامه به نقل از آدام راسل، محقق Militant Wire می‌گوید: «ایران با صدور این فناوری‌ها و اثبات اثربخشی آنها در نبرد، احتمالاً ماهیت جنگ نامتقارن را برای همیشه تغییر داده‌است؛ این امر می‌تواند نفوذ زیادی به شبه نظامیان متحد ایران در عراق، لبنان و یمن بدهد».
مقامات آمریکایی می‌گویند یکی از مهم‌ترین تسلیحات صادراتی ایران پهپاد «شاهد» است که برای حمل مواد منفجره و برخورد با هدف طراحی شده‌است. این پهپاد برای کشتن سه سرباز آمریکایی در اردن در حمله ای که توسط گردان‌های حزب‌الله عراق در ۲۸ ژانویه آغاز شد، استفاده شد.
واشینگتن پنجشنبه گزارش داد، در همان روز، گارد ساحلی ایالات متحده بیش از ۲۰۰ بسته تسلیحاتی را که از ایران و عازم یمن بود، مصادره کرد. این محموله به سمت قلمرو تحت کنترل متحدان حوثی ایران، گروهی که حملات آنها به خطوط کشتیرانی دریای سرخ تجارت جهانی را مختل کرده‌است، هدایت شد.
بر اساس بیانیه فرماندهی مرکزی ایالات متحده، این حمله باعث حملات هوایی ایالات متحده و بریتانیا شد.

محموله ای حاوی تسلیحات پیشرفته ایرانی در راه حوثی‌ها (ارتش آمریکا)

آیا غرب نگران است؟

با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا غرب واقعاً باید نگران توانایی‌های موشکی ایران با توجه به اظهارات مکرر در مورد فرآیندهای توسعه ای باشد که از زمان وقوع بحران در غزه با سرعت افزایش یافته‌است یا خیر. این تصور ایجاد شده این امر بخشی از یک سیاست تبلیغاتی است.
سپاه پاسداران در ۲۱ بهمن، اعلام کرد که برای اولین بار یک موشک بالستیک دوربرد را از یک کشتی جنگی آزمایش کرده‌است.
یک فرمانده ارشد سپاه گفت: «کشتی‌های ما می‌توانند در هر نقطه از اقیانوس‌ها باشند. هیچ مکان امنی برای نیروهایی که بخواهند امنیت ما را تهدید کنند وجود ندارد».
حاجی زاده، یکی از فرماندهان سپاه پاسداران، در روز ۲۴ بهمن نیز همین سخنان را تکرار کرد و گفت: می‌توانیم اهداف متحرک را در آب بزنیم.
او مدعی شد که کشورش «در ردیف قدرت‌های بزرگ در زمینه‌های دفاعی، موشکی و هواپیماهای بدون سرنشین است».
تلویزیون ایران توضیح داد که این دو موشک که از یک کشتی جنگی متعلق به سپاه پرتاب شد، «حداقل برد ۱۷۰۰ کیلومتر» داشتند و در یک مکان بیابانی در مرکز ایران فرود آمدند.

Read also



انتقادهای گسترده در عراق از اظهارات «احساسی» سخنگوی دولت

باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)
باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)
TT

انتقادهای گسترده در عراق از اظهارات «احساسی» سخنگوی دولت

باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)
باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)

اظهاراتی که از سوی باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق، مطرح شد و از سوی بسیاری «احساسی» و «غیر حرفه‌ای» توصیف شده‌اند، موجی از انتقادها را در پی داشت؛ به‌ویژه آن‌که تنها چند ساعت پس از پایان اجلاس سران عرب در بغداد و صدور بیانیه پایانی بیان شدند.

این اظهارات، حتی باعث شگفتی و ناراحتی برخی از نزدیکان دولت و دوستان شخصی العوادی شد؛ فردی که به گفته منابع آگاه، همواره به آرامش و خونسردی شهرت داشته است.
یکی از منابع نزدیک به دولت در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» اظهار کرد: «نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که باعث شد آقای العوادی چنین واکنشی نشان دهد؛ او معمولاً فردی آرام و منطقی است.»

خشم و واکنش تند

العوادی در گفت‌وگویی تلویزیونی و با لحنی تند و خشمگین اظهار داشت: «یکی از دستاوردهای این اجلاس آن است که به دیگران بگوییم: به ما احترام بگذارید، ما قوی هستیم. اگر کسی نگران بازگشت رهبری عربی عراق است، باید بداند که ما چنین قصدی نداریم.»
او با این سخنان به نوعی به دوران صدام حسین و پیامدهای جنگ‌افروزانه‌ی آن دوره اشاره کرد.

منبع مذکور افزود: «به نظر می‌رسد فشارهای مربوط به میزبانی اجلاس و انتقادهایی که از سطح مشارکت هیئت‌های عربی مطرح شد، بر برخی از مسئولان دولت تأثیر گذاشته است.»

وی در عین حال گفت که مشخص نیست آیا نخست‌وزیر محمد شیاع السودانی قصد دارد به دلیل این اظهارات، العوادی را از سمت خود برکنار کند یا خیر.

نخست‌وزیر السودانی در پایان اجلاس ضمن قدردانی از مشارکت کشورهای عربی گفت: «به نمایندگی از دولت و ملت عراق، از برادران عربی که در دو اجلاس سیاسی و توسعه‌ای بغداد شرکت کردند، تشکر می‌کنم. امیدواریم نتایج این نشست‌ها در تحقق آرمان‌های ملت‌های عربی مؤثر باشد.»

او افزود: «بغداد همواره عرصه‌ای برای همکاری مشترک عربی، مظهر قدرت و جایگاهی اثرگذار در روند تصمیم‌سازی عربی خواهد بود. ابتکارات و مصوباتی که از این اجلاس‌ها حاصل شد، پاسخی درخور به چالش‌های منطقه‌ای است. مردم عراق با آغوشی باز پذیرای هر تلاش واقعی برای آینده‌ای بهتر، ثبات و توسعه هستند.»

درخواست برای اصلاح یا عذرخواهی

در واکنش به سخنان العوادی، عماد عبداللطیف سالم، استاد اقتصاد در دانشگاه بغداد، در یادداشتی نوشت: «امیدوارم آقای باسم العوادی، سخنگوی محترم دولت، این سخنان را اصلاح کرده یا از آن عذرخواهی کند.»

به نظر می‌رسد موضوع سطح پایین نمایندگی برخی کشورها در اجلاس بغداد، ناراحتی‌هایی را در میان مقامات عراقی، از جمله سخنگوی دولت، ایجاد کرده است؛ با وجود آنکه مسئولان بارها از موفقیت نشست و توازن در سطح مشارکت دفاع کرده‌اند.

العوادی در مصاحبه‌ای دیگر که روز شنبه انجام شد، اظهار داشت: «تعامل سیاسی عراق با کشورهای عربی و سیاست خارجی ما، بر پایه درس‌هایی که از این اجلاس و سطح مشارکت کشورهای عربی گرفتیم، شکل خواهد گرفت. ما همچنان به رویکرد مثبت خود نسبت به برادران عرب پایبندیم، اما این اجلاس برای ما تجربه‌ای آموزنده بود.»

او افزود: «تعامل ما با کشورهای عربی ادامه خواهد داشت، اما این اجلاس، نقطه عطفی مهم برای دستگاه دیپلماسی عراق بود و بی‌تردید سیاست خارجی کشور بر مبنای نتایج و درس‌های آن بازنگری خواهد شد.»