زمین پر گل و لای است و آب آلوده. سهیله حاج یحیی در حومه شمالی ادلب با نگاه جدی راه می رود. او چندین ماه است که با سازمان های امدادی چانه می زند تا چند لوله فاضلاب در اردوگاه کوچکش وصل کنند اما تا حالا موفق نشده است.
همیشه یک بهانه برای کمک نکردن دارند؛ کمبود کمک. سهیله می گوید «آنها کارم را مشکل می کنند». سهیلا مدیر یکی از اردوگاه های بدون مجوز است که ۲۰ خانواده را در خود جای داده. او افزود «سخت ترین چالشم این است که طرف می گوید پول ندارم تا شکم بچه هایم را سیر کنم. کاری از دستم برای کمک به اینها ساخته نیست. نمی توانم کمکشان کنم».
سهیله پنج سال پیش یعنی اواخر سال ۲۰۱۹ بود که به همراه خانواده اش مجبور شدند حومه جنوبی ادلب را ترک کنند چون همسر و پسر سهیله که بنایی می کردند در یک حمله هوایی کشته شدند.
چند خانواده که در به در شده بودند به طرف شمال رفتند و یک زمین خالی پیدا کردند و آنجا اردوگاه زدند. خانواده هایی که از دست حملات هوایی جان سالم به در برده بودند و همه چیزشان را رها کرده و به دنبال یک جای امن می گشتند در این اردوگاه جمع شدند.
سهیله در گفتگو با «الشرق الاوسط» درباره اینکه چطور پسرش ساخت اردوگاه را شروع کرد توضیح داد «از سر اتفاق مدیر اردوگاه شدم». او گفت که مردان در اردوگاه به دلایل فشارهای روحی شدید پس از آوارگی به بهانه های خیلی کوچک به جان هم می افتادند.
او همیشه واسطه می شد تا اختلافات کاهش پیدا کند و امور اردوگاه به راحتی اداره شود. سهیله یکی از معدود زنانی است که مدیر اردوگاه در شمال غرب سوریه هستند. سازمان ملل می گوید بیش از ۱۵۰۰ اردوگاه در این منطقه وجود دارد.
سهیله درباره واکنش مردم نسبت به او که مدیر یک اردوگاه است گفت که «شوکه می شوند چون اکثر آنها باور نمی کنند که من مدیر اردوگاه هستم و می گویند که می خواهند با مدیر مرد صحبت کنند. آنها با ناراحتی می پرسند پس مگر دیگر هیچ مردی نمانده که تو مدیر شدی»؟ سهیله (۵۱ ساله) با خنده جواب می دهد «هر کس از من خوشش نمی آید و نمی خواهد با من حرف بزند می تواند از اینجا برود».
سهیله می گوید اغلب افرادی که می خواهند مدیر این اردوگاه شوند فکر می کنند که من حقوق می گیرم یا توزیع کمک های اندک به اردوگاه را کنترل می کنم. «در حقیقت من فقط به گلایه ها و شکایات و مشکلات ساکنان اردوگاه گوش می دهم و سعی می کنم اوضاع را آرام کنم و صدای ساکنان اردوگاه را به ارگان های ذیربط برسانم».
سهیله خاطر نشان کرد که عده ای از خانواده های ساکن اردوگاه با مدیر بودن او مخالف هستند اما اکثریت می گویند که موافقتند من مدیر باشم به خصوص اینکه به زنان اردوگاه کمک و از زنان بی سرپرست و تنها مراقبت می کنم.
زنان ساکن اردوگاه هر روز صبح پیش سهیله جمع می شوند و سهیله پای درد دل آنها می نشیند. البته برخی مشکلات آنها مشکل او نیز هست چون چادرهای اردوگاه نازکند و جلوی هوای بسیار گرم و بسیار سرد و بارش سیل آسا را نمی گیرند. زنان اردوگاه حریم خصوصی و امنیت ندارند و نمی توانند به نظافت شخصی خود برسند.
فایز رجب الحجی یکی از ساکنان این اردوگاه است. او می گوید سهیله که مدیر اردوگاه است وقتی سرکار می روم خیالم از بابت همسرم راحت است. او در گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «اگر مدیر اردوگاه مرد باشد مشکلات بیشتر می شود».
او معتقد است دلیل انتقاد عده ای از مدیریت اردوگاه توسط سهیله این است که دوست دارند خودشان مدیر باشند وگرنه این مساله ربطی به کارآمدی سهیله ندارد. در صورتیکه مدیر باید دارای شخصیت قوی باشد و بتوانند حقوق خود و دیگران را مطالبه کند.
طبق برآوردهای بین المللی بیش از ۵۰ درصد آوارگان در شمال غرب سوریه را زنان و دختران تشکیل می دهند و بیش از ۸۰۰ هزار نفر از این آوارگان در اردوگاه های بدون مجوز سکونت می کنند. زنان و دختران بی خانمان باید از پس این زندگی بی رحم بربیایند و اغلب اوقات همین زنان سرپرست خانوار هستند.
بی خانمان شدن و آوارگی بیش از ۱۲ میلیون نفر در سوریه پیامدهای متفاوتی بر زنان داشته است. برخی از آنها به دلیل ترس از تعامل با محیط جدید و ناامن منزوی شدند و اما زنان سرپرست خانواده از سر نیاز برای اولین بار کار کردند تا هزینه معیشت خانواده خود را تامین کنند.
سهیله گفت تعداد زیادی از زنان پس از فوت یا معلولیت یا مصدومیت و قطع پا یا دست یا بیماری یا افسردگی همسر به دلیل فشار جنگ و فشارهای اقتصادی سرپرست خانواده شدند. او افزود «محال برای زنانی که این همه سختی دیدند و داغدار عزیزانشان شدند و آواره هستند و در اردوگاه ها سکونت می کنند محال نیست».
سحر قداد معلم بازنشسته ساکن این اردوگاه است. او می گوید «باید یک زن مدیر اردوگاه باشد چرا که اکثر ساکنان آن زنان هستند و ما مجبوریم که وارد محیط شویم. با سهیله راحت تر می توانم درباره نیازمندی هایم و مشکلاتم حرف بزنم».
سحر افزود کمبود کمک و افزایش نیازمندی ها در این اردوگاه کوچک تقصیر سهیله نیست. خانواده ها به سبدهای غذا و خدمات بهداشتی و آب سالم نیاز دارند و این چادرهای کهنه باید عوض شوند. سحر در گفتگو با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «حتی مدیران مرد در اردوگاه های دیگر نمی توانند نیازمندی های اردوگاه ها را تامین کنند. پشتکار مدیر زن بیشتر از مرد است تا کمک دریافت کند».
سهیله در این اردوگاه مادر همه است. او برای سالمندان خواهری و برای کوچک ترها مادری می کند و هر چیزی سهیله بگوید در یک چشم به هم زدن برآورده می شود. مدیر اردوگاه می گوید «خیلی از ساکنان اردوگاه می خواهند که بمانم و کار کنم. در جامعه خانم معلم و خانم وکیل و خانم دکتر داریم و کار جامعه بدون حضور زنان پیش نمی رود».