عبد ربه: عرفات با قذافی درگیر بود و ارتش سوریه نفرتش را به ارث برد

«الشرق الاوسط» دفترچه‌های سفر فلسطین را با مذاکرات سخت و روابط دشوارشان بازگشایی می‌کند (قسمت چهارم)

مصاحبه یاسر عبد ربه با الشرق الاوسط
مصاحبه یاسر عبد ربه با الشرق الاوسط
TT

عبد ربه: عرفات با قذافی درگیر بود و ارتش سوریه نفرتش را به ارث برد

مصاحبه یاسر عبد ربه با الشرق الاوسط
مصاحبه یاسر عبد ربه با الشرق الاوسط

آنچه در غزه اتفاق می‌افتد با ادامه بی عدالتی اسرائیل، به ویژه اصرار دولت‌های متوالی آن برای فرار از حقوق مترتب بر صلح ارتباط دارد. این بی عدالتی پس از تصمیم رئیس جمهوری فقید فلسطین یاسر عرفات به امضای توافقنامه «اسلو» در 13 سپتامبر 1993 تشدید شد.
عرفات بر توافق «اسلو» به عنوان اولین گام برای ایجاد یک کشور فلسطینی در سرزمین آن حساب بازکرده بود، اما بنیامین نتانیاهو سیاست خود را بر اساس کشتن این توافق و اثرات آن قرار داد. قرارداد «اسلو» ربطی به آنچه پیش از آن رخ داد، به ویژه جنگ در پایتخت‌ها و روابط تیره‌ای که بین «ساف» و برخی کشورهای برجسته عربی وجود داشت، ندارد.
هدف از گفتگو با یاسر عبدربه، دبیر سابق کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین، پیوند زمان حال با گذشته برای روشن کردن رویدادهایی بود که متولدین پس از «اسلو» قادر به تجربه آن نبودند.
از عبد ربه پرسیدم که چگونه عرفات با حملات 11 سپتامبر 2001 و در مورد امتناع پرزیدنت جورج بوش از دست دادن با رهبر فلسطینی در مقر سازمان ملل متحد برخورد کرد، او یادآور شد:« اولاً، دست ندادن جورج نتیجه چیزی است که امریکایی‌ها آن را آزمون‌های پیاپی یاسر عرفات می‌دانستند و اینکه یاسر عرفات با توجه به عدم محکومیت اقدامات انجام شده توسط «حماس» و دیگر گروه‌ها که غیرنظامیان را هدف قرار می‌دادند، شکست خورده و به این دلیل که او به اندازه کافی برای جلوگیری از این اقدامات کاری انجام نداده است. عرفات هم تا حدودی همدست بود. شواهد آنها در این مورد کشتی «کارن آ» و موارد دیگر است.
جمله معروف جورج بوش این بود که «مردم فلسطین سزاوار رهبری بهتر از این هستند که درگیر تروریسم است». اظهارات وی در عمل شرایطی را ایجاد کرد که در واقع وارد مرحله کاملاً جدیدی شده‌ایم، مرحله گسست با دولت آمریکا و اعلام خصومت کامل این دولت با شخص عرفات، علاوه بر دشمنی با حاکمیت به عنوان یک کل تحت رهبری او.
سپس این ایده را مطرح کردند که عرفات می‌تواند یک نماد باقی بماند، اما بدون اختیارات اجرایی گسترده و این اختیارات اجرایی باید به نخست وزیری که آمریکایی‌ها قبلاً او را شناسایی کرده بودند، یعنی برادر محمود عباس «ابومازن» منتقل شود. این اولین جنبه عدم دست دادن بود زیرا دولت آمریکا عملاً از قطع رابطه با یاسر عرفات خبر داده و به همین دلیل بوش از دست دادن با او خودداری کرد.

عرفات در انتظار سخنرانی جورج دبلیو بوش قبل از اولین مجمع عمومی سازمان ملل پس از 11 سپتامبر (گتی)

علیرغم جو حاکم، یاسر عرفات به (مجمع عمومی سازمان ملل متحد) رفت و در انتظار مصافحه نشست. آن روز، بوش به کوفی عنان (دبیر کل پیشین سازمان ملل متحد) گفت:« این مرد از من می‌خواهد که با او دست بدهم، پس بگذار منتظر بماند تا با خود دست بدهد».

عرفات در 11 سپتامبر: اینها هواپیماهای جعلی‌اند

این روش جورج بوش بود. در 11 سپتامبر، من وقایع را از طریق تلویزیون از خانه‌ام در رام الله تماشا کردم. سوار ماشین شدم و بلافاصله به سمت غزه حرکت کردم، راه باز بود و فاصله نزدیک و دو ساعت یا کمتر طول کشید. یاسر عرفات را در دفتر تنها دیدم. وقت ما حوالی ظهر بود. بلافاصله پس از ورودم به من گفت:« می‌ترسم طرف یا دست فلسطینی در این عملیات وجود داشته باشد»، بنابراین اولین نظریه او این بود که این هواپیماهای جعلی‌اند که برای فیلمبرداری در تلویزیون ساخته شده‌اند. به او گفتم: ابو عمار اینها هواپیماهای واقعی هستند که به ساختمان برخورد می‌کنند. گفت: نه، نه، جعلی‌اند. انفجار از داخل ساختمان‌ها رخ داده نه از بیرون. تفاوت بین ساختمان‌های داخلی و خارجی چیست؟ به من گفت: می‌ترسم هواپیماها فلسطینی باشند. خوب، اگر فرض کنیم که آنها فلسطینی‌اند، این نفی نمی‌کند که از خارج باشند.
عرفات ربودن هواپیماها به دست فلسطینی‌ها را به یاد آورد و فکر کرد که این می‌تواند یکی از ماجراهایی که در گذشته داشتیم باشد و به گونه‌ای دیگر تجدید شده. به او گفتم: نه، صبر کنیم. در واقع هویت عاملان هواپیما ربایی در آن زمان مشخص نبود. عرفات پرسید: در جهان چه می‌کنند؟ جواب دادم همانطور که شنیدم کمپین‌های اهدای خون راه انداخته‌اند، بیایید بیرون و خون اهدا کنیم. گفت: سن من بالاست و اهدای خون ممکن است مرا ضعیف کند. به او گفتم: برای این موضوع راه حلی خواهیم یافت. مهم این است که یک قدم نمادین برداری و مهم نیست که خون بگیرند یا نه، یک قدم نمادین است.
به بیمارستان الشفا رفتیم و تعدادی از همراهان، شهروندان، بیماران و پزشکان یاسر عرفات برای اهدای خون صف کشیدند. آنچه مهم است اینکه ما دوربین‌های تلویزیونی برای فیلمبرداری از این صحنه آوردیم.



رئیس‌جمهور عراق بر همکاری مشترک عربی «برای مقابله با چالش‌ها» تأکید کرد

رئیس جمهوری عراق در گفت‌وگو با خبرنگاران همراه هیئت اتحادیه عرب در «نشست بغداد» (ریاست جمهوری عراق)
رئیس جمهوری عراق در گفت‌وگو با خبرنگاران همراه هیئت اتحادیه عرب در «نشست بغداد» (ریاست جمهوری عراق)
TT

رئیس‌جمهور عراق بر همکاری مشترک عربی «برای مقابله با چالش‌ها» تأکید کرد

رئیس جمهوری عراق در گفت‌وگو با خبرنگاران همراه هیئت اتحادیه عرب در «نشست بغداد» (ریاست جمهوری عراق)
رئیس جمهوری عراق در گفت‌وگو با خبرنگاران همراه هیئت اتحادیه عرب در «نشست بغداد» (ریاست جمهوری عراق)

رئیس جمهوری عراق، عبداللطيف جمال رشید، روز پنجشنبه با تأکید بر تلاش خود برای تقویت نقش عراق در محیط منطقه‌ای، از مذاکرات آمریکا و ایران استقبال کرد.
وی اعلام کرد کشورش آماده است برای موفقیت این مذاکرات کمک کند و بار دیگر حمایت عراق از دولت جدید سوریه را تأکید کرد، ضمن اینکه «مخالفت با مداخلات خارجی در سوریه» را نیز مورد تأکید قرار داد.

در حاشیه میزبانی پایتخت عراق، بغداد، از سی و چهارمین نشست سران عرب، رئیس جمهوری عراق با تعدادی از خبرنگاران همراه با هیئت اتحادیه عرب در «نشست بغداد» دیدار کرد. وی در این دیدار گفت: «میزبانی بغداد از کنفرانس سران، ناشی از نقش محوری این شهر و تلاش همیشگی آن برای تثبیت همکاری مشترک جهت مقابله با چالش‌های منطقه و تقویت هماهنگی بین برادران عرب است تا منافع مردم ما حفظ و خواسته‌های آنان برای توسعه، رونق و صلح برآورده شود.»

وی توضیح داد: «کنفرانس سران، مسائل سرنوشت‌ساز مربوط به مردم منطقه را بررسی خواهد کرد و تصمیماتی اتخاذ می‌کند که به تحقق صلح و ثبات کمک می‌کند.»

مذاکرات آمریکا و ایران

در پاسخ به سوالی از سوی «الشرق الاوسط» درباره موضع عراق در قبال مذاکرات آمریکا و ایران، رئیس جمهوری عراق گفت: «کشور ما از مدت‌ها پیش خواستار تشویق گفت‌وگو بین ایران و آمریکا بوده است.» وی تأکید کرد: «از هر گامی در این مسیر استقبال می‌کنیم و آماده‌ایم برای موفقیت آن مشارکت داشته باشیم»، و ابراز امیدواری کرد که مذاکرات جاری بین تهران و واشنگتن به نتیجه برسد.

او افزود: «هر نتیجه مثبت در این راستا به نفع منطقه خواهد بود» و به «روابط تاریخی بین ایران و عراق» اشاره کرد، ضمن اینکه تأکید نمود بغداد با آمریکا «روابط خوبی دارد».

رئیس جمهوری عراق همچنین به «مرزهای طولانی مشترک بین عراق و ایران» اشاره کرد و یادآور شد: «حدود سه میلیون عراقی در دوره حکومت پیشین در ایران زندگی می‌کردند.» وی گفت: «ایران همسایه مهمی است» و در این چارچوب، از بهبود روابط بین پادشاهی عربی سعودی و تهران استقبال کرد.

ایران و آمریکا که از سال ۱۹۸۰ روابط دیپلماتیک خود را قطع کرده‌اند، در ۱۲ آوریل گذشته با میانجیگری عمان، گفت‌وگوهای غیرمستقیمی درباره برنامه هسته‌ای ایران آغاز کردند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، امید خود را برای دستیابی به توافقی درباره برنامه هسته‌ای ایران ابراز کرد که تهران را از یک حمله نظامی احتمالی مصون بدارد.

وضعیت سوریه

در مورد وضعیت سوریه، رئیس جمهوری عراق بار دیگر حمایت کشورش از سوریه را تأکید کرد و گفت: «بغداد پیشتر از نظام ریاست‌جمهوری بشار اسد خواست تا مشکلات را حل کند، اما پاسخ مثبتی دریافت نکرد.» وی افزود: «بغداد از سوریه حمایت می‌کند و خواهان سوریه‌ای بدون مداخلات خارجی است، با در نظر گرفتن نمایندگی تمامی گروه‌ها و جریان‌های سوری.»

او به «وجود گروه‌های تروریستی در مرز عراق و سوریه که خطری برای هر دو کشور محسوب می‌شوند» اشاره کرد و خواستار «همکاری بین‌المللی برای حل این مشکل» شد. وی ابراز امیدواری کرد که «مردم سوریه به آرزوی خود برای داشتن کشوری امن و باثبات دست یابند» و بر «اهمیت احترام به اراده مردم سوریه با تمامی اجزای آن» تأکید کرد.

از زمان سقوط نظام بشار اسد، چندین کشور عربی از دولت جدید سوریه حمایت کرده‌اند. این مسئله با آغاز آماده‌سازی‌ها برای «نشست بغداد»، به ویژه با وجود مخالفت‌های عراقی نسبت به حضور رئیس‌جمهور سوری، احمد الشرع جنجال‌برانگیز شد. این اختلافات با اعلام ریاست‌جمهوری سوریه مبنی بر عدم حضور الشرع در «نشست بغداد» و ریاست وزیر خارجه، اسد الشیبانی، بر هیئت سوری در مذاکرات پایان یافت.

مسئله فلسطین

مسئله فلسطین از موضوعات محوری دستور کار نشست بغداد است. رئیس جمهوری عراق در این زمینه بار دیگر تأکید کرد: «کشورش از مردم فلسطین و حق قانونی آنان برای تعیین سرنوشت و ایجاد دولت مستقل حمایت می‌کند.» وی گفت: «مسئله فلسطین، مسئله محوری عرب‌ها است و تصمیمات زیادی درباره آن وجود دارد»، و افزود: «مهم اکنون چگونگی اجرا و احترام به این تصمیمات است.» وی ابراز امیدواری کرد که «نشست بغداد» به تصمیمات مؤثری منجر شود.

او اشاره کرد که «عراق در چارچوب تلاش‌ها برای توقف جنگ غزه، اقدامات دیپلماتیک انجام داده و به مردم فلسطین کمک و حمایت ارائه کرده است.»

اختلافات عربی

در مورد درگیری‌ها در برخی کشورهای عربی، رئیس جمهوری عراق به «ضرورت پایان دادن به مناقشات در سودان و یمن» اشاره و تأکید کرد بغداد از ثبات این دو کشور و صلح در منطقه حمایت می‌کند. وی گفت: «هیچ‌کس تصور نمی‌کرد جنگ در سودان این مدت طولانی ادامه یابد»، و افزود: «سودان به این وضعیت نه به دلیل مداخلات خارجی، بلکه به دلیل درگیری داخلی بین سودانی‌ها رسیده است.» وی ابراز امیدواری کرد که راه‌حلی سریع برای بحران و پایان جنگ یافته شود و انتخابات آزاد در سودان برگزار شود.

او در این زمینه به «ضرورت حل اختلافات عربی-عربی و تلاش برای توقف جنگ‌ها و مقابله با بحران‌ها» اشاره کرد و گفت: «ما با هرگونه مداخلات خارجی مخالفیم.»

در ماه‌های اخیر، تنش‌هایی در روابط بین امارات و سودان پدید آمد و سودان اعلام کرد روابط دیپلماتیک خود با امارات را قطع می‌کند. اتحادیه عرب و چند کشور عربی تلاش‌هایی برای کاهش تنش‌ها انجام داده‌اند که طبق اظهارات حسام زکی، معاون دبیرکل اتحادیه عرب به «الشرق الاوسط»، تاکنون به موفقیت مورد نظر نرسیده است.

فواد حسین، وزیر خارجه عراق، روز چهارشنبه اعلام کرد: «کشورش در طول ریاست بر نشست، چندین ابتکار را با همکاری اتحادیه عرب و کشورهای عضو برای مقابله با بحران‌های برخی کشورهای عربی ارائه خواهد داد.»

وضعیت داخلی عراق

رئیس جمهوری عراق در حوزه داخلی بر «ثبات امنیتی، اقتصادی و سیاسی که عراق اکنون از آن بهره‌مند است و پیشرفت روابطش با محیط بین‌المللی و منطقه‌ای» تأکید کرد و خواستار «معرفی دستاوردهای عراق در تثبیت نظام دموکراتیک و حمایت از حقوق بشر به جهان» شد. وی گفت: «ما عراق مشکلات نیستیم، بلکه عراق پیشرفت هستیم.»