آتش‌بس غزه؛ رایزنی بدون نتیجه

القسام با بمباران کرم ابو سالم، اسرائیل را غافلگیر کرد

فلسطينيون يتفقدون موقع غارة إسرائيلية على منزل في رفح جنوب قطاع غزة الأحد (رويترز)
فلسطينيون يتفقدون موقع غارة إسرائيلية على منزل في رفح جنوب قطاع غزة الأحد (رويترز)
TT

آتش‌بس غزه؛ رایزنی بدون نتیجه

فلسطينيون يتفقدون موقع غارة إسرائيلية على منزل في رفح جنوب قطاع غزة الأحد (رويترز)
فلسطينيون يتفقدون موقع غارة إسرائيلية على منزل في رفح جنوب قطاع غزة الأحد (رويترز)

علیرغم «خوش‌بینی» که در چند روز گذشته در مورد نهایی شدن قریب‌الوقوع آتش‌بس میان اسرائیل و جنبش حماس در غزه حاکمفرما بود، اظهارات دو طرف، تا عصر دیروز، سرنوشت رایزنی‌های متزلزل را بر روی سنگ بند «پایان جنگ» که حماس به آن چسبیده و تل آویو آن را رد می‌کند، حل نکرد.
در حالی که اعلام شده بود که هیئت حماس عصر دیروز پس از ارائه پاسخ خود به مفاد پیشنهاد مصر برای آتش‌بس، قاهره را ترک خواهد کرد، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، تأکید کرد که «این جنبش همچنان مشتاق دستیابی به یک توافق جامع و منسجم برای پایان دادن به جنگ و تضمین خروج اسرائیل از غزه است».
اما از سوی دیگر، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل دیروز گفت که اسرائیل «نمی‌تواند» شرط حماس برای پایان دادن به جنگ را بپذیرد تا با پیشنهاد آتش‌بس موافقت کند.
او معتقد بود که «تسلیم شدن» به خواسته‌های حماس «شکست وحشتناکی» برای اسرائیل خواهد بود.
واشینگتن و تل‌آویو در روزهای اخیر حماس را مسئول تأخیر در توافق دانستند، در حالی که هنیه دیروز گفت: «نتانیاهو می‌خواهد برای ادامه تجاوز و گسترش درگیری توجیه‌های دائمی ابداع کند».
قاهره میزبان دور جدیدی از مذاکرات، هیئتی از جنبش حماس و نمایندگان کشورهای میانجی مصر، قطر و ایالات متحده بود، در حالی که اسرائیل هیأتی اعزام نکرد.
در سطح میدانی، گردان‌های القسام (شاخه نظامی حماس) نیروهای اسرائیلی مستقر در پایگاه نظامی کرم ابو سالم در شرق شهر رفح را با شلیک موشک غافلگیر و حدود ۱۰ اسرائیلی را مجروح کردند.
یک منبع امنیتی مصری گفت: طرف اسرائیلی به مقامات مصری از بستن گذرگاه کرم ابو سالم و توقف ورود کامیون‌های کمک رسانی به نوار غزه از این گذرگاه به مدت نامحدود اطلاع داده است.
در اسرائیل، در محافل دولتی بین تیمی که شامل وزرای «اردوگاه ملی» به رهبری بنی گانتز و طرفی که شامل یک سوم اعضای دولت (۱۳ وزیر) است و یک گروه دیگر اختلاف افتاد.
گروه نخست جلسه هفتگی را تحریم کرد و دیگری جلسه را ترک کرد و به تظاهرات علیه دولت پیوست و از آن خواست تا توافق با حماس را رد کند، جنگ را ادامه دهد و به رفح حمله کند، اما گروه سوم در جلسه شرکت کرد، اما او درگیر تصمیم بسته شدن دفاتر شبکه الجزیره قطر بود که «به اتفاق آرا» اتخاذ شد و مقامات شروع به اجرای آن کردند.



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.