اقلیم کردستان پس از حمله یک پهپاد به میدان گاز «کورمور» در استان سلیمانیه که چهارشنبه شب رخ داد و باعث آتشسوزی گسترده در داخل تاسیسات شد، با اختلال قابلتوجه در تأمین انرژی روبهرو شد. این حمله روند انتقال گاز از میدان را متوقف کرد و موجب کاهش شدید تولید برق در اقلیم شد.
مارک سافایا، فرستاده رئیسجمهور ایالات متحده به عراق، پنجشنبه گفت دولت عراق باید عاملان حمله به حقل گازی «کورمور» را شناسایی و به عدالت بسپارد. او اظهار کرد: «برای روشنبودن موضوع: جایی برای این گروههای مسلح در عراقِ دارای حاکمیت کامل وجود ندارد.»
توقف گاز پس از حمله، تولید برق در اقلیم را حدود ۸۰ درصد کاهش داد؛ موضوعی که در ساعات شب و صبح بر شهرها، بیمارستانها و مراکز حیاتی تأثیر گذاشت.
وزارتخانههای «منابع طبیعی» و «برق» اقلیم کردستان اعلام کردند انتقال گاز به نیروگاهها بلافاصله پس از حمله متوقف شد. به گزارش «شبکه ۹۶۴»، گزارشهای میدانی از قطع تدریجی جریان برق در سلیمانیه، گرمیان و اربیل خبر دادند.
سخنگوی وزارت برق اقلیم، اومید احمد، گفت میزان باقیمانده انرژی بهصورت متوازن میان بخشهای اساسی توزیع میشود. او هشدار داد شبکه برق تا ازسرگیری تولید گاز در میدان به وضعیت عادی بازنخواهد گشت.
شرکت اماراتی «دانه گاز»، بهرهبردار میدان «کورمور»، تأیید کرد یک موشک به مخزن گاز مایع در داخل تأسیسات اصابت کرده و باعث آتشسوزی شده است. تیمهای اضطراری آتش را مهار کردند. این شرکت اعلام کرد توقف تولید موقتی است و تا پایان ارزیابی خسارت و تعمیرات ادامه دارد. این شرکت همچنین گفت تیمهای فنی با هماهنگی مقامهای محلی برای حفظ ثبات عملیات و «جلوگیری از هرگونه خطر بیشتر» فعالیت میکنند.
در بغداد، «هسته رسانه امنیتی» این حمله را «اقدامی تروریستی خطرناک» توصیف کرد که منافع مردم عراق را هدف گرفته و ثبات اقتصادی و امنیتی کشور را تضعیف میکند. این نهاد اعلام کرد عاملان حمله با «اقدامات قانونی سختگیرانه» روبهرو خواهند شد.
احمد موسی، سخنگوی وزارت برق دولت فدرال عراق، گفت به دلیل توقف نیروگاههایی که گاز خود را از اقلیم تأمین میکنند، حدود ۱۲۰۰ مگاوات از شبکه سراسری کاسته شده است؛ موضوعی که بر برنامه تأمین برق در چند استان تأثیر میگذارد.
این حمله در زمانی صورت گرفت که عراق تلاش میکند ظرفیت تولید گاز خود را افزایش دهد و اتکای خود به واردات را کاهش دهد. میدان «کورمور» نیز یکی از اصلیترین منابع گاز مورد استفاده در نیروگاههای اقلیم کردستان است.
واکنشهای سیاسی
این حمله موجی از واکنشها را در بغداد و اربیل برانگیخت.
محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق، در تماس تلفنی با مسرور بارزانی، نخستوزیر اقلیم کردستان، این حمله را «اقدامی علیه تمام عراق» توصیف کرد. او اعلام کرد کمیتهای مشترک میان دولت فدرال و دولت اقلیم برای تحقیق درباره حادثه، بازداشت عاملان و تحویل آنان به دستگاه قضایی تشکیل شده است.
بارزانی بار دیگر از ایالات متحده و شرکای بینالمللی خواست سامانههای دفاعی برای حفاظت از زیرساختهای انرژی به اقلیم ارائه کنند. او اشاره کرد حملات تکرارشونده تهدیدی مستقیم برای ثبات اقلیم و تأسیسات غیرنظامی هستند. رسانههای کردستان گزارش دادند او بر لزوم «اقدامات جدی واشنگتن برای متوقفکردن این حملات» تأکید کرده است.
نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان، نیز حمله را محکوم کرد و گفت این اقدام زیرساختهای اقتصادی و خدمات عمومی در عراق و اقلیم را هدف میگیرد و «تهدیدی مستقیم برای امنیت کشور» است. او خواستار اقدام سریع دولت فدرال برای جلوگیری از تکرار حملات و تقویت حفاظت از تأسیسات انرژی شد.
بافل طالبانی، رئیس اتحادیه میهنی کردستان، این حمله را «تلاشی برای آسیبزدن به معیشت مردم و برهمزدن ثبات» دانست و وعده داد پاسخی «قاطع» داده خواهد شد. او تأکید کرد «سلاح باید تنها در اختیار دولت باشد» و گروههای مسلح خارج از چارچوب قانون باید «منحل یا برچیده شوند.»
وزیر برق اقلیم، کمال محمد صالح، گفت میدان «کورمور» تاکنون یازده بار مورد حمله قرار گرفته است. او خواستار نصب سامانههای پدافند هوایی در اطراف میدانهای نفتی و گازی برای مقابله با حملات شد.
حمله اخیر ادامه سلسلهای از حملات به این میدان طی سالهای گذشته است؛ از جمله حمله پهپادی در فوریه گذشته که خسارتی برجای نگذاشت و حمله موشکی در آوریل ۲۰۲۴ که به کشتهشدن چهار کارگر انجامید.
تحلیلها و احتمالات
برخی نویسندگان و تحلیلگران عراقی گفتند این حمله فراتر از اختلافات داخلی کردستان یا مذاکرات تشکیل دولت است. به گفته آنان، «این حمله ارتباطی با نزاعهای داخلی، تحرکات ترکیه یا پروژههای توسعه ندارد.»
این تحلیلگران با اشاره به سابقه حملات مشابه به این میدان ـ که به گروههای مسلح در داخل عراق نسبت داده شده بود ـ گفتند حمله جدید را باید در چارچوب پرونده گاز عراق و تلاش اقلیم کردستان برای کاهش وابستگی به گاز ایران بررسی کرد؛ بهویژه پس از آنکه این پروژه در برخی مناطق اقلیم ساعات تأمین برق را به ۲۴ ساعت رسانده است.
آنان این حمله را همچنین در ارتباط با فضای سیاسی کنونی، مذاکرات دشوار برای تشکیل دولت جدید، و سفر اخیر نوری المالکی به اربیل و دیدار با مسعود بارزانی ارزیابی کردند. برخی نیز گفتند بهرهبرداری از میدان توسط یک شرکت اماراتی و موفقیت آن در تقویت تأمین برق، ممکن است انگیزههایی برای فشار بر سرمایهگذاریهای خلیجی یا کندکردن روند کاهش وابستگی عراق به گاز ایران ایجاد کرده باشد.
مخلد حازم، کارشناس امنیتی، به «الشرق الأوسط» گفت این حمله دهمین حمله به این میدان در سال جاری است و تهدیدی مستقیم برای امنیت انرژی عراق محسوب میشود. او افزود چند روز پیش از حمله، پهپادهای شناسایی بر فراز میدان دیده شده بودند.
او گفت این حملات «با ابزارهای محلی اجرا میشوند» اما «شبهه صدور دستور از سوی یک طرف خارجی» وجود دارد که بهدنبال ارسال پیامهای سیاسی به داخل عراق است.
بهگفته حازم، تحقیقات با دشواریهای زیادی روبهروست؛ از جمله شناسایی محل شلیک پهپادها و نوع آنها، زیرا مسیرهای پرتاب متفاوت است و برخی از مناطق جنوب کرکوک انجام میشود. او تأکید کرد اقلیم نیاز فوری به سامانهها و تجهیزات نوین برای حفاظت از تأسیسات انرژی دارد.