موج جدید مهاجرت داخلی سوری ها در لبنان

پس از اقدامات سختگیرانه در مناطق مسیحی نشین


 
آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)
  آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)
TT

موج جدید مهاجرت داخلی سوری ها در لبنان


 
آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)
  آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)

اقدامات و تدابیر گسترده برای برخورد با کارگران متخلف سوری و آوارگان سوری که غیر قانونی در لبنان اقامت می کنند آغاز شده است. این اقدامات پس از حادثه آدم ربایی و کشتن پاسکال سلیمان هماهنگ کننده حزب «نیروهای لبنانی» در منطقه جبیل لبنان اوایل آوریل تشدید شده و موج جدید در به دری و آوارگی را برای سوری ها در خاک لبنان به خصوص مناطق اکثریت مسیحی نشین به ارمغان آورد و حالا آوارگان سوریه در حال انتقال به مناطق عمدتا سنی نشین هستند.
موج جدید آوارگی سوری های مقیم لبنان چندین ماه قبل از آغاز درگیری بین اسرائیل و «حزب الله» در مرزهای جنوبی شروع شد. «حزب الله» تصمیم گرفت به خاطر حمایت از غزه جبهه درگیری با اسرائیل آغاز کند و بدین ترتیب صدها هزار نفر از آوارگان سوری ساکن روستاها و شهرهای مرزی لبنان مجبور شدند به سمت مناطق امن تر بروند. به دنبال کشته شدن یکی از مقام های حزب «نیروهای لبنانی» توسط باند آدم ربایی که اکثر اعضای آن سوری هستند اهالی بسیاری از روستاها و شهرهای عمدتا مسیحی نشین اقدام به بیرون راندن آوارگان سوریه و تعطیلی کسب و کارهایشان کردند و اکثر آوارگان سوری از این بخش ها به طرابلس و عکار و المنیه و الضنیه در بخش های شمالی عمدتا سنی نشین در لبنان رفتند.
احمد الخیر نماینده فراکسیون «الاعتدال الوطنی» در حوزه دوم شمال (طرابلس و المنیه و الضنیه) با تایید این خبر گفت «موج جدید مهاجرت سوری ها در داخل لبنان دو دلیل دارد. اول: تجاوز اسرائیل به جنوب لبنان که سوری ها از روستاهای جنوب به سمت شمال مهاجرت کردند. دوم: اقدامات نژاد پرستانه و تبعیض علیه سوری ها در مناطق دیگر».
او در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «تعداد این آوارگان سوری که مجبور به مهاجرت به جاهای دیگر شده اند زیاد است. این شرایط جدیدی ایجاد کرده و بخش های البقاع و شمال لبنان خواه از نظر اقتصادی یا اجتماعی و امنیتی ظرفیت پذیرش این تعداد از آوارگان سوری را ندارند. پس باید حکومت لبنان زود دست به کار شود و همه ارگان ها با کمک همدیگر نقشه راه شفاف برای نحوه تعامل با بحران آوارگان سوریه به طور عام و موج جدید مهاجرت سوری ها در داخل لبنان به سمت بخش های شمالی به خصوص البقاع تنظیم و اجرا کنند».
الخیر اظهار کرد «در چند روز گذشته سیگنال های خوبی درباره لزوم دیدگاه ملی مشترک برای حل مشکل آوارگان سوری در تمامی مناطق لبنان به خصوص موج جدید مهاجرت به سمت شمال کشور و البقاع داشتیم».

یکی از تجمعات اعتراضی علیه آوارگان سوری جلوی مقر سازمان ملل (آرشیو- آسوشیتد پرس)

«مازن د.» (۵۵ ساله) مقیم عکار می گوید «بسياری از آوارگان از بخش های بترون و بشری و جبیل به سمت طرابلس و عکار رفتند چون طرابلس و عکار سنی نشین هستند و برای آوارگان سوری جای امن تری به شمار می روند. تعداد آوارگان در این مناطق افزایش ۱۲ درصدی داشته است».
او در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «سوری ها دیگر در خیابان ها و معابر و بازارها آفتابی نمی شوند و چندان با لبنانی ها رو در رو نمی شوند و اکثر آنها مجبور شدند کسب و کارهای غیر قانونی خود را تعطیل کنند و عمدتا در کارگاه ها کار می کنند. تعداد زیادی از آوارگان سوری در اعتراض به آزار و اذیت گسترده چند روز اعتصاب کردند و سرکار نرفتند».
یک منبع آگاه دولتی در گفتگو با «الشرق الاوسط» گفت به نظر می رسد بخش اعظم آوارگان جدید راهی بخش های شمالی شدند و به البقاع نرفتند. موج جدید مهاجرت آوارگان سوری به بخش های شرقی و اردوگاه های این مناطق کشیده نشده است.
از سوی دیگر دکتر بلال الحشیمی نماینده حوزه البقاع میانی می گوید موج کوچ آوارگان سوری به این منطقه کم است و به شهرها و روستاهای سنی نشین محدود می شود «چرا که آوارگان سوریه در این مناطق احساس امنیت بیشتری می کنند و با گفتمان فرقه ای و پوپولیستی و نژادپرستانه سوری ستیز غیر قابل قبول فاصله می گیرند».
الحشیمی در گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «حضور آوارگان سوری در لبنان دردسر ساز است اما می توان این مشکل را به روش معقول حل و حضور آنها را ساماندهی و روند بازگشت این آوارگان را در دوره های مشخص تنظیم کرد. اما خبری از این چیزها در شرایط بلبشوی کنونی نیست».
او خاطر نشان کرد «چرا در لوایحی که پارلمان اخیرا تصویب کرده از (حزب الله) خواسته نشده تا از مناطق سوری مرزی با لبنان عقب نشینی کند. (حزب الله) در این شهرها و روستاهای سوری مرزی حضور دارد و حدود ۴۰۰ هزار نفر از آوارگان سوری مقیم لبنان اهل همین شهرها و روستاهای مرزی هستند».



غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
TT

غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)

روز گذشته، نوار غزه وارد ماه سوم آتش‌بس شکننده‌ای شد که برای توقف درگیری میان اسرائیل و «حماس» از اکتبر گذشته آغاز شده بود. ساکنان آسیب‌دیده غزه دو ماهی را پشت سر گذاشته‌اند که با نقض‌های مکرر اسرائیل و رنج ناشی از کمبود کمک‌ها همراه بوده است.
هوای بد و موج باران‌های سنگینی که بر این منطقه می‌بارد، بار دیگر نیاز به تسریع ورود مواد لازم برای مقابله با شرایط سخت جوی را افزایش داده است؛ شرایطی که به مرگ یک نوزاد بر اثر سرما انجامید.
آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی «آنروا» توضیح داد که رنجِ فزایندهٔ ناشی از باران‌ها «با ورود بدون مانع کمک‌های بشردوستانه، از جمله تدارکات پزشکی و وسایل مناسب سرپناه، قابل پیشگیری است».
در همین حال، ایتمار بن گویر، وزیر امنیت ملی دست‌راستی افراطی اسرائیل، روز گذشته تهدید کرد که قبر رهبر تاریخی، عزالدین قسام، را که در داخل سرزمین‌های تحت کنترل اسرائیل قرار دارد و شاخهٔ نظامی «حماس» نام او را بر خود دارد، از میان برخواهد داشت.
بن‌گفیر ویدئویی منتشر کرد که در آن در کنار نیروهای امنیتی و یک جرثقیل دیده می‌شود که در حال برچیدن چادری بودند که برای نماز خواندن در کنار قبر قسام ــ که زادهٔ سوریه است ــ برپا شده بود.
«حماس» تأکید کرد که اقدام وزیر امنیت «تجاوزی بی‌سابقه به حرمت‌ها و نقض مقدسات» است.


عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
TT

عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)

عراق پس از آن‌که روزنامهٔ رسمی این کشور فهرستی را منتشر کرد که در آن «حوثی‌های» یمن و «حزب‌الله» لبنان در شمار گروه‌های تروریستی گنجانده شده بودند، از این طبقه‌بندی عقب‌نشینی کرد.
یک کمیتهٔ دولتی عراقی اعلام کرد فهرستی که منتشر شده، نسخهٔ ویرایش‌نشدهٔ گروه‌های تروریستی بوده و این کمیته در حال اصلاح خطا است. کمیته افزود که فهرست مورد نظر، تنها مربوط به نهادها و افرادی بوده که با دو گروه «القاعده» و «داعش» مرتبط‌اند.
و پیش از این عقب‌نشینی، ساعاتی پیش عراق «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان را روز پنج‌شنبه در فهرست تروریسم قرار داده بود.
روزنامهٔ رسمی اعلام کرده بود که یک کمیتهٔ دولتی تصمیم گرفته است اموال اشخاص و نهادهای مرتبط با «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» را مسدود کند.
عراق همچنین بیش از ۱۰۰ نهاد و شخصیت را در سراسر جهان در فهرست تروریسم قرار داده است.
این کمیتهٔ دولتی اشاره کرد که برخی از افرادی که در فهرست تروریسم قرار گرفته‌اند، طبق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت تحریم هستند.

روزنامهٔ رسمی همچنین اعلام کرد که «به‌روزرسانی فهرست تروریسم بر اساس تصمیمات رسمی صادرشده از سوی کمیتهٔ مسدودسازی اموال انجام می‌شود؛ تصمیماتی که به تعیین نهادها و افرادی مربوط است که مشمول اقدامات مقابله با تروریسم و تأمین مالی آن هستند».
این تصمیم یک روز پس از آن صادر شد که مایکل ریغاس، معاون وزیر خارجهٔ آمریکا، از کسانی که آنها را «شریکان عراقی» توصیف کرد، خواست تا «میلیشیاهای ایرانی را مهار کنند و مانع تهدید آنها علیه عراقی‌ها و آمریکایی‌ها شوند».
حسین مؤنس، رئیس جنبش «حقوق» وابسته به «کتائب حزب‌الله»، روز پنج‌شنبه در واکنش به این تصمیم به دولت عراق حمله کرد و آن را «متزلزل، وابسته و بی‌کرامت» توصیف کرد.

و به‌احتمال زیاد این اقدام با استقبال واشنگتن روبه‌رو خواهد شد؛ واشنگتنی که در پی کاهش نفوذ ایران در عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه است؛ کشورهایی که در آنها متحدانی برای تهران وجود دارد.
ایران، که عراق را همسایه و هم‌پیمان خود می‌داند، این کشور را عنصری حیاتی برای تداوم مقاومت اقتصادش در برابر تحریم‌ها تلقی می‌کند. اما بغداد، که شریک هر دو طرفِ ایالات متحده و ایران است، نگران آن است که در تیررس سیاست فشار دولت رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، علیه تهران قرار گیرد.
ایران از طریق گروه‌های مسلح شیعهٔ قدرتمند و احزاب سیاسیِ مورد حمایت خود در بغداد، از نفوذی گستردهٔ نظامی، سیاسی و اقتصادی در عراق برخوردار است. اما افزایش فشارهای آمریکا طی سال گذشته در زمانی روی می‌دهد که ایران به‌دلیل حملات اسرائیل علیه «حزب‌الله» لبنان و «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس)، که متحدان تهران به‌شمار می‌روند، تضعیف شده است.


فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
TT

فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)

منابع عراقی می‌گویند مرجعیت دینی در نجف در هیچ اقدامی برای تعیین نهایی نامزد نخست‌وزیری نقش ندارد، در حالی که «چارچوب هماهنگی» به دلیل آنچه فشارهای مستمر آمریکا خوانده شده، در برنامه‌های خود درباره آینده روابط بغداد و واشنگتن دچار سردرگمی شده است.

پس از برگزاری چند جلسه برای انتخاب نامزد پست اجرایی، آخرین جلسه روز دوشنبه برگزار شد. در این نشست، «چارچوب هماهنگی» نتایج دو کمیته خود را بررسی کرد: یکی برای دیدار با نامزدها و دیگری برای بررسی مکانیزم انتخاب نامزد نهایی توسط رهبران چارچوب، اما میان طرف‌های این چارچوب توافقی حاصل نشد.

رسانه‌های نزدیک به «چارچوب هماهنگی» گزارش دادند که دلیل مراجعه به مرجعیت علی‌ سیستانی در نجف، ناتوانی رهبران این چارچوب در انتخاب نامزد مشخص به دلیل اختلافات عمیق سیاسی میان آنها بوده است.

رهبران «چارچوب هماهنگی» پس از اعلام خود به‌عنوان بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمان عراق (واع)

موضع نجف

گزارش‌ها حاکی است مرجعیت دینی نجف از دخالت در انتخاب نامزد خودداری کرده است، اما تحلیلگران می‌گویند درخواست نظر از مرجعیت، بازتاب ناتوانی نیروهای برنده انتخابات در تصمیم‌گیری میان نامزدهای غیررسمی است.

رسانه‌های محلی ده‌ها نامزد را فاش کرده‌اند و از نوسانات شدید در فهرست نامزدهای پیشنهادی خبر می‌دهند؛ گاهی فهرست کوتاه شامل پنج نفر و گاهی شامل ده‌ها شخصیت شیعی است.

عباس راضی، دبیرکل چارچوب هماهنگی، پیش‌تر گفته بود که «نامزدها محدود به شخصیت‌های رهبری هستند» و ائتلاف از افراد مشخصی خواسته تا برای این پست اعلام آمادگی کنند.

طالب محمد کریم، پژوهشگر مسائل سیاسی، به «الشرق الأوسط» گفت: «وضعیت پیچیده و بی‌سابقه است و نیازمند رویکرد جدیدی برای تسریع در تشکیل دولت آینده است؛ معیار اصلی حفظ منافع مالی و سیاسی عراق است، نه منافع جناحی».

او افزود: «لازم است تفاهم‌های آرام با آمریکا و پایتخت‌های منطقه‌ای برقرار شود تا دولت آینده متعهد شود از خاک عراق برای مناقشات دیگران استفاده نکند و با طرحی عملی، سلاح‌ها کنترل و منافع مشترک حفظ شود».

ائتلاف «عمران و توسعه» بیشترین کرسی‌ها را در مقایسه با احزاب «چارچوب هماهنگی» کسب کرده است (ایکس)

ترامپ و السودانی

اختلاف درباره نامزد مورد نظر «چارچوب هماهنگی» پس از اظهارات جنجالی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، افزایش یافت. او گفته بود: «عراق پس از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، کشور دوست آمریکا شد» و فاش کرد که نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، برای دریافت جایزه صلح نوبل به او رأی داده است.

این اظهارات در محافل شیعی بغداد بحث‌برانگیز شد، به ویژه که بسیاری ترامپ را رئیس آمریکایی می‌دانند که دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را در ژانویه ۲۰۲۲ صادر کرد.

السودانی در پلتفرم «ایکس» چهارشنبه نوشت: «همیشه سعی کرده‌ام روابطی بسازم که به کشور خدمت کند. از همان ابتدا دریافتم که دوستی، نه خصومت، ثبات و پیشرفت کشور را تضمین می‌کند».

انتظار سافایا

در این وضعیت پیچیده، رهبران چارچوب هماهنگی منتظر رسیدن نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، ماراک سافایا، به عراق هستند. او پیام‌های هشداردهنده‌ای به برخی نیروهای چارچوب هماهنگی داده است، به ویژه کسانی که هنوز جناح‌های مسلح دارند و تحت تحریم‌های آمریکا هستند.

پیش‌تر، تام باراک، نماینده آمریکا در لبنان و سوریه، به طور کوتاه به بغداد سفر کرده بود و طبق منابع مطلع، پیام‌های مهمی درباره مسائل داخلی و منطقه‌ای منتقل کرد.

منابع به «الشرق الأوسط» گفتند که سه موضوع اصلی توسط باراک با السودانی مطرح شده است: اقدامات آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله، اهمیت کنترل مرزهای عراق و سوریه و جلوگیری از ورود شخصیت‌های وابسته به گروه‌های مسلح به دولت آینده عراق.

در همین راستا، مذاکراتی نیز میان فؤاد حسین، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه عراق، با مایکل ریگاس، معاون وزیر خارجه آمریکا، انجام شد. سفارت آمریکا در بغداد با انتشار دوباره بیانیه مشترک وزارت خارجه عراق، تأکید کرد که «آمریکا به صراحت بر خلع سلاح میلیشیاهای تحت حمایت ایران که به حاکمیت عراق ضربه می‌زنند، تهدیدی برای آمریکایی‌ها و عراقی‌ها هستند و منابع عراق را به نفع ایران می‌برند، ادامه خواهد داد».