حمله به سفارت آمریکا در بیروت؛ ۲۱ بازداشت و تحقیقات ادامه دارد

سربازان لبنانی در اطراف سفارت آمریکا در عوکر پس از حمله به آن مستقر شدند (فرانس پرس)
سربازان لبنانی در اطراف سفارت آمریکا در عوکر پس از حمله به آن مستقر شدند (فرانس پرس)
TT

حمله به سفارت آمریکا در بیروت؛ ۲۱ بازداشت و تحقیقات ادامه دارد

سربازان لبنانی در اطراف سفارت آمریکا در عوکر پس از حمله به آن مستقر شدند (فرانس پرس)
سربازان لبنانی در اطراف سفارت آمریکا در عوکر پس از حمله به آن مستقر شدند (فرانس پرس)

حمله مسلحانه به ساختمان سفارت آمریکا در بیروت همچنان در کانون توجه لبنانی ها قرار دارد. یک منبع قضایی برجسته به «الشرق الاوسط» گفت «۲۱ نفر در ارتباط با این حمله دستگیر شده اند که قیس فراج مهاجم سوری حمله نیز در میان آنهاست. قیس فراج در بیمارستان نظامی بیروت بستری و مورد درمان است. پدر و برادر و افرادی که قیس همواره با آنها در تماس بوده نیز دستگیر شده اند. چند نفر روحانی که قیس فراج نزد آنها کلاس های مذهبی می رفته دستگیر شده اند».
این منبع قضایی در گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «تعداد بازداشت شدگان بسته به روند بازجویی طی ساعات آینده ممکن است کم و زیاد شود. نزدیکان و حلقه اطراف مهاجم مورد بازجویی هستند و همه اطلاعات گوشی هایشان تخلیه و داده های شخصی درباره رفتار و روابط آنها رصد شده است چرا که دستگاه های امنیتی در نظر دارند ببینند که آیا یک هسته امنیتی وابسته به گروه (داعش) یا گروه های تروریستی دیگر در این حمله دست داشته اند یا خیر».
این منبع در ادامه خاطر نشان کرد «بی تردید قیس فراج تفکرات افراطی داشته و جنگ اسرائیل در غزه محرک این حمله بوده است اما شواهد و داده های در دسترس نشان می دهد که این حمله کار یک گروه امنیتی سازمان یافته نبوده چون حمله در سطح وسیع و بزرگ نبوده است و قربانیان زیادی نداشته است. به این دلیل فرضیه اقدام تک نفره مطرح می شود».

سفارت آمریکا: دلسرد نمی شویم
تدابیر امنیتی سریع دولت لبنان و بازداشت مهاجم استقبال آمریکا را به دنبال داشت. سفارت آمریکا در بیروت جمعه (۷ ژوئن) در شبکه «اکس» با تشکر از «حمایت های چند روز اخیر پس از تیراندازی روز چهارشنبه به ساختمان سفارت» تاکید کرد «پناهجویان سوریه در لبنان مقصر این حمله نیستند و ما به خاطر حمایت های بی وقفه دوستانمان در چند روز گذشته سپاسگزاریم به خصوص پیام های حمایت و همبستگی در ارتباط با یکی از ماموران نگهبانی که دچار مصدومیت خطرناک شده است».
سفارت آمریکا همچنین از «دولت لبنان و نیروهای مسلح لبنانی و دستگاه امنیت داخلی به خاطر همکاری و واکنش سریع و حرفه ای و شجاعانه» تشکر کرد و در پایان این پیام گفت «این حمله ما را دلسرد نمی کند و ما همچنان دوست همیشگی مردم لبنان هستیم».

منبع امنیتی: همه احتمال ها وارد است
با وجود گمانه زنی ها درباره اینکه حمله یک اقدام فردی بوده یک منبع امنیتی به «الشرق الاوسط» گفت «هر احتمالی وجود دارد. نباید هیچ احتمالی را رد کرد چون این حمله بسیار خطرناک است. اگر این حمله یک اقدام فردی به خاطر انتقام از خون قربانیان در غزه بوده پس چرا مهاجم به سفارت آمریکا حمله کرد؟ این سفارت تدابیر امنیتی سخت دارد و بسیار حفاظت شده است. چه گروهی به مهاجم سلاح و مهمات داده و به او برای انتقال از بقاع به بیروت و عوکر کمک کرده است»؟

او خاطر نشان کرد «داده ها حاکی از آن است که مهاجم چند روز قبل از حمله منطقه را شناسایی کرده و ساختمان سفارت و مسیرهای منتهی به سفارت را زیر نظر داشته و به همین دلیل توانسته اطراف دیوار بیرونی سفارت تردد و به سمت ورودی های آن تیراندازی کند».
پرسنل درمان در بیمارستان نظامی در حال درمان مهاجم در بخش مراقب های ویژه هستند چرا که اظهارات مهاجم نقش کلیدی و مهم در کشف جزئیات و انگیزه های حمله و عاملان آن خواهد داشت.

طبق اطلاعاتی که به دست «الشرق الاوسط» رسیده وضعیت قیس فراج سوری الاصل پایدار است و از حال وخیم خارج شده. او طی روزهای آینده چند عمل جراحی خواهد شد چون از ناحیه شکم دچار مصدومیت شده و اعضای اصلی داخلی او بر اثر مصدومیت شدید پاره شده اند اما انجام عمل های جراحی نیاز به پایدار شدن وضعیتش دارد».



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.