درخواست بین‌المللی برای خروج اسرائیل از سرزمین‌های فلسطینی ظرف ۱۲ ماه

اولین قطعنامه تهیه شده توسط فلسطین با حمایت کشورهای عربی، اسلامی و جنبش عدم تعهد، در حالی که آمریکا در انزوا قرار گرفته است

TT

درخواست بین‌المللی برای خروج اسرائیل از سرزمین‌های فلسطینی ظرف ۱۲ ماه

نتیجه رأی‌گیری درباره قطعنامه‌ای که از اسرائیل می‌خواهد به «حضور غیرقانونی خود در سرزمین‌های اشغالی فلسطین» طی ۱۲ ماه پایان دهد (تصاویر سازمان ملل)
نتیجه رأی‌گیری درباره قطعنامه‌ای که از اسرائیل می‌خواهد به «حضور غیرقانونی خود در سرزمین‌های اشغالی فلسطین» طی ۱۲ ماه پایان دهد (تصاویر سازمان ملل)

مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز چهارشنبه طی یک رأی‌گیری با اکثریت آرا از اسرائیل خواست تا ظرف ۱۲ ماه به «حضور غیرقانونی خود در سرزمین‌های اشغالی فلسطین» پایان دهد.
این رأی‌گیری با ۱۲۴ رأی موافق در برابر ۱۴ رأی مخالف و ۴۳ رأی ممتنع انجام شد که نشان‌دهنده انزوای اسرائیل و حامی اصلی آن، ایالات متحده، از سایر اعضای جامعه بین‌المللی است. هفته آینده، نشست‌های سطح بالای هفتاد و نهمین نشست سالانه سازمان ملل در نیویورک برگزار خواهد شد و رهبران جهان درباره مهم‌ترین بحران‌های بین‌المللی، از جمله اشغال اراضی فلسطینی توسط اسرائیل و جنگی که در آستانه پایان اولین سال خود در غزه است و خطرات شعله‌ور شدن یک جنگ بزرگ منطقه‌ای در خاورمیانه، بحث خواهند کرد.

قرار است جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، سه‌شنبه آینده در مجمع عمومی سخنرانی کند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، و محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین نیز پنج‌شنبه آینده برای سایر رهبران ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل سخنرانی خواهند کرد.

دیوان عدالت

این قطعنامه از نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری که در ۱۹ ژوئیه صادر شد و تأیید می‌کند «تداوم حضور اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین غیرقانونی است» استقبال می‌کند. دیوان تأکید کرده است که اسرائیل باید فوراً این حضور غیرقانونی را پایان دهد، تمام فعالیت‌های شهرک‌سازی جدید را متوقف کند و شهرک‌نشینان را از سرزمین‌های فلسطینی خارج کند. همچنین از همه دولت‌ها خواسته شده است که مشروعیت وضعیت ناشی از این حضور غیرقانونی را به رسمیت نشناسند و سازمان ملل، به‌ویژه مجمع عمومی و شورای امنیت، باید تدابیری برای پایان دادن به این وضعیت غیرقانونی اتخاذ کنند.

قطعنامه از اسرائیل خواسته است که ظرف ۱۲ ماه پس از تصویب آن، به حضور غیرقانونی خود در سرزمین‌های فلسطینی پایان دهد. پیش‌نویس اولیه این قطعنامه تنها یک دوره شش‌ماهه را تعیین کرده بود. همچنین قطعنامه خواستار خروج نیروهای اسرائیلی از سرزمین‌های فلسطینی، توقف ساخت شهرک‌های جدید، بازگرداندن زمین‌ها و اموال مصادره شده و اجازه بازگشت آوارگان فلسطینی شده است. از کشورهای عضو خواسته شده است تا صادرات سلاح به اسرائیل را در صورت وجود دلایل «معقول» مبنی بر استفاده از آن‌ها در سرزمین‌های فلسطینی متوقف کنند و تحریم‌هایی علیه افرادی که در حفظ حضور غیرقانونی اسرائیل نقش دارند اعمال کنند.

این قطعنامه اولین تصمیم رسمی است که توسط تشکیلات خودگردان فلسطین، پس از کسب حقوق و امتیازات بیشتر در ماه جاری، تهیه شده است. کشورهای عربی، اسلامی و غیرمتعهد نیز به طور کامل از آن حمایت کرده‌اند.

آمریکا و سعودی

ایالات متحده پیش از رأی‌گیری تلاش کرد تا سایر کشورها را متقاعد کند که علیه این قطعنامه رأی دهند، اما موفق نشد. لیندا توماس-گرینفیلد، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل، این قطعنامه را یک‌جانبه خواند و تأکید کرد که واشنگتن مخالف هرگونه اقدام یک‌جانبه است که راه‌حل دو دولتی را تضعیف کند. او افزود که پذیرش این قطعنامه این تصور نادرست را ایجاد می‌کند که تصویب یک متن در نیویورک می‌تواند یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های دیپلماتیک زمان ما را حل کند.

عبدالعزیز الواصل، نماینده پادشاهی عربی سعودی در سازمان ملل، تأکید کرد که نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری با مواضع جامعه بین‌المللی در مورد حقوق فلسطینیان مطابقت دارد. او همچنین بر لزوم احترام به این نظر و برداشتن گام‌های عملی برای دستیابی به یک راه‌حل عادلانه و جامع برای مسئله فلسطین تأکید کرد.

اگرچه نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری الزام‌آور نیست، اما از نظر حقوق بین‌الملل اهمیت دارد و می‌تواند حمایت از اسرائیل را تضعیف کند. قطعنامه مجمع عمومی نیز الزام‌آور نیست اما از وزن سیاسی برخوردار است. برخلاف شورای امنیت که پنج عضو دائمی آن شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه حق وتو دارند، در مجمع عمومی حق وتو وجود ندارد.

فلسطین و اسرائیل

در جریان بحث درباره پیش‌نویس قطعنامه، ریاض منصور، نماینده دائم فلسطین در سازمان ملل، گفت: «هر کشوری صدایی دارد و جهان ما را تماشا می‌کند. لطفاً در طرف درست تاریخ بایستید و با قوانین بین‌المللی، با آزادی و آرامش همراه شوید.» او با ابراز ناامیدی از ناتوانی جامعه بین‌المللی در توقف تراژدی فلسطینیان، پرسید: «چند فلسطینی باید کشته شوند تا در نهایت تغییری ایجاد شود؟»

از سوی دیگر، دنی دانون، نماینده اسرائیل در سازمان ملل، مجمع عمومی را به دلیل عدم محکومیت حمله حماس در ۷ اکتبر که به جنگ غزه منجر شد، مورد انتقاد قرار داد. او این قطعنامه را «تروریسم دیپلماتیک» توصیف کرد و گفت که از دیپلماسی برای تخریب پل‌ها استفاده می‌شود، نه برای ساختن آن‌ها. او هشدار داد که کسانی که از این قطعنامه حمایت می‌کنند، مشوق خشونت هستند و کسانی را که صلح را رد می‌کنند، تقویت می‌کنند.

مجمع عمومی در ۲۷ اکتبر با ۱۲۰ رأی موافق خواستار آتش‌بس فوری بشردوستانه در غزه شد. در دسامبر گذشته، ۱۵۳ کشور نیز به درخواست آتش‌بس رأی دادند. همچنین در ماه مه، این مجمع حمایت نمادینی از فلسطینیان کرد و با ۱۴۳ رأی موافق، ۹ رأی مخالف و ۲۵ رأی ممتنع، به فلسطین حق عضویت کامل در سازمان ملل داد که با مخالفت آمریکا روبرو شد.



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.