مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز چهارشنبه طی یک رأیگیری با اکثریت آرا از اسرائیل خواست تا ظرف ۱۲ ماه به «حضور غیرقانونی خود در سرزمینهای اشغالی فلسطین» پایان دهد.
این رأیگیری با ۱۲۴ رأی موافق در برابر ۱۴ رأی مخالف و ۴۳ رأی ممتنع انجام شد که نشاندهنده انزوای اسرائیل و حامی اصلی آن، ایالات متحده، از سایر اعضای جامعه بینالمللی است. هفته آینده، نشستهای سطح بالای هفتاد و نهمین نشست سالانه سازمان ملل در نیویورک برگزار خواهد شد و رهبران جهان درباره مهمترین بحرانهای بینالمللی، از جمله اشغال اراضی فلسطینی توسط اسرائیل و جنگی که در آستانه پایان اولین سال خود در غزه است و خطرات شعلهور شدن یک جنگ بزرگ منطقهای در خاورمیانه، بحث خواهند کرد.
قرار است جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، سهشنبه آینده در مجمع عمومی سخنرانی کند. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، و محمود عباس، رئیسجمهور فلسطین نیز پنجشنبه آینده برای سایر رهبران ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل سخنرانی خواهند کرد.
دیوان عدالت
این قطعنامه از نظر مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری که در ۱۹ ژوئیه صادر شد و تأیید میکند «تداوم حضور اسرائیل در سرزمینهای اشغالی فلسطین غیرقانونی است» استقبال میکند. دیوان تأکید کرده است که اسرائیل باید فوراً این حضور غیرقانونی را پایان دهد، تمام فعالیتهای شهرکسازی جدید را متوقف کند و شهرکنشینان را از سرزمینهای فلسطینی خارج کند. همچنین از همه دولتها خواسته شده است که مشروعیت وضعیت ناشی از این حضور غیرقانونی را به رسمیت نشناسند و سازمان ملل، بهویژه مجمع عمومی و شورای امنیت، باید تدابیری برای پایان دادن به این وضعیت غیرقانونی اتخاذ کنند.
قطعنامه از اسرائیل خواسته است که ظرف ۱۲ ماه پس از تصویب آن، به حضور غیرقانونی خود در سرزمینهای فلسطینی پایان دهد. پیشنویس اولیه این قطعنامه تنها یک دوره ششماهه را تعیین کرده بود. همچنین قطعنامه خواستار خروج نیروهای اسرائیلی از سرزمینهای فلسطینی، توقف ساخت شهرکهای جدید، بازگرداندن زمینها و اموال مصادره شده و اجازه بازگشت آوارگان فلسطینی شده است. از کشورهای عضو خواسته شده است تا صادرات سلاح به اسرائیل را در صورت وجود دلایل «معقول» مبنی بر استفاده از آنها در سرزمینهای فلسطینی متوقف کنند و تحریمهایی علیه افرادی که در حفظ حضور غیرقانونی اسرائیل نقش دارند اعمال کنند.
این قطعنامه اولین تصمیم رسمی است که توسط تشکیلات خودگردان فلسطین، پس از کسب حقوق و امتیازات بیشتر در ماه جاری، تهیه شده است. کشورهای عربی، اسلامی و غیرمتعهد نیز به طور کامل از آن حمایت کردهاند.
آمریکا و سعودی
ایالات متحده پیش از رأیگیری تلاش کرد تا سایر کشورها را متقاعد کند که علیه این قطعنامه رأی دهند، اما موفق نشد. لیندا توماس-گرینفیلد، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل، این قطعنامه را یکجانبه خواند و تأکید کرد که واشنگتن مخالف هرگونه اقدام یکجانبه است که راهحل دو دولتی را تضعیف کند. او افزود که پذیرش این قطعنامه این تصور نادرست را ایجاد میکند که تصویب یک متن در نیویورک میتواند یکی از پیچیدهترین چالشهای دیپلماتیک زمان ما را حل کند.
عبدالعزیز الواصل، نماینده پادشاهی عربی سعودی در سازمان ملل، تأکید کرد که نظر مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری با مواضع جامعه بینالمللی در مورد حقوق فلسطینیان مطابقت دارد. او همچنین بر لزوم احترام به این نظر و برداشتن گامهای عملی برای دستیابی به یک راهحل عادلانه و جامع برای مسئله فلسطین تأکید کرد.
اگرچه نظر مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری الزامآور نیست، اما از نظر حقوق بینالملل اهمیت دارد و میتواند حمایت از اسرائیل را تضعیف کند. قطعنامه مجمع عمومی نیز الزامآور نیست اما از وزن سیاسی برخوردار است. برخلاف شورای امنیت که پنج عضو دائمی آن شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه حق وتو دارند، در مجمع عمومی حق وتو وجود ندارد.
فلسطین و اسرائیل
در جریان بحث درباره پیشنویس قطعنامه، ریاض منصور، نماینده دائم فلسطین در سازمان ملل، گفت: «هر کشوری صدایی دارد و جهان ما را تماشا میکند. لطفاً در طرف درست تاریخ بایستید و با قوانین بینالمللی، با آزادی و آرامش همراه شوید.» او با ابراز ناامیدی از ناتوانی جامعه بینالمللی در توقف تراژدی فلسطینیان، پرسید: «چند فلسطینی باید کشته شوند تا در نهایت تغییری ایجاد شود؟»
از سوی دیگر، دنی دانون، نماینده اسرائیل در سازمان ملل، مجمع عمومی را به دلیل عدم محکومیت حمله حماس در ۷ اکتبر که به جنگ غزه منجر شد، مورد انتقاد قرار داد. او این قطعنامه را «تروریسم دیپلماتیک» توصیف کرد و گفت که از دیپلماسی برای تخریب پلها استفاده میشود، نه برای ساختن آنها. او هشدار داد که کسانی که از این قطعنامه حمایت میکنند، مشوق خشونت هستند و کسانی را که صلح را رد میکنند، تقویت میکنند.
مجمع عمومی در ۲۷ اکتبر با ۱۲۰ رأی موافق خواستار آتشبس فوری بشردوستانه در غزه شد. در دسامبر گذشته، ۱۵۳ کشور نیز به درخواست آتشبس رأی دادند. همچنین در ماه مه، این مجمع حمایت نمادینی از فلسطینیان کرد و با ۱۴۳ رأی موافق، ۹ رأی مخالف و ۲۵ رأی ممتنع، به فلسطین حق عضویت کامل در سازمان ملل داد که با مخالفت آمریکا روبرو شد.
