عملیات پیجر؛ اعلان جنگ یا آغاز توافق؟

پاسخ حزب‌الله مسیر رویارویی‌ها را تعیین خواهد کرد

سوگواری حزب‌الله برای ۴ تن از کشته شدگان خود در حملات پیجری (AP)
سوگواری حزب‌الله برای ۴ تن از کشته شدگان خود در حملات پیجری (AP)
TT

عملیات پیجر؛ اعلان جنگ یا آغاز توافق؟

سوگواری حزب‌الله برای ۴ تن از کشته شدگان خود در حملات پیجری (AP)
سوگواری حزب‌الله برای ۴ تن از کشته شدگان خود در حملات پیجری (AP)

نفوذ اسرائیل به شبکه‌های ارتباطی حزب‌الله، تمامی استانداردها و پیش‌بینی‌ها را به هم ریخت. برخی این اقدام را «اعلان جنگ» دانستند که اسرائیل مدت‌ها به آن تهدید می‌کرد. دیگران اما بر این باورند که این حمله برتری آشکاری به نفع اسرائیل ایجاد کرده و شرایط را برای حزب‌الله دشوارتر کرده است؛ چرا که این گروه ممکن است توانایی پاسخگویی به همان میزان و آغاز جنگ آشکار را نداشته باشد.

پیش‌بینی‌های زیادی درباره وضعیت در ساعات و روزهای آینده، به ویژه در مورد واکنش حزب‌الله، که ضربه‌ای به یکی از مهم‌ترین سلاح‌های خود دریافت کرده، مطرح شده است. باید یادآور شد که حزب‌الله در گذشته، پس از تصمیم دولت مبنی بر غیرقانونی بودن شبکه ارتباطی‌اش، برای دفاع از آن در «حوادث ۷ مه ۲۰۰۸» به بیروت و مناطقی در جبل لبنان حمله نظامی کرد. همچنین در آن زمان، سرتیپ وفیق شقیر، فرمانده امنیتی فرودگاه و از نزدیکان حزب‌الله، به دلیل نقض خطوط قرمز از سمت خود برکنار شد.

با وجود اینکه آمریکا تمایلی به جنگ ندارد، مقامات اسرائیلی بر تغییر وضعیت امنیتی در شمال پافشاری می‌کنند. ناظران بر این باورند که تعیین‌کننده بودن پاسخ حزب‌الله در تعیین مسیر این ماجرا بسیار مهم است. اگرچه انتظار نمی‌رود که واکنش حزب‌الله بزرگ باشد، اما ممکن است مشابه واکنش این گروه به ترور فؤاد شکر باشد.

شهروندان مقابل یک فروشگاه تلفن همراه در حال آتش تجمع کردند (رویترز)

دکتر سامی نادر، رئیس مؤسسه مطالعات استراتژیک لوانت، درباره این موضوع می‌گوید که این حمله ممکن است یا به جنگ گسترده منجر شود یا به حل و فصل سیاسی. او به الشرق الاوسط گفت: «همه چیز به واکنش حزب‌الله بستگی دارد. اگر واکنش حزب‌الله شدید باشد، بدون شک اوضاع به سمت تنش و جنگ پیش خواهد رفت.» او افزود: «اما ممکن است حزب‌الله تجدید نظر کند. سؤال اصلی این است که آیا حزب‌الله پس از لو رفتن این اطلاعات، آمادگی لازم برای ادامه مسیر به سمت جنگ آشکار را دارد؟ این گروه پیش از این گفته بود که جنگ نمی‌خواهد، اما برای آن آماده است.»

به باور نادر، توازن قدرت به نفع تل‌آویو تغییر کرده است. او پرسید: «آیا امروز امکان جنگ وجود دارد، یا ممکن است این وضعیت به یک راه‌حل و توافق منجر شود؟» او تأکید کرد که پاسخ حزب‌الله تعیین‌کننده خواهد بود.

نادر همچنین به بن‌بست سیاسی و شکست همه تلاش‌ها برای حل و فصل اشاره کرد و گفت که بازگشت آوارگان به شمال یکی از اهداف اصلی جنگ اسرائیل شده است. نخست‌وزیر اسرائیل نیز از یک معادله نظامی جدید سخن می‌گوید که متفاوت از قطعنامه ۱۷۰۱ است و اسرائیل به دنبال تضمین‌های امنیتی جدید از طریق ایجاد یک منطقه حائل در داخل لبنان است.

نادر همچنین یادآور شد که آمریکا به دلیل ملاحظات مربوط به انتخابات، تمایلی به جنگ ندارد. او افزود: «به نظر می‌رسد نخست‌وزیر اسرائیل امروز بر عملیات‌های خاص مانند بمب‌گذاری پیجر تمرکز کرده است تا از یک سو آمریکا را درگیر نکند و از سوی دیگر، فشار زیادی بر حزب‌الله وارد نکند. اگر این عملیات موفق نباشد، به نظر می‌رسد که اوضاع به سوی جنگی اجتناب‌ناپذیر خواهد رفت که تنها از طریق یک راه‌حل دیپلماتیک، با ضمانت ایران، قابل جلوگیری است. اما در حال حاضر چنین امکانی وجود ندارد.»

علی الامین، تحلیلگر سیاسی، احتمال هرگونه پاسخ بزرگ از سوی حزب‌الله را رد کرد و معتقد است که تل‌آویو به سیاست عملیات‌های کیفی خود ادامه خواهد داد، بدون اینکه وارد جنگی گسترده شود. او به الشرق الاوسط گفت: «مسیر اوضاع به واکنش حزب‌الله بستگی دارد که به احتمال زیاد از خطوط تعیین‌شده توسط رهبری در ایران فراتر نخواهد رفت. ایران و حزب‌الله تمایلی به کشیده شدن به جنگ منطقه‌ای ندارند، در حالی که اسرائیل به دنبال این جنگ است.»

الامین افزود که احتمال دارد حزب‌الله تلاش کند با وجود دشواری‌ها، این حمله را هضم کند.

او معتقد است که اگر ایران موضع خود را تغییر ندهد، اسرائیل به حملات امنیتی به عنوان جایگزین جنگ زمینی ادامه خواهد داد و برتری فناورانه خود را برای مقابله با ایدئولوژی‌های محور مقاومت به کار خواهد گرفت. این خلاء فناورانه اکنون آشکار شده است.

الامین در پایان گفت: «حزب‌الله یا باید جام زهر توافق را بنوشد یا به جنگی برود که از دستورات ایران و ملاحظات لبنان فراتر است.»



اسرائیل بی خیال گروگان ها اهرم قدرت «حماس» شد؟  

اسرائیل بی خیال گروگان ها اهرم قدرت «حماس» شد؟  
TT

اسرائیل بی خیال گروگان ها اهرم قدرت «حماس» شد؟  

اسرائیل بی خیال گروگان ها اهرم قدرت «حماس» شد؟  

«حماس» از گروگان هایی که در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ از اسرائیل ربود به عنوان اهرم اصلی که قدرت چانه زنی این گروه را افزایش داد استفاده کرد. «حماس» با استفاده از بحث گروگان ها در مذاکرات با اسرائیل در موضع برابر قرار گرفت و به همین دلیل آتش بس برقرار شد. اما آیا اسرائیل بامداد سه شنبه (۱۸ مارس) با از سرگیری جنگی کوبنده تر از قبل بی خیال گروگان ها شد؟
کارشناسانی که «الشرق الاوسط» با آنها گفتگو کرد معتقدند که گروگان های باقی مانده در غزه به دلیل اینکه نظامی هستند یک اهرم فشار بزرگ بر دولت اسرائیل به شمار می روند.
برخی منابع «حماس» می گویند که بقیه گروگان ها نظامی هستند و برخی سرباز و بعضی دیگر نظامیان درجه دارند که از مراکز نظامی گوناگون در غلاف غزه در حمله ۷ اکتبر به اسارت گرفته شدند. «حماس» و تعدادی از گروه های مسلح فلسطینی که اسرائیلی ها را به اسارت گرفتند پیشتر اعلام کردند که برخی از گروگان های آزاد شده سرباز و از اعضای دستگاه های امنیتی اسرائیل بودند اما اسرائیل این اطلاعات را تکذیب کرد.
طبق آمار اعلام شده «حماس» ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حدود ۲۵۰ نفر را از اسرائیل را ربود که از این مجموع بنا به آمار دولت اسرائیل دستکم ۳۴ نفر کشته شده اند. البته گمان می رود عدد واقعی کشته شدگان بیشتر باشد.
آمار و گزارش های اسرائیل می گویند که ۱۰۹ نفر از گروگان ها طی جنگ آزاد شدند و به اینها باید ۸ نفر دیگر را اضافه کرد که ارتش اسرائیل آزاد کرد. جسد ۳۷ نفر از گروگان ها نیز پیدا شده و ۳ گروگان فرار کردند اما بر اثر حملات هوایی اسرائیل کشته شدند.
«حماس» تا نیمه ژانویه که آتش بس شد حدود ۹۴ گروگان داشت که طبق برخی گزارش ها ۶۰ نفر آنها تا آن زمان زنده بودند و بقیه در حملات اسرائیل کشته شدند.

شیری بیباس به همراه دو کودکش ربوده و به غزه منتقل شدند (آسوشیتد پرس)

مرحله اول توافق آتش بس اول مارس پایان یافت. حدود یک هزار نفر از اسرای فلسطینی در زندان های اسرائیل در مرحله اول در ازای ۳۳ نفر از گروگان های «حماس» آزاد شدند که ۲۵ نفرشان زنده و بقیه مرده بودند.
یک منبع آگاه به «الشرق الاوسط» گفت «حماس» هنوز حدود ۶۱ گروگان دارد که دستکم ۳۵ نفر آنها زنده هستند.
سوال اینجا این است حالا که اسرائیل بامداد سه شنبه جنگ را از سرگرفت تکلیف این گروگان ها چه خواهد شد. خانواده های گروگان ها می گویند دولت آنها را به حال خود رها کرد.

قوی ترین اهرم فشار

این منبع آگاه خاطر نشان کرد «گروگان ها قوی ترین اهرم فشار (حماس) در رویارویی با ماشین جنگ اسرائیل هستند. (حماس) همه مفاد توافق آتش بس و ورود به مرحله دوم را کاملا اجرا کرد. در مرحله دوم می بایست گروگان های زنده و مرده بیشتری آزاد شوند و در ازای آن اسرائیل از غزه خارج شود و آتش بس پایدار برقرار گردد».
اسرائیل چوب لای چرخ مرحله دوم توافق آتش بس گذاشت و حاضر به خروج از غزه نشد و بهانه اش این بود که هیچ تضمینی نیست «حماس» پس از عقب نشینی اسرائیل از غزه بقیه گروگان ها را تحویل دهد و باید همه گروگان ها یک دفعه آزاد شوند. «حماس» قبول نکرد و گفت تضمینی برای خروج اسرائیل از غزه و برقراری آتش بس سراسری و پایدار و رسیدن به راه حل عادلانه برای مساله فلسطین وجود ندارد.

به دنبال ازسرگیری بمباران غزه روز سه شنبه عده ای از زنان فلسطینی پشت وانتی نشسته اند تا از مناطقی که ارتش اسرائیل سه شنبه دستور تخلیه آنها را داد خارج شوند (رویترز)

استیون ویتکاف فرستاده آمریکا در خاورمیانه پیشنهاد داد که «حماس» ۱۱ نفر از گروگان های زنده و برخی از گروگان های مرده را در یک روز تحویل دهد. البته این پیشنهاد بعدا تعدیل شد و ویتکاف گفت که «حماس» ۵ نفر از گروگان های زنده و بعضی از گروگان های مرده را در ده روز تحویل بدهد و در ازای آن ۵۰ روز آتش بس تمدید شود و سپس بقیه گروگان ها آزاد شوند و آتش بس برای ۵۰ روز دیگر دوباره تمدید گردد.
«حماس» در پاسخ به پیشنهاد ویتکاف گفت که حاضر است در ازای آزادی شماری از اسرای فلسطینی و تمدید دوره آتش بس و ورود کمک و گفتگو درباره خروج اسرائیل و رسیدن به آتش بس پایدار یکی از گروگان های زنده اسرائیلی آمریکایی و حدود ۴ نفر از گروگان های مرده آمریکایی را آزاد کند.

آیا اسرائیل از «مهم ترین» گروگان ها دست کشید؟

سمیر فرج کارشناس مصری مسائل استراتژیک بر این باور است که گروگان هایی که هنوز دست «حماس» هستند خواه مرده و خواه زنده «بزرگ ترین اهرم فشارند».
او در گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «بزرگ ترین فشار و سرزنش به بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از جانب خانواده گروگان هاست و بنابراین اسرائیل توجه زیادی برای بازگرداندن گروگان ها دارد».
سمیر راغب کارشناس مصری مسائل استراتژیک با سمیر فرج هم نظر است. او در گفتگو با «الشرق الاوسط» معتقد است که ««حماس» به نظر می رسد گروگان های اندکی دارد اما طبق اطلاعات در دسترس شماری از فرماندهان نظامی اسرائیل از جمله گروگان های باقی مانده هستند».
بسیاری از خانواده گروگان ها با از سرگیری حملات گسترده و کوبنده اسرائیل از بامداد سه شنبه در غزه می خواهند بدانند تکلیف این گروگان ها چه خواهد شد. آنها می گویند دولت نتانیاهو گروگان ها را تنها گذاشت.
به گزارش روزنامه تایمز اسرائیل «انجمن خانواده گروگان ها و مفقود الاثرها» در بیانیه ای گفتند دولت اسرائیل «ترجیح داده گروگان ها را قربانی کند».
این بیانیه افزود «بیم و دغدغه اصلی خانواده ها و گروگان ها و مردم اسرائیل به واقعیت تبدیل شد. ما وحشت زده و عصبانی و بیمناک هستیم که مبادا روند برگرداندن عزیزانمان عمدا خراب شود».
یک منبع مسئول جنبش «حماس» گفت یکی از اسرای اسرائیلی در نوار غزه بامداد سه شنبه کشته و دو تن دیگر زخمی شدند. خبرگزاری «معا» فلسطین به نقل از این منبع گزارش داد که این گروگان ها به دلیل حملات هوایی اسرائیل در نوار غزه کشته و زخمی شدند.
از سوی دیگر «حماس» گفت نخست وزیر اسرائیل می خواهد جنگ در غزه را «حلقه نجات خود» برای نجات از مشکلات سیاسی داخلی اش قرار دهد حتی اگر در این راه گروگان ها «قربانی» شوند.
وزارت بهداشت غزه اعلام کرد دستکم ۴۰۰ نفر در نوار غزه روز سه شنبه بر اثر حملات اسرائیل جان باختند که شمار زیادی از کودکان در میان قربانیان وجود دارند.