پزشکان لبنان در شوک: هیچ‌گاه چنین صحنه‌ای را تصور نمی‌کردیم

آن‌ها همچنان به عمل‌های جراحی و تلاش برای نجات ده‌ها نفر ادامه می‌دهند

لبنانی‌ها در مقابل بیمارستان رفیق حریری در بیروت جمع شده‌اند، جایی که صدها زخمی به دلیل نقض امنیتی که دستگاه‌های بی‌سیم اعضای «حزب‌الله» را هدف قرار داده بود، منتقل شدند (رویترز)

بیشتر پزشکانی که به امدادرسانی به زخمی‌های انفجارهای سه‌شنبه و چهارشنبه لبنان پرداختند، که عمدتاً اعضا و کادر «حزب‌الله» را هدف قرار داده بود، همچنان در شوک هستند. این انفجارها از طریق منفجر کردن دستگاه‌های پیجر و بی‌سیم‌های آن‌ها انجام شد. بسیاری از این پزشکان تنها برای چند ساعت پس از انفجار اول استراحت کرده‌اند، زیرا مجبور بودند به عمل‌های جراحی صدها نفر که همچنان در بخش‌های مراقبت ویژه بیمارستان‌های لبنان بستری هستند، ادامه دهند.
برای کاهش فشار بر بخش درمان، که در ۴۸ ساعت گذشته با هزاران مورد مواجه شده بود، ده‌ها نفر از مجروحان به ایران و سوریه منتقل شدند. رئیس جمعیت هلال احمر ایران پیشتر اعلام کرده بود که ۹۵ نفر از مجروحان برای ادامه درمان به ایران منتقل شده‌اند. همچنین ده‌ها آمبولانس شامگاه پنجشنبه و جمعه در جاده بین‌المللی بیروت-دمشق مشاهده شدند که مجروحان را به بیمارستان‌های تخصصی چشم‌پزشکی در سوریه منتقل می‌کردند.

وضعیت بی‌سابقه

درست است که کادر پزشکی بیروت هنوز به‌خوبی صحنه‌های وحشتناک انفجار بندر بیروت در ۴ اوت ۲۰۲۰ را به یاد دارند، اما لحظاتی که در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه شاهد بودند، متفاوت بود. بیشتر آسیب‌ها مربوط به چشم‌ها بود، به‌طوری‌که پزشکان مجبور شدند بسیاری از چشم‌ها را تخلیه کنند.
روز سه‌شنبه، حدود ۸۰ نفر مجروح به اورژانس بیمارستان «اوتیل دیو» در بیروت منتقل شدند. دکتر انطوان الزغبی، مدیر بخش اورژانس این بیمارستان، گفت: «بیشتر آسیب‌ها مربوط به چشم‌ها و دست‌ها بود و تعداد کمی از آن‌ها به شکم آسیب زده بود.» او به «الشرق الأوسط» گفت که «بخشی از مجروحان هنوز در مراقبت‌های ویژه هستند و پزشکان متخصص همچنان در حال انجام عمل‌های جراحی برای دیگر مجروحان هستند.»
الزغبی توضیح داد که «تعداد مجروحانی که به ما مراجعه کردند بسیار زیاد بود و ما حتی در جنگ‌ها نیز چنین شرایطی را نمی‌بینیم، اما موفق شدیم به تمام موارد رسیدگی کنیم.»

وضعیت فاجعه‌بار

دکتر جوانا کوستا، چشم‌پزشک بیمارستان دانشگاه آمریکایی بیروت، جزئیات روز سه‌شنبه را این گونه بازگو می‌کند. او کمتر از یک ساعت قبل از حادثه، بیمارستان را ترک کرده بود که ناگهان پیامی کدی از بیمارستان دریافت کرد که نشان‌دهنده وضعیت «فاجعه» بود. این پیام به تمام کارکنان ارسال شده بود و او را مجبور کرد فوراً به اورژانس برگردد. کوستا وضعیت را «واقعاً فاجعه‌بار» توصیف می‌کند. تعداد زیادی از مجروحان با سر و چشمان باندپیچی‌شده حضور داشتند. او به «الشرق الأوسط» گفت: «ما سعی کردیم هرچه در توان داشتیم برای نجات مجروحان انجام دهیم و حدود ۷۰ عمل جراحی برای چشم‌ها انجام دادیم.»
کوستا بی‌درنگ اضافه می‌کند که «آنچه ما تجربه کردیم، قبلاً هرگز ندیده و حتی تصورش را هم نکرده بودیم. وضعیت بسیار ناراحت‌کننده است.» او اشاره کرد که برخی از مجروحان شرایط خود را پذیرفته‌اند، اما برخی دیگر همچنان در شوک به سر می‌برند.
اخیراً تصاویری از بسیاری از مجروحان در بیمارستان‌ها منتشر شده که چشمان و دست‌هایشان باندپیچی شده است. انفجار سه‌شنبه که دستگاه‌های ارتباطی پیجر را هدف قرار داد، منجر به کشته شدن ۱۲ نفر، از جمله غیرنظامیان، و زخمی شدن حدود ۲۸۰۰ نفر شد که ۳۰۰ نفر از آن‌ها در وضعیت وخیم بودند. همچنین، انفجار دستگاه‌های بی‌سیم در روز چهارشنبه، باعث کشته شدن ۲۵ نفر و زخمی شدن ۶۰۸ نفر شد که ۶۱ نفر از آن‌ها در شرایط بحرانی بودند.

آسیب‌های چشمی و جراحی‌های ترمیمی

پروفسور الیاس وراق، رئیس دانشگاه بلمند و متخصص جراحی چشم، در چند مصاحبه اعلام کرد که «تعداد زیادی از مجروحان انفجار پیجر، یک یا هر دو چشم خود را از دست داده‌اند.» از سوی دیگر، نقیب پزشکان، یوسف بخاش، اعلام کرد که «مجروحان انفجارهای دستگاه‌های ارتباطی نیاز به جراحی‌های ترمیمی و تجهیزات خاصی مانند صفحات، پیچ‌ها و پوشش‌های پوستی مخصوص در هفته‌های آینده دارند.» او در یک مصاحبه رادیویی تأکید کرد که «این بیماران به یک دوره طولانی بازتوانی نیاز دارند، چه از نظر بینایی و چه در ترمیم اندام‌ها و شکستگی‌ها.» او همچنین هشدار داد که «تحقق یک وضعیت پایدار برای جلوگیری از عفونت‌ها بسیار مهم است، چرا که جراحات جنگی خطر عفونت در بافت‌ها را افزایش می‌دهد.» بخاش همچنین بیان کرد که «چالش اصلی این هفته، تمیز کردن زخم‌ها برای جلوگیری از عفونت در استخوان‌ها یا پوست است، قبل از اینکه به جراحی‌های ترمیمی و بازتوانی بپردازیم.»
در همین حال، ابتکاراتی برای کمک به مجروحان ادامه دارد. گروهی از متخصصان درمان‌های حرفه‌ای اعلام کردند که به‌صورت داوطلبانه آماده ارائه هر نوع حمایتی به مجروحان هستند، از جمله در زمینه بازتوانی و توسعه مهارت‌ها. همچنین پیشنهادهایی برای تعدیل محیط خانه‌ها ارائه شد تا با نیازهای افراد مطابقت داشته باشد.