منبع نزدیک به حزب‌الله: ارتباط با فرماندهان ارشد قطع شده است

دود ناشی از حملات هوایی اسرائیل به حومه جنوبی بیروت (خبرگزاری فرانسه)
دود ناشی از حملات هوایی اسرائیل به حومه جنوبی بیروت (خبرگزاری فرانسه)
TT

منبع نزدیک به حزب‌الله: ارتباط با فرماندهان ارشد قطع شده است

دود ناشی از حملات هوایی اسرائیل به حومه جنوبی بیروت (خبرگزاری فرانسه)
دود ناشی از حملات هوایی اسرائیل به حومه جنوبی بیروت (خبرگزاری فرانسه)

یک منبع نزدیک به حزب‌الله لبنان به خبرگزاری رویترز اعلام کرد که پس از حملات اسرائیل به ضاحیه جنوبی بیروت در شامگاه جمعه، ارتباط با فرماندهی ارشد این گروه قطع شده است.
با وجود گذشت چندین ساعت از این حمله، حزب‌الله تاکنون بیانیه‌ای درباره وضعیت حسن نصرالله، دبیر کل این گروه، منتشر نکرده است.



هاشم صفی‌الدین شباهتی به رهبران حزب الله ندارد؛ مسیری که از "قم" ایران آغاز شد

هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)
هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)
TT

هاشم صفی‌الدین شباهتی به رهبران حزب الله ندارد؛ مسیری که از "قم" ایران آغاز شد

هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)
هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)

برخلاف رهبران تاریخی «حزب‌الله»، هاشم صفی‌الدین نخستین رهبر احتمالی حزب است که از حوزه علمیه قم در ایران می‌آید، در حالی که رهبران لبنانی دیگر در نجف تحصیل کرده‌اند.
این روزها نگاه‌ها به جانشین احتمالی حسن نصرالله معطوف شده است. اگرچه اطلاعات درون حزب حاکی از این است که نعیم قاسم برای دوره‌ای موقت به عنوان رهبر منصوب شده، برخی منابع عراقی می‌گویند این تصمیم مقدمه‌ای است برای اعلام هاشم صفی‌الدین، پسرخاله نصرالله، به عنوان دبیرکل جدید، اگر از حمله اسرائیل جان سالم به در ببرد.
«حزب‌الله» روز شنبه اعلام کرد که نصرالله در حمله اسرائیل به مقر حزب در ضاحیه جنوبی بیروت کشته شده است.

تاریخی میان دو حوزه

تمام رهبران پیشین «حزب‌الله»، از جمله عباس موسوی، صبحي طفیلی، و حسن نصرالله، در حوزه علمیه نجف تحصیل کرده‌اند. تنها استثنا، صفی‌الدین است که از ابتدای دهه ۱۹۸۰ در حوزه علمیه قم تحصیلات دینی خود را همزمان با تأسیس «حزب‌الله» در لبنان آغاز کرد.
واژه «حوزه» در ادبیات شیعی به مدرسه‌ای اطلاق می‌شود که در آن علوم دینی تدریس می‌شود و علمای شیعه از آن فارغ‌التحصیل می‌شوند.

چرا قم و نه نجف؟

منابع عراقی مرتبط با حوزه علمیه معتقدند که شرایط سیاسی عراق باعث شد صفی‌الدین به نجف نرود. اگر جنگ ایران و عراق نبود، او احتمالاً به نجف می‌رفت. در آن زمان، شرایط نجف بسیار دشوار بود و رژیم عراق فشار زیادی بر طلاب علوم دینی وارد کرده بود و بسیاری را از کشور اخراج کرد.
صفی‌الدین که در سال ۱۹۶۴ به دنیا آمد، همزمان با تأسیس «حزب‌الله» در لبنان ۱۸ سال داشت. با آغاز جنگ ایران و عراق، او به حوزه قم پیوست. برخی منابع معتقدند که عماد مغنیه نیز در این تصمیم او نقش داشته است.

«جبل عامل» در ایران

محققان عراقی می‌گویند صفی‌الدین در مدرسه «جبل عامل» در قم تحصیل کرده، در حالی که عراقی‌ها در مدرسه دیگری به نام «صدر» تحصیل می‌کردند.
وقتی صفی‌الدین به قم رسید، نصرالله هم آنجا بود. نصرالله تحصیلات خود را در اواخر دهه ۱۹۷۰ با تشویق یک روحانی از جنوب لبنان در نجف آغاز کرده بود.
صفی‌الدین از سال ۱۹۹۴ برای جانشینی نصرالله آماده شده است. در آن سال او تحصیلاتش را در قم به پایان رساند و به بیروت بازگشت. در سال ۲۰۰۸ نیز رسانه‌های ایرانی گزارش دادند که او به عنوان جانشین احتمالی نصرالله انتخاب شده است.

«ولایت فقیه»

با وجود اینکه رهبران «حزب‌الله» رهبر ایران را مرجع دینی و سیاسی خود می‌دانند، تحصیلات و آموزش صفی‌الدین در قم تأثیر مهمی بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی و میدانی آینده خواهد داشت.
پژوهشگران به تفاوت‌های بسیاری بین حوزه‌های نجف و قم اشاره می‌کنند، اما مهم‌ترین تفاوت، رقابت بر سر «رهبری جهان شیعه» است. اغلب کفه به نفع نجف سنگینی می‌کرده است، در کنار اختلافات عقیدتی که قم را به مرکز «ولایت فقیه» مطلقه تبدیل کرده است؛ مفهومی که بیشتر مراجع نجف آن را رد می‌کنند.
پژوهشگر عراقی، علی المدن، در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» توضیح می‌دهد که «مدرسه نجف در دوران مرجعیت حکیم و خویی به بی‌طرفی سیاسی مشهور بوده و از دخالت مستقیم در امور سیاسی پرهیز می‌کرده است، در حالی که مدرسه قم بیشتر به سیاست اهمیت می‌داده و فقها نقش مهمی در این زمینه ایفا کرده‌اند».
صفی‌الدین هم از تأثیرات حوزه قم و چارچوب «ولایت فقیه» مستثنی نبوده است. همچنین، وصلت او با خانواده قاسم سلیمانی نقش مهمی در ادغام فرهنگی او در فضای ایران داشته که آگاهی سیاسی او را شکل داده و او را تا به امروز به رهبری برجسته‌ترین گروه مسلح در خاورمیانه رسانده است.