ارزیابی اسرائیل از پاسخ «حزب الله» لبنان چیست؟


 
نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)
  نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)
TT

ارزیابی اسرائیل از پاسخ «حزب الله» لبنان چیست؟


 
نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)
  نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)

گمانه زنی های اسرائیل درباره واکنش «حزب الله» به ترور حسن نصر الله دبیر کل این گروه این است که موسسات اسرائیلی و یهودی در کشورهای جهان مورد حمله قرار خواهند گرفت. دستگاه اطلاعاتی اسرائیل سطح آماده باش در سفارتخانه ها و کنسولگری ها و اماکن عبادت یهودیان و دفترهای انجمن های مذهبی در کشورهای جهان را افزایش داده است.
برخی منابع امنیتی اسرائیل به رسانه های این کشور گفتند که احتمال دارد «حزب الله» همچون بمبگذاری های سال ۱۹۹۲ اینک نیز دست به عملیات مشابهی بزند. اسرائیل در ۱۹۹۲ عباس موسوی دبیر کل سابق «حزب الله» را ترور کرد و «حزب الله» در پاسخ به نمایندگی های دیپلماتیک و موسسات یهودی در کشورهای مختلف حمله کرد.
این منابع تاکید کردند که «حزب الله» گفت موشک هایی که اینک به سمت اسرائیل شلیک می کند پاسخ به ترور حسن نصر الله نیست بلکه این موشک ها در جواب حملات هوایی و بمباران روتین وار و فزاینده پرتاب می شوند. حملات موشکی «حزب الله» از ۸ اکتبر به نشانه حمایت از «حماس» در نوار غزه آغاز شد اما «حزب الله» گفت پاسخ مناسب به ترور دبیر کل این گروه «متفاوت» خواهد بود.

اسرائیل با حملات هوایی و بمباران گسترده و شدید به مواضع «حزب الله» می خواهد زرادخانه موشکی این گروه را نابود کند. در این میان ایران هنوز به «حزب الله» اجازه نداده از موشک های بالستیک سنگینی که خود ایران به این گروه داده در حملات موشکی به اسرائیل استفاده کند. «حزب الله» به دنبال ایجاد راهکار دیگری برای این مساله است.
سناریوی موسوی
دستگاه های امنیتی اسرائیل برآورد می کنند که «بعید نیست که «حزب الله» از مدل پاسخی که ۳۲ سال پیش به ترور عباس موسوی دبیر کل گروه داد استفاده کند و نمایندگی های دیپلماتیک و عبادتگاه ها در خارج را مورد هدف قرار دهد».

عکس آرشیوی از نصر الله و موسوی در دهه هشتاد میلادی (رسانه حزب الله)

«حزب الله» جواب ترور موسوی در سال ۱۹۹۲ را با ۳ بمبگذاری در نهادهای یهودی داد: یکماه پس از ترور موسوی یعنی ۱۷ مارس ۲۹ نفر در یک انفجار مهیب در سفارت اسرائیل در بئنوس آیرس پایتخت آرژانتین کشته شدند که ۴ دیپلمات اسرائیلی در میان آنها بودند. بقیه آرژانتینی بودند و در میان آنها ۴ زن یهودی که کارمند سفارت بودند نیز جان باختند.
چند روز بعد بود که یک افسر امنیتی سفارت اسرائیل در آنکارا با بمب در خودرویش کشته شد. ۸۵ نفر در بمبگذاری مهیب روز ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۴ در مرکز یهودیان در آرژانتین کشته شدند.

تدابیر جدید
اسرائیل در آغاز جنگ در اکتوبر گذشته تدابیر امنیتی ویژه اتخا‍ذ کرد و به دنبال حمله هوایی به سفارت ایران در دمشق و ترور محمد مهدی زاهدی و شماری از فرماندهان سپاه قدس در نیمه ماه آوریل تدابیر امنیتی را تشدید کرد و ۲۸ نمایندگی دیپلماتیک اسرائیل در کشورهای جهان موقتا بسته شدند چرا که در آن زمان هشدارهای امنیتی و نگرانی درباره حملات انتقام جویانه احتمالی ایران پس از کشته شدن فرماندهان عالی رتبه سپاه افزایش یافت.

پس از آن حمله بود که وزارت خارجه اسرائیل اقدام به تخلیه ۷ نمایندگی دیپلماتیک در مصر و اردن و بحرین و مراکش و ترکیه (آنکارا و استانبول) و ترکمنستان کرد.
منابع گفتند که دستور العمل های امنیتی اسرائیل در برخی کشورها بسیار سفت و سخت بوده است و حتی کارمندان اجازه خروج از خانه یا رفتن به باشگاه بدنسازی در داخل مجتمع مسکونی یا فروشگاه نزدیک به خانه را نداشتند.

نیروهای امدادگر یک روز پس از حمله هوایی به ساختمان کنار سفارت ایران در دمشق در میان آوار به دنبال نجات یافتگان می گردند (فرانس پرس)

برخی منابع وزارت خارجه اسرائیل گفتند «چند بار مجبور شدیم تعدادی از دیپلمات های (اسرائیلی) را به خارج کشوری که آنجا کار می کنند منتقل کنیم چون آنها در معرض خطر بودند».
پایگاه خبری «واللا» به نقل از اوری ساگی ژنرال ذخیره ارتش اسرائیل و رئیس پیشین شعبه اطلاعات نظامی (امان) اسرائیل که ۳۲ سال پیش فرمانده تیم ترور موسوی بود گفت «هر تروری مزایا و معایبی دارد. یکی از معایب پس از کشتن شیخ موسوی این بود که نصر الله دبیر کل (حزب الله) شد. به نظرم نصر الله خیلی بدتر از موسوی است و این را تجربه نشان خواهد داد».
ژنرال ساگی افزود «هیچ کدام از دستگاه های اطلاعاتی اسرائیل انتظار واکنش شدید و خشونت بار از سوی (حزب الله) برای انتقام از خون دبیر کل این گروه (موسوی) را نداشتند. عماد مغنیه فرمانده تیم عملیات انتقام بود. مغنیه در آن زمان جوان نه چندان شناخته شده برای اسرائیل بود که به همراه ۱۱ تن از فرماندهان (حزب الله) در فهرست ترور قرار گرفت. نعیم قاسم معاون کنونی دبیر کل (حزب الله) و نبیل قاووق از فرماندهان این گروه هم در لیست ترور بودند».
ساگی خاطر نشان کرد «برآوردمان آن روز این بود که (حزب الله) پاسخ ترور موسوی را با پرتاب موشک کاتیوشا به سمت شمال اسرائیل می دهد یا اینکه دست به اقدام تروریستی در خارج می زند. اما متاسفانه هر دو گزینه درست از آب درآمد. (حزب الله) الجلیل را موشک باران کرد و دست به دو عملیات تروریستی در آرژانتین زد».



هاشم صفی‌الدین شباهتی به رهبران حزب الله ندارد؛ مسیری که از "قم" ایران آغاز شد

هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)
هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)
TT

هاشم صفی‌الدین شباهتی به رهبران حزب الله ندارد؛ مسیری که از "قم" ایران آغاز شد

هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)
هاشم صفی‌الدین در عکسی که مربوط به سال ۲۰۱۵ است (فرانس برس)

برخلاف رهبران تاریخی «حزب‌الله»، هاشم صفی‌الدین نخستین رهبر احتمالی حزب است که از حوزه علمیه قم در ایران می‌آید، در حالی که رهبران لبنانی دیگر در نجف تحصیل کرده‌اند.
این روزها نگاه‌ها به جانشین احتمالی حسن نصرالله معطوف شده است. اگرچه اطلاعات درون حزب حاکی از این است که نعیم قاسم برای دوره‌ای موقت به عنوان رهبر منصوب شده، برخی منابع عراقی می‌گویند این تصمیم مقدمه‌ای است برای اعلام هاشم صفی‌الدین، پسرخاله نصرالله، به عنوان دبیرکل جدید، اگر از حمله اسرائیل جان سالم به در ببرد.
«حزب‌الله» روز شنبه اعلام کرد که نصرالله در حمله اسرائیل به مقر حزب در ضاحیه جنوبی بیروت کشته شده است.

تاریخی میان دو حوزه

تمام رهبران پیشین «حزب‌الله»، از جمله عباس موسوی، صبحي طفیلی، و حسن نصرالله، در حوزه علمیه نجف تحصیل کرده‌اند. تنها استثنا، صفی‌الدین است که از ابتدای دهه ۱۹۸۰ در حوزه علمیه قم تحصیلات دینی خود را همزمان با تأسیس «حزب‌الله» در لبنان آغاز کرد.
واژه «حوزه» در ادبیات شیعی به مدرسه‌ای اطلاق می‌شود که در آن علوم دینی تدریس می‌شود و علمای شیعه از آن فارغ‌التحصیل می‌شوند.

چرا قم و نه نجف؟

منابع عراقی مرتبط با حوزه علمیه معتقدند که شرایط سیاسی عراق باعث شد صفی‌الدین به نجف نرود. اگر جنگ ایران و عراق نبود، او احتمالاً به نجف می‌رفت. در آن زمان، شرایط نجف بسیار دشوار بود و رژیم عراق فشار زیادی بر طلاب علوم دینی وارد کرده بود و بسیاری را از کشور اخراج کرد.
صفی‌الدین که در سال ۱۹۶۴ به دنیا آمد، همزمان با تأسیس «حزب‌الله» در لبنان ۱۸ سال داشت. با آغاز جنگ ایران و عراق، او به حوزه قم پیوست. برخی منابع معتقدند که عماد مغنیه نیز در این تصمیم او نقش داشته است.

«جبل عامل» در ایران

محققان عراقی می‌گویند صفی‌الدین در مدرسه «جبل عامل» در قم تحصیل کرده، در حالی که عراقی‌ها در مدرسه دیگری به نام «صدر» تحصیل می‌کردند.
وقتی صفی‌الدین به قم رسید، نصرالله هم آنجا بود. نصرالله تحصیلات خود را در اواخر دهه ۱۹۷۰ با تشویق یک روحانی از جنوب لبنان در نجف آغاز کرده بود.
صفی‌الدین از سال ۱۹۹۴ برای جانشینی نصرالله آماده شده است. در آن سال او تحصیلاتش را در قم به پایان رساند و به بیروت بازگشت. در سال ۲۰۰۸ نیز رسانه‌های ایرانی گزارش دادند که او به عنوان جانشین احتمالی نصرالله انتخاب شده است.

«ولایت فقیه»

با وجود اینکه رهبران «حزب‌الله» رهبر ایران را مرجع دینی و سیاسی خود می‌دانند، تحصیلات و آموزش صفی‌الدین در قم تأثیر مهمی بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی و میدانی آینده خواهد داشت.
پژوهشگران به تفاوت‌های بسیاری بین حوزه‌های نجف و قم اشاره می‌کنند، اما مهم‌ترین تفاوت، رقابت بر سر «رهبری جهان شیعه» است. اغلب کفه به نفع نجف سنگینی می‌کرده است، در کنار اختلافات عقیدتی که قم را به مرکز «ولایت فقیه» مطلقه تبدیل کرده است؛ مفهومی که بیشتر مراجع نجف آن را رد می‌کنند.
پژوهشگر عراقی، علی المدن، در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» توضیح می‌دهد که «مدرسه نجف در دوران مرجعیت حکیم و خویی به بی‌طرفی سیاسی مشهور بوده و از دخالت مستقیم در امور سیاسی پرهیز می‌کرده است، در حالی که مدرسه قم بیشتر به سیاست اهمیت می‌داده و فقها نقش مهمی در این زمینه ایفا کرده‌اند».
صفی‌الدین هم از تأثیرات حوزه قم و چارچوب «ولایت فقیه» مستثنی نبوده است. همچنین، وصلت او با خانواده قاسم سلیمانی نقش مهمی در ادغام فرهنگی او در فضای ایران داشته که آگاهی سیاسی او را شکل داده و او را تا به امروز به رهبری برجسته‌ترین گروه مسلح در خاورمیانه رسانده است.