ارزیابی اسرائیل از پاسخ «حزب الله» لبنان چیست؟


 
نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)
  نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)
TT

ارزیابی اسرائیل از پاسخ «حزب الله» لبنان چیست؟


 
نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)
  نصر الله در مستندی درباره دوره دومین دبیر کل حزب الله از عباس موسوی دبیر کل اول این گروه می گوید (رسانه حزب الله)

گمانه زنی های اسرائیل درباره واکنش «حزب الله» به ترور حسن نصر الله دبیر کل این گروه این است که موسسات اسرائیلی و یهودی در کشورهای جهان مورد حمله قرار خواهند گرفت. دستگاه اطلاعاتی اسرائیل سطح آماده باش در سفارتخانه ها و کنسولگری ها و اماکن عبادت یهودیان و دفترهای انجمن های مذهبی در کشورهای جهان را افزایش داده است.
برخی منابع امنیتی اسرائیل به رسانه های این کشور گفتند که احتمال دارد «حزب الله» همچون بمبگذاری های سال ۱۹۹۲ اینک نیز دست به عملیات مشابهی بزند. اسرائیل در ۱۹۹۲ عباس موسوی دبیر کل سابق «حزب الله» را ترور کرد و «حزب الله» در پاسخ به نمایندگی های دیپلماتیک و موسسات یهودی در کشورهای مختلف حمله کرد.
این منابع تاکید کردند که «حزب الله» گفت موشک هایی که اینک به سمت اسرائیل شلیک می کند پاسخ به ترور حسن نصر الله نیست بلکه این موشک ها در جواب حملات هوایی و بمباران روتین وار و فزاینده پرتاب می شوند. حملات موشکی «حزب الله» از ۸ اکتبر به نشانه حمایت از «حماس» در نوار غزه آغاز شد اما «حزب الله» گفت پاسخ مناسب به ترور دبیر کل این گروه «متفاوت» خواهد بود.

اسرائیل با حملات هوایی و بمباران گسترده و شدید به مواضع «حزب الله» می خواهد زرادخانه موشکی این گروه را نابود کند. در این میان ایران هنوز به «حزب الله» اجازه نداده از موشک های بالستیک سنگینی که خود ایران به این گروه داده در حملات موشکی به اسرائیل استفاده کند. «حزب الله» به دنبال ایجاد راهکار دیگری برای این مساله است.
سناریوی موسوی
دستگاه های امنیتی اسرائیل برآورد می کنند که «بعید نیست که «حزب الله» از مدل پاسخی که ۳۲ سال پیش به ترور عباس موسوی دبیر کل گروه داد استفاده کند و نمایندگی های دیپلماتیک و عبادتگاه ها در خارج را مورد هدف قرار دهد».

عکس آرشیوی از نصر الله و موسوی در دهه هشتاد میلادی (رسانه حزب الله)

«حزب الله» جواب ترور موسوی در سال ۱۹۹۲ را با ۳ بمبگذاری در نهادهای یهودی داد: یکماه پس از ترور موسوی یعنی ۱۷ مارس ۲۹ نفر در یک انفجار مهیب در سفارت اسرائیل در بئنوس آیرس پایتخت آرژانتین کشته شدند که ۴ دیپلمات اسرائیلی در میان آنها بودند. بقیه آرژانتینی بودند و در میان آنها ۴ زن یهودی که کارمند سفارت بودند نیز جان باختند.
چند روز بعد بود که یک افسر امنیتی سفارت اسرائیل در آنکارا با بمب در خودرویش کشته شد. ۸۵ نفر در بمبگذاری مهیب روز ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۴ در مرکز یهودیان در آرژانتین کشته شدند.

تدابیر جدید
اسرائیل در آغاز جنگ در اکتوبر گذشته تدابیر امنیتی ویژه اتخا‍ذ کرد و به دنبال حمله هوایی به سفارت ایران در دمشق و ترور محمد مهدی زاهدی و شماری از فرماندهان سپاه قدس در نیمه ماه آوریل تدابیر امنیتی را تشدید کرد و ۲۸ نمایندگی دیپلماتیک اسرائیل در کشورهای جهان موقتا بسته شدند چرا که در آن زمان هشدارهای امنیتی و نگرانی درباره حملات انتقام جویانه احتمالی ایران پس از کشته شدن فرماندهان عالی رتبه سپاه افزایش یافت.

پس از آن حمله بود که وزارت خارجه اسرائیل اقدام به تخلیه ۷ نمایندگی دیپلماتیک در مصر و اردن و بحرین و مراکش و ترکیه (آنکارا و استانبول) و ترکمنستان کرد.
منابع گفتند که دستور العمل های امنیتی اسرائیل در برخی کشورها بسیار سفت و سخت بوده است و حتی کارمندان اجازه خروج از خانه یا رفتن به باشگاه بدنسازی در داخل مجتمع مسکونی یا فروشگاه نزدیک به خانه را نداشتند.

نیروهای امدادگر یک روز پس از حمله هوایی به ساختمان کنار سفارت ایران در دمشق در میان آوار به دنبال نجات یافتگان می گردند (فرانس پرس)

برخی منابع وزارت خارجه اسرائیل گفتند «چند بار مجبور شدیم تعدادی از دیپلمات های (اسرائیلی) را به خارج کشوری که آنجا کار می کنند منتقل کنیم چون آنها در معرض خطر بودند».
پایگاه خبری «واللا» به نقل از اوری ساگی ژنرال ذخیره ارتش اسرائیل و رئیس پیشین شعبه اطلاعات نظامی (امان) اسرائیل که ۳۲ سال پیش فرمانده تیم ترور موسوی بود گفت «هر تروری مزایا و معایبی دارد. یکی از معایب پس از کشتن شیخ موسوی این بود که نصر الله دبیر کل (حزب الله) شد. به نظرم نصر الله خیلی بدتر از موسوی است و این را تجربه نشان خواهد داد».
ژنرال ساگی افزود «هیچ کدام از دستگاه های اطلاعاتی اسرائیل انتظار واکنش شدید و خشونت بار از سوی (حزب الله) برای انتقام از خون دبیر کل این گروه (موسوی) را نداشتند. عماد مغنیه فرمانده تیم عملیات انتقام بود. مغنیه در آن زمان جوان نه چندان شناخته شده برای اسرائیل بود که به همراه ۱۱ تن از فرماندهان (حزب الله) در فهرست ترور قرار گرفت. نعیم قاسم معاون کنونی دبیر کل (حزب الله) و نبیل قاووق از فرماندهان این گروه هم در لیست ترور بودند».
ساگی خاطر نشان کرد «برآوردمان آن روز این بود که (حزب الله) پاسخ ترور موسوی را با پرتاب موشک کاتیوشا به سمت شمال اسرائیل می دهد یا اینکه دست به اقدام تروریستی در خارج می زند. اما متاسفانه هر دو گزینه درست از آب درآمد. (حزب الله) الجلیل را موشک باران کرد و دست به دو عملیات تروریستی در آرژانتین زد».



داماد قاسم سلیمانی... هاشم صفی‌الدین، نامزد برجسته جانشینی نصرالله کیست؟

صفی‌الدین در جریان شرکت در مراسم تشییع یکی از فرماندهان حزب که در ادلب سوریه کشته شد (AFP)
TT

داماد قاسم سلیمانی... هاشم صفی‌الدین، نامزد برجسته جانشینی نصرالله کیست؟

صفی‌الدین در جریان شرکت در مراسم تشییع یکی از فرماندهان حزب که در ادلب سوریه کشته شد (AFP)

پسرخاله رهبر «حزب‌الله» و شبیه او، از سال 1994 برای جانشینی آماده شده است و پس از تحصیل در قم به بیروت بازگشت تا ریاست شورای اجرایی حزب‌الله، که به عنوان دولت حزب عمل می‌کند، را بر عهده بگیرد. مسئولیت کار او با عماد مغنیه، فرمانده امنیتی سابق حزب‌الله، بود.
با غیبت حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، پس از 32 سال در رأس این گروه، پرسش‌ها درباره جانشین احتمالی او افزایش یافته است. با وجود رازآلودگی در انتخاب رهبران در سازمان‌هایی مانند حزب‌الله، نام هاشم صفي‌الدین، پسرخاله نصرالله و داماد قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، به عنوان یکی از نامزدهای اصلی برای رهبری این گروه مطرح است.
صفي‌الدین از نظر ظاهر و شخصیت، حتی در نوع تلفظ حرف «ر»، شباهت زیادی به نصرالله دارد. از سال 1994 برای جانشینی او آماده شده و از قم به بیروت آمد تا ریاست شورای اجرایی حزب را بر عهده بگیرد. این شورا عملاً به عنوان دولت حزب عمل می‌کند و کارهای روزانه حزب را نظارت می‌کند. عماد مغنیه، فرمانده امنیتی سابق حزب، بر فعالیت آن نظارت داشت.
صفي‌الدین سایه نصرالله محسوب می‌شود و فرد دوم در حزب‌الله است. او مسئولیت بسیاری از پرونده‌های حساس روزانه، از مدیریت مؤسسات حزب تا سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی را بر عهده دارد و پرونده‌های استراتژیک را به نصرالله واگذار کرده است.
صفي‌الدین که از سال 2017 در لیست تروریست‌های آمریکا قرار دارد، از مسئولین بلندپایه حزب است که روابط نزدیکی با جناح نظامی حزب‌الله دارد. او همچنین روابط بسیار قوی با جناح اجرایی حزب و تهران دارد. او سال‌ها در حوزه علمیه قم تحصیل کرده تا زمانی که نصرالله او را به بیروت فراخواند تا مسئولیت‌هایی را در حزب بر عهده بگیرد. پسر او، رضا، در سال 2020 با زینب سلیمانی، دختر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس که در همان سال در بغداد توسط یک حمله هوایی آمریکا کشته شد، ازدواج کرد.

هاشم صفي‌الدین در یک عکس آرشیویی همراه با ابراهیم عقیل، فرمانده حزب‌الله که هفته گذشته در یک حمله هوایی اسرائیل کشته شد (AFP)

نام هاشم صفي‌الدین حدود 16 سال پیش توسط یک روزنامه ایرانی به عنوان جانشین نصرالله مطرح شد، اما منابع نزدیک به حزب می‌گویند تصمیم‌گیری درباره جانشینی او خیلی زودتر از آن صورت گرفته است. به گفته یکی از رهبران سابق حزب‌الله، انتخاب صفي‌الدین به عنوان جانشین نصرالله حدود دو سال پس از اینکه نصرالله در سال 1992 به جای عباس موسوی که توسط اسرائیل ترور شد، دبیرکلی حزب‌الله را بر عهده گرفت، انجام شد.
این رهبر سابق حزب‌الله می‌گوید انتخاب صفي‌الدین همزمان با «فراخوانی» او از شهر قم به بیروت در سال 1994 برای به دست گرفتن مسئولیت‌هایی که به او قدرت کنترل بر همه بخش‌های مالی، اداری و سازمانی حزب داد، صورت گرفت. مسیر مشابه او با نصرالله در حزب‌الله، احتمال جانشینی او را بیشتر کرده است. هرچند که نصرالله تنها دو سال از پسرخاله‌اش بزرگتر است، اما از نظر ظاهری بسیار مسن‌تر به نظر می‌رسد و نفوذ سیاسی و مردمی بیشتری دارد.
اطلاعات زیادی درباره صفي‌الدین در دست نیست. او در میان محافل سیاسی لبنان تقریباً ناشناخته بوده و به ندرت با افراد خارج از حزب‌الله ملاقات می‌کند. اما اطلاعات اندکی که درباره او وجود دارد، نشان می‌دهد که او متولد سال 1964 از روستای دیر قانون النهر در جنوب لبنان و از خانواده‌ای با حضور قوی اجتماعی است. خانواده او یکی از معروف‌ترین نمایندگان منطقه در دهه‌های 1960 و 1970، محمد صفي‌الدین، و بسیاری از روحانیون برجسته را معرفی کرده است.
صفي‌الدین در سنین جوانی، پیش از سفر به قم برای تحصیلات دینی، به دنبال ازدواج با خانواده‌ای مذهبی بود. او در اواخر سال 1983 احتمالاً با دختر سید محمد علی الامین، عضو هیئت شرعی در مجلس اعلای اسلامی شیعه و خواهر سید مهدی الامین، مفتی بعبدا، ازدواج کرد.
او پس از ازدواج به قم رفت و به پسرخاله‌اش نصرالله پیوست. برخی از آشنایان خانواده می‌گویند صفي‌الدین یکی از سه نفری بود که تحت حمایت عماد مغنیه، مسئول امنیتی حزب‌الله، قرار داشت. این سه نفر شامل حسن نصرالله، نبيل فاروق (یکی از فرماندهان حزب) و خود صفي‌الدین بودند. گفته می‌شود مغنیه بود که این سه نفر را به قم فرستاد و شرایط آن‌ها را در آنجا تسهیل کرد. این سه نفر به رهبران اصلی حزب‌الله در اوایل دهه 1990 تبدیل شدند. نصرالله دبیرکل شد، صفي‌الدین مدیر اجرایی حزب شد و به عنوان رئیس دولت حزب‌الله فعالیت کرد و فاروق فرمانده منطقه جنوبی شد که از اهمیت نظامی بالایی برای حزب برخوردار است.
علاوه بر امور روزمره حزب، شورای اجرایی که صفي‌الدین ریاست آن را بر عهده دارد، گروه بزرگی از سرمایه‌گذاری‌ها را نیز مدیریت می‌کند. این سرمایه‌گذاری‌ها برای تأمین استقلال مالی حزب و تأمین هزینه‌های آن که از منابع مالی «مشروع» در نظر گرفته شده برای مقاومت تأمین نمی‌شود، ایجاد شده‌اند. در حالی که برخی این سرمایه‌گذاری‌ها را میلیاردها دلار برآورد می‌کنند، منابع نزدیک به حزب‌الله در صحت این رقم تردید دارند، هرچند که به بزرگی حجم این سرمایه‌گذاری‌ها در لبنان، کشورهای عربی، آفریقا، اروپا، ایالات متحده و آمریکای لاتین اذعان دارند. پیش از این، کارهای نظامی حزب نیز زیر نظر شورای اجرایی بود، اما با ایجاد «شورای جهادی»، این مسئولیت‌ها از شورای اجرایی جدا شد.
سال‌هایی که صفي‌الدین در قم گذراند، بر افکار سیاسی او تأثیر گذاشت. او از حامیان نظریه ولایت فقیه است، هرچند بسیاری از شیعیان لبنان به این نظریه اعتقاد ندارند. او در یکی از نوشته‌های خود به‌طور غیرمستقیم به تجربه روحانیون شیعه در قم و اهمیت آن در مقایسه با تجربه نجف اشاره می‌کند و تأثیر آن را بر تفکر سیاسی شیعیان لبنان مورد بررسی قرار می‌دهد. او می‌نویسد: «صحنه اسلامی شیعی لبنان عمدتاً به سمت محصولات فکری نجف متمایل بود و در بسیاری مواقع تجربه نجف بر آن غالب بود، در حالی که ویژگی‌های قم کمتر دیده می‌شد، جز در برخی موارد نادر. برخلاف انتظارها، انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی طلوع کرد و پیروزی بزرگی برای نهج اسلامی رهایی‌بخش به ارمغان آورد و موفقیت خیره‌کننده‌ای را به همراه داشت». او همچنین نظریه ولایت فقیه را یکی از مهم‌ترین نظریه‌هایی می‌داند که امام خمینی از دلایل شرعی و عقلی بیرون آورد تا به‌عنوان راه‌حلی برای مشکلات جنبش‌های اسلامی و جلوگیری از تفرقه بین آن‌ها عمل کند.