ترور نصر الله؛ چه بر سر حوثی ها خواهد آمد؟

حوثی ها تنش را کنترل می کنند اما جای «حزب الله» را پر نمی کنند

مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)
مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)
TT

ترور نصر الله؛ چه بر سر حوثی ها خواهد آمد؟

مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)
مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)

هنوز چند ساعتی از جشن و پایکوبی حوثی ها به خاطر شلیک موشک بالستیک به تل آویو نگذشته بود که رهبران حوثی مجبور شدند سکوت کنند. ارتش اسرائیل اعلام کرد حسن نصر الله دبیر کل «حزب الله» لبنان را در حملات هوایی به ضاحیه جنوبی بیروت ترور کرد.
عبد الملک حوثی رهبر حوثی ها در سخنرانی هفتگی خود از اراده و عزم این گروه برای ادامه حمایت از «حزب الله» و جنبش «حماس» در مواجهه با ارتش اسرائیل خبر داد و ساعاتی بعد حوثی ها به سمت تل آویو موشک پرتاب کردند. رهبر حوثی ها در اظهاراتش افزود «(حزب الله) یکپارچه تر و قوی تر از هر زمان دیگری است». او برای اسرائیل خط و نشان کشیدند که شکست می خورد.
حوثی ها که هنوز سرگرم برآورد حمله موشکی خود به تل آویو و افزایش حضورشان در عرصه نبرد منطقه ای بودند اسرائیل ادعای خود به داشتن برتری تکنولوژی و نظامی را به رخ کشید و مواضع مهم «حزب الله» در ضاحیه جنوبی بیروت و جنوب لبنان را با خاک یکسان کرد. جشن و شادمانی حوثی ها به پایان رسید به خصوص پس از اعلام خبر ترور موفق حسن نصر الله توسط ارتش اسرائیل که همچون پتکی بر سر محور ممانعت فرود آمد.
این تحولات پرشتاب با یک گزارش محرمانه کارشناسان سازمان ملل همزمان شدند که در این گزارش گفته شده گروه حوثی از یک جنبش مسلح یمنی با امکانات و توانمندی محدود به دلیل کمک و حمایت و تجربیات «سپاه قدس» ایران و «حزب الله» لبنان و کارشناسان و مستشاران عراقی به سازمان نظامی قوی تبدیل شده است.

قایق های گروه حوثی که بنا به کارشناسان سازمان ملل به یک سازمان نظامی تبدیل شده است (فرانس پرس)

کارشناسان با استناد به متخصصان نظامی یمن و منابع نزدیک به حوثی ها می گویند «حوثی ها توانایی توسعه و تولید نظامی بدون حمایت خارجی و شبکه تسلیحات پیچیده ندارند. دامنه انتقال تجهیزات و مهمات و فناوری نظامی از منابع خارجی به حوثی ها بی سابقه است و شامل تامین مالی و آموزش های فنی و تاکتیکی می شود».
کارشناسان معتقدند که تسلیحات و شیوه های تاکتیکی حوثی ها به تسلیحات ایرانی شباهت دارد. همکاری بین حوثی ها و «گروه القاعده» از یک سو و عملیات قاچاق اسلحه بین حوثی ها و گروه «الشباب» سومالی افزایش پیدا کرده است.

حوثی ها جای حزب الله را پر نمی کنند

حوثی ها پس از حملات و ضربه های پیاپی به «حزب الله» در چند روز گذشته با گزینه های پیچیده ای روبرو شده اند. حوثی ها از تقابل نظامی بین «حزب الله» و اسرائیل استفاده و برای خودشان بازارگرمی کردند و دست به تشدید تنش در دریای سرخ و اقیانوس هند زدند و حتی کارشان به زدن موشک بالستیک به سمت اسرائیل نیز رسید که به قول خودشان هایپرسونیک بود.
اسلام المنسی پژوهشگر مرکز مطالعات خاورمیانه می گوید «گروه های نیابتی ایران در منطقه پس از پاسخ کوبنده اسرائیل به «حزب الله» شاید حساب کار دستشان بیاید و ببینند که خطر بیخ گوششان است و به گمانم این گروه ها قبل از هر گونه تشدید تنش هزار بار فکر خواهند کرد».
قایق های گروه حوثی ها که به گفته کارشناسان سازمان ملل به یک سازمان نظامی تبدیل شده اند (فرانس پرس)

المنسی در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «گروه حوثی در وضعیت کنونی بی پروایی را کنار خواهند گذاشت و تشدید تنش را شوخی نخواهند گرفت و روند جدیدی برای مقابله با تنش (پس از ترور نصر الله) اتخاذ می کنند. البته وظیفه و نقش هر کدام از این گروه های نیابتی از سوی ایران تعیین خواهد شد و آنها معمولا از فرماندهان سپاه و نیروی قدس دستور می گیرند».
او فرضیه انتقام گروه های نیابتی ایران در منطقه بدون دستور رژیم ایران و بدون در نظر گرفتن معادلات منطقه ای و بین المللی از جمله برنامه هسته ای ایران و مناسبات ایران و آمریکا را دور از ذهن خواند و گفت که به نظر نمی رسد حوثی ها بخواهند خودشان را به عنوان جانشین «حزب الله» در رویارویی با اسرائیل مطرح کنند.
المنسی پژوهشگر مسائل ایران معتقد است که حوثی ها قدرت و تجربه «حزب الله» را ندارند و اسرائیل توانست در میان «حزب الله» به طور وسیع نفوذ پیدا کند. احتمال پیدایش خلا بزرگ پس از ترور نصر الله وجود دارد اما حوثی ها در موقعیتی نیستند که جای او را پر کنند به خصوص اگر موانع جغرافیایی و دوری حوثی ها از کانون تنش و درگیری را نیز در نظر بگیریم.
حملات گروه حوثی با پهپاد و موشک های بالستیک در ده ماه گذشته در گذرگاه های کلیدی حمل و نقل دریایی در دریای سرخ تحت عنوان «حمایت از فلسطینیان» در نوار غزه ادامه یافت و این حملات باعث توقف روند تجارت دریایی جهانی شد.

حساب و کتاب های پیچیده

برخی از سران ارشد و دانه درشت های گروه حوثی قبل از صدور بیانیه از سوی رهبر آنها درباره کشته شدن حسن نصر الله دست از انتشار پست و مطلب در شبکه های اجتماعی برداشتند به ویژه اینکه آنها حمله موشکی اخیر به تل آویو را جشن گرفته بودند.

تصویری از رهگیری موشکی که حوثی ها روز جمعه به سمت تل آویو شلیک کردند (اکس)

صلاح علی صلاح پژوهشگر سیاسی پیش بینی می کند که حوثی ها در وضعیت کنونی دچار سردرگمی و بلاتکلیفی شده اند که آیا روند افزایش تنش را ادامه بدهند یا از آن دست بکشند. حوثی ها در سطح تصمیم گیری در این باره نیز دچار دو دستگی هستند چه اینکه آنها در موارد مشابه قبلی نیز دچار آشفتگی و سردرگمی شده بودند که البته این دست پاچگی را علنی نکردند.
صلاح در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «حوثی ها نمی توانند درباره تشدید تنش یا انتقام از خون دبیر کل «حزب الله» تصمیم بگیرند. «حزب الله» که ضربه های سهمگینی خورد خدمات و کمک های بسیاری به حوثی ها ارایه داد. حوثی ها با کمک و تجربه مستشارین و کارشناسان «حزب الله» موفق به بسط نفوذ خود در یمن شدند و خود را به عنوان بازیگر جدی در سطح منطقه معرفی کردند که منافع بسیاری از قدرت ها را در معرض خطر قرار دادند».

او در ادامه خاطر نشان کرد «حوثی ها شاید حالا ندانند که تشدید تنش چه آثار و ریسکی برای خود حوثی ها و مردم یمن خواهد داشت. مردم در مناطق تحت کنترل حوثی ها اهمیت خاصی برای حوثی ها ندارند. جناح عقیدتی و تندروی گروه حوثی شاید اصلا آثار و تبعات افزایش احتمالی تنش را درک نکند».

صلاح خاطر نشان کرد «اسرائیل پاسخ حوثی ها را هنوز نداده که البته معنای پاسخ دیر اسرائیل این نیست که حملات حوثی ها اهمیتی برای اسرائیل ندارد بلکه اسرائیل اولویت بندی کرده و اولویت کنونی اسرائیل «حزب الله» است و بعد از آن نوبت تهدیدهای دیگری می رسد که از سوریه و عراق متوجه اسرائیل می شود. سپس اسرائیل سراغ یمن خواهد رفت. اولویت بندی اسرائیل بر مبنای موقعیت جغرافیایی است».

وقفه اجباری در جنگ

اسرائیل در پاسخ به تهدیدهای حوثی تردید نکرده است. اسرائیل ۲۰ ژوئیه به بندر حدیده در ساحل غربی یمن حمله هوایی کرد. حوثی ها کنترل این بندر را در اختیار دارند. حوثی ها یک روز پیش از آن در حمله پهپادی مرگبار تل آویو را مورد هدف قرار داده بودند که در این حمله برخی تاسیسات و مخازن سوخت آتش گرفت و چندین نفر از کارگران بندر جان باختند.
افزایش نگرانی درباره تبعات تشدید تنش بین حوثی ها و اسرائیلی بر وضعیت انسانی فاجعه بار در یمن (رویترز)

عبد الرحمان انیس پژوهشگر سیاسی یمنی می گوید «به احتمال زیاد ترور دبیر کل «حزب الله» تاثیر بسزایی بر حوثی ها خواهد داشت. نباید از یاد برد که حمله هوایی اسرائیل به بندر حدیده آثار فجیعی داشت و حملات موشکی حوثی ها به سمت اسرائیل را برای مدت نه چندان کوتاهی ناکار کرد».

انیس در گفتگوی اختصاصی با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «حوثی ها دیدند حملات هوایی آمریکا و بریتانیا به مواضعشان در چند ماه اخیر موثر نبوده است اما این گروه پس از حمله هوایی اسرائیل واقعا متوجه خطر شدند. حمله اخیر آنها با موشک بالستیک صرفا یک هیاهوی رسانه ای بود تا حمله نظامی».
انیس افزود «حوثی ها ترور دبیر کل حزب الله را بسیار جدی خواهند گرفت و حملات خود را نه فقط به سمت اسرائیل بلکه در دریای سرخ نیز کاهش می دهند و رهبرانشان دست به تشدید اقدامات احتیاطی گسترده برای حفاظت از خود می زنند چون از حمله و ترورهای اسرائیل هراس دارند. البته موضع آمریکا و بریتانیا در قبال آنها تغییر نکرده است».



عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
TT

عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)

عراق پس از آن‌که روزنامهٔ رسمی این کشور فهرستی را منتشر کرد که در آن «حوثی‌های» یمن و «حزب‌الله» لبنان در شمار گروه‌های تروریستی گنجانده شده بودند، از این طبقه‌بندی عقب‌نشینی کرد.
یک کمیتهٔ دولتی عراقی اعلام کرد فهرستی که منتشر شده، نسخهٔ ویرایش‌نشدهٔ گروه‌های تروریستی بوده و این کمیته در حال اصلاح خطا است. کمیته افزود که فهرست مورد نظر، تنها مربوط به نهادها و افرادی بوده که با دو گروه «القاعده» و «داعش» مرتبط‌اند.
و پیش از این عقب‌نشینی، ساعاتی پیش عراق «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان را روز پنج‌شنبه در فهرست تروریسم قرار داده بود.
روزنامهٔ رسمی اعلام کرده بود که یک کمیتهٔ دولتی تصمیم گرفته است اموال اشخاص و نهادهای مرتبط با «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» را مسدود کند.
عراق همچنین بیش از ۱۰۰ نهاد و شخصیت را در سراسر جهان در فهرست تروریسم قرار داده است.
این کمیتهٔ دولتی اشاره کرد که برخی از افرادی که در فهرست تروریسم قرار گرفته‌اند، طبق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت تحریم هستند.

روزنامهٔ رسمی همچنین اعلام کرد که «به‌روزرسانی فهرست تروریسم بر اساس تصمیمات رسمی صادرشده از سوی کمیتهٔ مسدودسازی اموال انجام می‌شود؛ تصمیماتی که به تعیین نهادها و افرادی مربوط است که مشمول اقدامات مقابله با تروریسم و تأمین مالی آن هستند».
این تصمیم یک روز پس از آن صادر شد که مایکل ریغاس، معاون وزیر خارجهٔ آمریکا، از کسانی که آنها را «شریکان عراقی» توصیف کرد، خواست تا «میلیشیاهای ایرانی را مهار کنند و مانع تهدید آنها علیه عراقی‌ها و آمریکایی‌ها شوند».
حسین مؤنس، رئیس جنبش «حقوق» وابسته به «کتائب حزب‌الله»، روز پنج‌شنبه در واکنش به این تصمیم به دولت عراق حمله کرد و آن را «متزلزل، وابسته و بی‌کرامت» توصیف کرد.

و به‌احتمال زیاد این اقدام با استقبال واشنگتن روبه‌رو خواهد شد؛ واشنگتنی که در پی کاهش نفوذ ایران در عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه است؛ کشورهایی که در آنها متحدانی برای تهران وجود دارد.
ایران، که عراق را همسایه و هم‌پیمان خود می‌داند، این کشور را عنصری حیاتی برای تداوم مقاومت اقتصادش در برابر تحریم‌ها تلقی می‌کند. اما بغداد، که شریک هر دو طرفِ ایالات متحده و ایران است، نگران آن است که در تیررس سیاست فشار دولت رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، علیه تهران قرار گیرد.
ایران از طریق گروه‌های مسلح شیعهٔ قدرتمند و احزاب سیاسیِ مورد حمایت خود در بغداد، از نفوذی گستردهٔ نظامی، سیاسی و اقتصادی در عراق برخوردار است. اما افزایش فشارهای آمریکا طی سال گذشته در زمانی روی می‌دهد که ایران به‌دلیل حملات اسرائیل علیه «حزب‌الله» لبنان و «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس)، که متحدان تهران به‌شمار می‌روند، تضعیف شده است.


فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
TT

فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)

منابع عراقی می‌گویند مرجعیت دینی در نجف در هیچ اقدامی برای تعیین نهایی نامزد نخست‌وزیری نقش ندارد، در حالی که «چارچوب هماهنگی» به دلیل آنچه فشارهای مستمر آمریکا خوانده شده، در برنامه‌های خود درباره آینده روابط بغداد و واشنگتن دچار سردرگمی شده است.

پس از برگزاری چند جلسه برای انتخاب نامزد پست اجرایی، آخرین جلسه روز دوشنبه برگزار شد. در این نشست، «چارچوب هماهنگی» نتایج دو کمیته خود را بررسی کرد: یکی برای دیدار با نامزدها و دیگری برای بررسی مکانیزم انتخاب نامزد نهایی توسط رهبران چارچوب، اما میان طرف‌های این چارچوب توافقی حاصل نشد.

رسانه‌های نزدیک به «چارچوب هماهنگی» گزارش دادند که دلیل مراجعه به مرجعیت علی‌ سیستانی در نجف، ناتوانی رهبران این چارچوب در انتخاب نامزد مشخص به دلیل اختلافات عمیق سیاسی میان آنها بوده است.

رهبران «چارچوب هماهنگی» پس از اعلام خود به‌عنوان بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمان عراق (واع)

موضع نجف

گزارش‌ها حاکی است مرجعیت دینی نجف از دخالت در انتخاب نامزد خودداری کرده است، اما تحلیلگران می‌گویند درخواست نظر از مرجعیت، بازتاب ناتوانی نیروهای برنده انتخابات در تصمیم‌گیری میان نامزدهای غیررسمی است.

رسانه‌های محلی ده‌ها نامزد را فاش کرده‌اند و از نوسانات شدید در فهرست نامزدهای پیشنهادی خبر می‌دهند؛ گاهی فهرست کوتاه شامل پنج نفر و گاهی شامل ده‌ها شخصیت شیعی است.

عباس راضی، دبیرکل چارچوب هماهنگی، پیش‌تر گفته بود که «نامزدها محدود به شخصیت‌های رهبری هستند» و ائتلاف از افراد مشخصی خواسته تا برای این پست اعلام آمادگی کنند.

طالب محمد کریم، پژوهشگر مسائل سیاسی، به «الشرق الأوسط» گفت: «وضعیت پیچیده و بی‌سابقه است و نیازمند رویکرد جدیدی برای تسریع در تشکیل دولت آینده است؛ معیار اصلی حفظ منافع مالی و سیاسی عراق است، نه منافع جناحی».

او افزود: «لازم است تفاهم‌های آرام با آمریکا و پایتخت‌های منطقه‌ای برقرار شود تا دولت آینده متعهد شود از خاک عراق برای مناقشات دیگران استفاده نکند و با طرحی عملی، سلاح‌ها کنترل و منافع مشترک حفظ شود».

ائتلاف «عمران و توسعه» بیشترین کرسی‌ها را در مقایسه با احزاب «چارچوب هماهنگی» کسب کرده است (ایکس)

ترامپ و السودانی

اختلاف درباره نامزد مورد نظر «چارچوب هماهنگی» پس از اظهارات جنجالی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، افزایش یافت. او گفته بود: «عراق پس از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، کشور دوست آمریکا شد» و فاش کرد که نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، برای دریافت جایزه صلح نوبل به او رأی داده است.

این اظهارات در محافل شیعی بغداد بحث‌برانگیز شد، به ویژه که بسیاری ترامپ را رئیس آمریکایی می‌دانند که دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را در ژانویه ۲۰۲۲ صادر کرد.

السودانی در پلتفرم «ایکس» چهارشنبه نوشت: «همیشه سعی کرده‌ام روابطی بسازم که به کشور خدمت کند. از همان ابتدا دریافتم که دوستی، نه خصومت، ثبات و پیشرفت کشور را تضمین می‌کند».

انتظار سافایا

در این وضعیت پیچیده، رهبران چارچوب هماهنگی منتظر رسیدن نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، ماراک سافایا، به عراق هستند. او پیام‌های هشداردهنده‌ای به برخی نیروهای چارچوب هماهنگی داده است، به ویژه کسانی که هنوز جناح‌های مسلح دارند و تحت تحریم‌های آمریکا هستند.

پیش‌تر، تام باراک، نماینده آمریکا در لبنان و سوریه، به طور کوتاه به بغداد سفر کرده بود و طبق منابع مطلع، پیام‌های مهمی درباره مسائل داخلی و منطقه‌ای منتقل کرد.

منابع به «الشرق الأوسط» گفتند که سه موضوع اصلی توسط باراک با السودانی مطرح شده است: اقدامات آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله، اهمیت کنترل مرزهای عراق و سوریه و جلوگیری از ورود شخصیت‌های وابسته به گروه‌های مسلح به دولت آینده عراق.

در همین راستا، مذاکراتی نیز میان فؤاد حسین، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه عراق، با مایکل ریگاس، معاون وزیر خارجه آمریکا، انجام شد. سفارت آمریکا در بغداد با انتشار دوباره بیانیه مشترک وزارت خارجه عراق، تأکید کرد که «آمریکا به صراحت بر خلع سلاح میلیشیاهای تحت حمایت ایران که به حاکمیت عراق ضربه می‌زنند، تهدیدی برای آمریکایی‌ها و عراقی‌ها هستند و منابع عراق را به نفع ایران می‌برند، ادامه خواهد داد».


چگونه سفر کاری یک اردنی به مسکو با مرگ در جبهه‌های نبرد پایان یافت؟



سربازان جذب‌شده جدید در حال شرکت در تمرین نظامی در منطقه نظامی جنوبی روسیه، ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵ (خبرگزاری آلمان)
سربازان جذب‌شده جدید در حال شرکت در تمرین نظامی در منطقه نظامی جنوبی روسیه، ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵ (خبرگزاری آلمان)
TT

چگونه سفر کاری یک اردنی به مسکو با مرگ در جبهه‌های نبرد پایان یافت؟



سربازان جذب‌شده جدید در حال شرکت در تمرین نظامی در منطقه نظامی جنوبی روسیه، ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵ (خبرگزاری آلمان)
سربازان جذب‌شده جدید در حال شرکت در تمرین نظامی در منطقه نظامی جنوبی روسیه، ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵ (خبرگزاری آلمان)

پسر بزرگ رائد رمزی صبری حماد، یکی از دو اردنی که پس از جذب نظامی توسط ارتش روسیه کشته شدند، جزئیات تکان‌دهنده‌ای از سفر پدرش به مسکو بیان کرد؛ سفری که در نهایت به مرگ او به‌عنوان «سرباز در ارتش روسیه» انجامید.

روزنامه «الشرق الأوسط» با أُواب حماد درباره سفر پدرش گفتگو کرد؛ این گفتگو چند ساعت پس از آن انجام شد که وزارت امور خارجه اردن از شهروندان خواست «هرگونه تلاش برای جذب نظامی در ارتش روسیه» را گزارش دهند و همچنین از مقامات روسیه درخواست کرد «به جذب نظامی اردنی‌ها پایان دهند».

أُواب حماد گفت پدرش در ماه اوت گذشته برای کار اداری در وزارت دفاع روسیه به مسکو رفته بود. به گفته او، پدرش تنها چند روز پس از رسیدن خبر داد که به جبهه منتقل شده تا در صفوف ارتش روسیه بجنگد؛ سپس ارتباط او با پایان همان ماه قطع شد.

او تأکید کرد پدرش که ۵۴ سال داشت، هرگز در «نیروهای مسلح اردن (ارتش عربی)» خدمت میدانی نداشته و سابقه کاری‌اش بیشتر در امور مهندسی بوده است. او افزود پدرش پس از بیکاری اخیر تصمیم گرفته بود شغلی متناسب با مهارتش در خارج از کشور پیدا کند.

پیشنهادهای کاری در «تلگرام»

أُواب حماد توضیح داد که پدرش برای یک شغل اداری که در گروه‌های «تلگرام» منتشر شده بود و مربوط به پیشنهادهای کاری وزارت دفاع روسیه بود، درخواست داده بود. او پس از پذیرش، از عَمّان راهی مسکو شد، اما بعداً مشخص شد که تبدیل به یک سرباز جذب‌شده در ارتش روسیه شده و در جبهه مقابل ارتش اوکراین قرار گرفته است.

او می‌گوید پدرش که به خانواده اطلاع داده بود از مسکو به یک واحد رزمی منتقل شده، توضیح نداد چگونه از وظیفه غیرنظامی به مأموریت نظامی تبدیل شده است. تماس‌های او به‌تدریج کمتر شد و دیگر نمی‌توانست زیاد صحبت کند. طبق گفته او، ارتباطات در ۲۵ اوت کاملاً قطع شد.

خانواده با وزارت خارجه اردن برای پیدا کردن محل حضور او تماس گرفتند تا اینکه خبر مرگ او در ۲۵ سپتامبر به آنان رسید و پس‌ازآن جست‌وجوی جزئیات کشته‌شدن و محل جسد آغاز شد.

در نبود جزئیات، خانواده از طریق سفارت اردن در مسکو درخواست کردند جسد او به عَمّان منتقل شود تا «دفن و مراسم سوگواری در میان خانواده» انجام شود.

حماد همچنین گفت چند تن از بستگان او نیز از طریق پیشنهادهای کاری منتشرشده در «تلگرام» به مسکو رفته‌اند و احتمال داد شمار اردنی‌هایی که قربانی «عملیات فریب» مشابه شده‌اند، شاید «حدود ۴۰۰ نفر» باشد.

تلاش‌ها برای «فریب»

مدیریت عملیات و امور کنسولی وزارت خارجه اردن روز پنجشنبه اعلام کرد دو شهروند اردنی پس از جذب نظامی برای جنگ در کنار ارتش روسیه کشته شده‌اند.

خودروهای زرهی و سربازان روس در حال عبور به سمت ماریوپل در جنوب شرقی اوکراین (رویترز)

در بیانیه وزارتخانه آمده بود که این نهاد، اقدامات «فریب شهروندان اردنی توسط طرف‌های خارجی با هدف جذب نظامی غیرقانونی» را به‌طور نزدیک پیگیری می‌کند؛ اقدامی که «نقض قانون اردن و قانون بین‌المللی» است و «جان شهروندان را به خطر می‌اندازد».

وزارتخانه از شهروندان خواست «هرگونه تلاش برای جذب نظامی آنان در ارتش روسیه» را گزارش کنند و هشدار داد که تعامل با آن «خطرناک و خلاف قانون» است. همچنین گفت از مقامات روسیه خواسته «به جذب نظامی اردنی‌ها پایان دهند و جذب هر اردنی که قبلاً جذب شده است را متوقف کنند» و اعلام کرد «تمام اقدامات لازم برای توقف این روند» را اتخاذ خواهد کرد.

وزارتخانه هشدار داد که طرف‌هایی در اینترنت در حال جذب نظامی اردنی‌ها هستند و گفت این طرف‌ها با هماهنگی نهادهای ملی پیگیری می‌شوند تا «اقدامات قانونی و دیپلماتیک برای متوقف کردن آنها و اجرای قانون» انجام شود؛ زیرا «فریب شهروندان و جذب آنها در یک ارتش خارجی، نقض شدید قانون بین‌المللی، تعهدات بین‌المللی و قانون اردن» است که پیوستن به ارتش خارجی را جرم می‌داند.

روش‌های جذب نظامی

صدها اردنی در روسیه زندگی می‌کنند و بنا بر داده‌های غیررسمی «خبرگزاری فرانسه»، بیش از ۲۰ هزار اردنی در دانشگاه‌ها و مؤسسات روسیه و اتحاد جماهیر شوروی سابق تحصیل کرده‌اند. با آغاز جنگ روسیه و اوکراین، وزیر دفاع روسیه در آن زمان، سرگئی شویگو، گفته بود ۱۶ هزار داوطلب از خاورمیانه آماده جنگ در کنار نیروهای مسکو هستند. همچنین گزارش‌ها حاکی از اعزام حدود دو هزار سرباز سوری در آن زمان به روسیه بود.

«خبرگزاری فرانسه» در گزارشی که اوایل ماه جاری منتشر کرد، از جذب جوانان عراقی از طریق گروه‌های «تلگرام» خبر داد. طبق این گزارش، پیشنهادهای جذب شامل حقوق ماهانه ۲۸۰۰ دلار، مسیر دریافت گذرنامه روسی، تأمین درمان، حقوق بازنشستگی و غرامت در صورت جراحت بود.

تلاش برای جذب جنگجویان خارجی به خاورمیانه محدود نمی‌شود؛ روش‌های مشابه در آسیای مرکزی، هند، بنگلادش، نپال و حتی کوبا استفاده می‌شود. بنا بر گزارش مرکز «آتلانتیک کانسل» آمریکا، شمار کوبایی‌های حضور یافته در خطوط جبهه اوکراین بین ۵ هزار تا ۲۰ هزار سرباز جذب‌شده برآورد می‌شود.