ترور نصر الله؛ چه بر سر حوثی ها خواهد آمد؟

حوثی ها تنش را کنترل می کنند اما جای «حزب الله» را پر نمی کنند

مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)
مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)
TT

ترور نصر الله؛ چه بر سر حوثی ها خواهد آمد؟

مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)
مُسيّرات حوثية تستخدمها الجماعة في هجماتها ضد السفن (رويترز)

هنوز چند ساعتی از جشن و پایکوبی حوثی ها به خاطر شلیک موشک بالستیک به تل آویو نگذشته بود که رهبران حوثی مجبور شدند سکوت کنند. ارتش اسرائیل اعلام کرد حسن نصر الله دبیر کل «حزب الله» لبنان را در حملات هوایی به ضاحیه جنوبی بیروت ترور کرد.
عبد الملک حوثی رهبر حوثی ها در سخنرانی هفتگی خود از اراده و عزم این گروه برای ادامه حمایت از «حزب الله» و جنبش «حماس» در مواجهه با ارتش اسرائیل خبر داد و ساعاتی بعد حوثی ها به سمت تل آویو موشک پرتاب کردند. رهبر حوثی ها در اظهاراتش افزود «(حزب الله) یکپارچه تر و قوی تر از هر زمان دیگری است». او برای اسرائیل خط و نشان کشیدند که شکست می خورد.
حوثی ها که هنوز سرگرم برآورد حمله موشکی خود به تل آویو و افزایش حضورشان در عرصه نبرد منطقه ای بودند اسرائیل ادعای خود به داشتن برتری تکنولوژی و نظامی را به رخ کشید و مواضع مهم «حزب الله» در ضاحیه جنوبی بیروت و جنوب لبنان را با خاک یکسان کرد. جشن و شادمانی حوثی ها به پایان رسید به خصوص پس از اعلام خبر ترور موفق حسن نصر الله توسط ارتش اسرائیل که همچون پتکی بر سر محور ممانعت فرود آمد.
این تحولات پرشتاب با یک گزارش محرمانه کارشناسان سازمان ملل همزمان شدند که در این گزارش گفته شده گروه حوثی از یک جنبش مسلح یمنی با امکانات و توانمندی محدود به دلیل کمک و حمایت و تجربیات «سپاه قدس» ایران و «حزب الله» لبنان و کارشناسان و مستشاران عراقی به سازمان نظامی قوی تبدیل شده است.

قایق های گروه حوثی که بنا به کارشناسان سازمان ملل به یک سازمان نظامی تبدیل شده است (فرانس پرس)

کارشناسان با استناد به متخصصان نظامی یمن و منابع نزدیک به حوثی ها می گویند «حوثی ها توانایی توسعه و تولید نظامی بدون حمایت خارجی و شبکه تسلیحات پیچیده ندارند. دامنه انتقال تجهیزات و مهمات و فناوری نظامی از منابع خارجی به حوثی ها بی سابقه است و شامل تامین مالی و آموزش های فنی و تاکتیکی می شود».
کارشناسان معتقدند که تسلیحات و شیوه های تاکتیکی حوثی ها به تسلیحات ایرانی شباهت دارد. همکاری بین حوثی ها و «گروه القاعده» از یک سو و عملیات قاچاق اسلحه بین حوثی ها و گروه «الشباب» سومالی افزایش پیدا کرده است.

حوثی ها جای حزب الله را پر نمی کنند

حوثی ها پس از حملات و ضربه های پیاپی به «حزب الله» در چند روز گذشته با گزینه های پیچیده ای روبرو شده اند. حوثی ها از تقابل نظامی بین «حزب الله» و اسرائیل استفاده و برای خودشان بازارگرمی کردند و دست به تشدید تنش در دریای سرخ و اقیانوس هند زدند و حتی کارشان به زدن موشک بالستیک به سمت اسرائیل نیز رسید که به قول خودشان هایپرسونیک بود.
اسلام المنسی پژوهشگر مرکز مطالعات خاورمیانه می گوید «گروه های نیابتی ایران در منطقه پس از پاسخ کوبنده اسرائیل به «حزب الله» شاید حساب کار دستشان بیاید و ببینند که خطر بیخ گوششان است و به گمانم این گروه ها قبل از هر گونه تشدید تنش هزار بار فکر خواهند کرد».
قایق های گروه حوثی ها که به گفته کارشناسان سازمان ملل به یک سازمان نظامی تبدیل شده اند (فرانس پرس)

المنسی در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «گروه حوثی در وضعیت کنونی بی پروایی را کنار خواهند گذاشت و تشدید تنش را شوخی نخواهند گرفت و روند جدیدی برای مقابله با تنش (پس از ترور نصر الله) اتخاذ می کنند. البته وظیفه و نقش هر کدام از این گروه های نیابتی از سوی ایران تعیین خواهد شد و آنها معمولا از فرماندهان سپاه و نیروی قدس دستور می گیرند».
او فرضیه انتقام گروه های نیابتی ایران در منطقه بدون دستور رژیم ایران و بدون در نظر گرفتن معادلات منطقه ای و بین المللی از جمله برنامه هسته ای ایران و مناسبات ایران و آمریکا را دور از ذهن خواند و گفت که به نظر نمی رسد حوثی ها بخواهند خودشان را به عنوان جانشین «حزب الله» در رویارویی با اسرائیل مطرح کنند.
المنسی پژوهشگر مسائل ایران معتقد است که حوثی ها قدرت و تجربه «حزب الله» را ندارند و اسرائیل توانست در میان «حزب الله» به طور وسیع نفوذ پیدا کند. احتمال پیدایش خلا بزرگ پس از ترور نصر الله وجود دارد اما حوثی ها در موقعیتی نیستند که جای او را پر کنند به خصوص اگر موانع جغرافیایی و دوری حوثی ها از کانون تنش و درگیری را نیز در نظر بگیریم.
حملات گروه حوثی با پهپاد و موشک های بالستیک در ده ماه گذشته در گذرگاه های کلیدی حمل و نقل دریایی در دریای سرخ تحت عنوان «حمایت از فلسطینیان» در نوار غزه ادامه یافت و این حملات باعث توقف روند تجارت دریایی جهانی شد.

حساب و کتاب های پیچیده

برخی از سران ارشد و دانه درشت های گروه حوثی قبل از صدور بیانیه از سوی رهبر آنها درباره کشته شدن حسن نصر الله دست از انتشار پست و مطلب در شبکه های اجتماعی برداشتند به ویژه اینکه آنها حمله موشکی اخیر به تل آویو را جشن گرفته بودند.

تصویری از رهگیری موشکی که حوثی ها روز جمعه به سمت تل آویو شلیک کردند (اکس)

صلاح علی صلاح پژوهشگر سیاسی پیش بینی می کند که حوثی ها در وضعیت کنونی دچار سردرگمی و بلاتکلیفی شده اند که آیا روند افزایش تنش را ادامه بدهند یا از آن دست بکشند. حوثی ها در سطح تصمیم گیری در این باره نیز دچار دو دستگی هستند چه اینکه آنها در موارد مشابه قبلی نیز دچار آشفتگی و سردرگمی شده بودند که البته این دست پاچگی را علنی نکردند.
صلاح در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «حوثی ها نمی توانند درباره تشدید تنش یا انتقام از خون دبیر کل «حزب الله» تصمیم بگیرند. «حزب الله» که ضربه های سهمگینی خورد خدمات و کمک های بسیاری به حوثی ها ارایه داد. حوثی ها با کمک و تجربه مستشارین و کارشناسان «حزب الله» موفق به بسط نفوذ خود در یمن شدند و خود را به عنوان بازیگر جدی در سطح منطقه معرفی کردند که منافع بسیاری از قدرت ها را در معرض خطر قرار دادند».

او در ادامه خاطر نشان کرد «حوثی ها شاید حالا ندانند که تشدید تنش چه آثار و ریسکی برای خود حوثی ها و مردم یمن خواهد داشت. مردم در مناطق تحت کنترل حوثی ها اهمیت خاصی برای حوثی ها ندارند. جناح عقیدتی و تندروی گروه حوثی شاید اصلا آثار و تبعات افزایش احتمالی تنش را درک نکند».

صلاح خاطر نشان کرد «اسرائیل پاسخ حوثی ها را هنوز نداده که البته معنای پاسخ دیر اسرائیل این نیست که حملات حوثی ها اهمیتی برای اسرائیل ندارد بلکه اسرائیل اولویت بندی کرده و اولویت کنونی اسرائیل «حزب الله» است و بعد از آن نوبت تهدیدهای دیگری می رسد که از سوریه و عراق متوجه اسرائیل می شود. سپس اسرائیل سراغ یمن خواهد رفت. اولویت بندی اسرائیل بر مبنای موقعیت جغرافیایی است».

وقفه اجباری در جنگ

اسرائیل در پاسخ به تهدیدهای حوثی تردید نکرده است. اسرائیل ۲۰ ژوئیه به بندر حدیده در ساحل غربی یمن حمله هوایی کرد. حوثی ها کنترل این بندر را در اختیار دارند. حوثی ها یک روز پیش از آن در حمله پهپادی مرگبار تل آویو را مورد هدف قرار داده بودند که در این حمله برخی تاسیسات و مخازن سوخت آتش گرفت و چندین نفر از کارگران بندر جان باختند.
افزایش نگرانی درباره تبعات تشدید تنش بین حوثی ها و اسرائیلی بر وضعیت انسانی فاجعه بار در یمن (رویترز)

عبد الرحمان انیس پژوهشگر سیاسی یمنی می گوید «به احتمال زیاد ترور دبیر کل «حزب الله» تاثیر بسزایی بر حوثی ها خواهد داشت. نباید از یاد برد که حمله هوایی اسرائیل به بندر حدیده آثار فجیعی داشت و حملات موشکی حوثی ها به سمت اسرائیل را برای مدت نه چندان کوتاهی ناکار کرد».

انیس در گفتگوی اختصاصی با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «حوثی ها دیدند حملات هوایی آمریکا و بریتانیا به مواضعشان در چند ماه اخیر موثر نبوده است اما این گروه پس از حمله هوایی اسرائیل واقعا متوجه خطر شدند. حمله اخیر آنها با موشک بالستیک صرفا یک هیاهوی رسانه ای بود تا حمله نظامی».
انیس افزود «حوثی ها ترور دبیر کل حزب الله را بسیار جدی خواهند گرفت و حملات خود را نه فقط به سمت اسرائیل بلکه در دریای سرخ نیز کاهش می دهند و رهبرانشان دست به تشدید اقدامات احتیاطی گسترده برای حفاظت از خود می زنند چون از حمله و ترورهای اسرائیل هراس دارند. البته موضع آمریکا و بریتانیا در قبال آنها تغییر نکرده است».



لبنان با نگاهی خوش‌بینانه به مواضع ترامپ از ریاض می‌نگرد

ولی‌عهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان در حال بدرقه رئیس‌جمهور ترامپ (واس)
ولی‌عهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان در حال بدرقه رئیس‌جمهور ترامپ (واس)
TT

لبنان با نگاهی خوش‌بینانه به مواضع ترامپ از ریاض می‌نگرد

ولی‌عهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان در حال بدرقه رئیس‌جمهور ترامپ (واس)
ولی‌عهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان در حال بدرقه رئیس‌جمهور ترامپ (واس)

مقامات لبنانی با خوش‌بینی به اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، که از خاک پادشاهی سعودی بیان شد، به‌ویژه در مورد اعلام آمادگی کشورش برای «کمک به لبنان در ساختن آینده‌ای بهتر با همسایگانش»، همچنین تصمیم به رفع تحریم‌های اقتصادی از سوریه، که آن را تصمیمی دانستند که به‌صورت کلی بر وضعیت لبنان، و به‌ویژه در موضوع بازگشت آوارگان سوری، تأثیر مثبت خواهد داشت، واکنش نشان دادند.
ترامپ در جریان سفر تاریخی خود به پادشاهی سعودی، بخشی از سخنانش را به پرونده لبنان اختصاص داد؛ موضوعی که نشان‌دهنده توجه به این پرونده و ارسال پیام‌هایی برای لبنانی‌ها تلقی شد. مقامات لبنانی آگاه‌اند که برای دریافت کمک‌های عربی و بین‌المللی، شرایطی وجود دارد که در صدر آن، انحصار سلاح در دست دولت و همچنین اجرای اصلاحات متعدد است که دولت لبنان اجرای آن‌ها را آغاز کرده است.

لبنان چه باید بکند؟

دکتر محی‌الدین شحیمی، استاد حقوق و سیاست خارجی در پاریس، معتقد است: «منطقه پس از سفر ترامپ وارد عصری نوین شده و از این پس شاهد تحولات بسیاری خواهیم بود. نخستین آن، هدیه آمریکایی به شاهزاده محمد بن سلمان، یعنی رفع تحریم‌ها از سوریه است که نشانه آغاز مرحله‌ای جدید مبتنی بر حمایت، تشویق، حفاظت و بازسازی سوریه نوین است.» او در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الأوسط» تأکید کرد که «لبنان باید این تحولات ژئوپولیتیکی را به‌خوبی درک کند و با سرعت لازم با آن همسو و همراه شود تا مبادا از این روند جا بماند و به حاشیه رانده شود. این همراهی از طریق اجرای شفاف قطعنامه‌های بین‌المللی و اتخاذ تمام تدابیر و اصلاحات لازم برای حرکت به سوی حاکمیت قانون، نهادسازی، انحصار سلاح و تحقق حاکمیت لبنان ممکن خواهد شد تا اعتماد جامعه جهانی بازیابی شود.»

مواضع استثنایی

در جریان نشست شورای همکاری خلیج – آمریکا در روز چهارشنبه، ولی‌عهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان، بر حمایت از ثبات لبنان تأکید کرد و گفت: «ضروری است که سلاح تنها در دست دولت لبنان باشد و باید از تلاش‌های مربوط به تثبیت اوضاع در این کشور حمایت کرد.»
از سوی دیگر، ترامپ نیز تأکید کرد: «لبنان فرصت دارد تا دولتی واقعی و مستقل بسازد، به‌دور از سلطه حزب‌الله، در صورتی که تلاش‌های رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر لبنان به ثمر بنشیند.»
ترامپ پیش‌تر نیز در نشست سرمایه‌گذاری سعودی – آمریکایی در روز سه‌شنبه گفته بود: «لبنان قربانی سلطه حزب‌الله و دخالت‌های ایران بوده است. حزب‌الله کشور لبنان را غارت کرده، برای مردمش بدبختی به بار آورده و آرمان‌های بیروت را نابود کرده است.»
او افزود: «تروریسم در غزه و لبنان جان بسیاری را گرفته و ملت‌های این مناطق را اسیر آشوب و ویرانی کرده است.» ترامپ تأکید کرد که کشورش «آماده است به لبنان برای ساختن آینده‌ای بهتر با همسایگانش کمک کند.» او همچنین افزود: «شنیده‌ام که دولت جدید لبنان دولتی حرفه‌ای است و به‌شکل جدی برای منافع ملت خود تلاش می‌کند. ما از هرگونه تلاش اصلاحی که از دل حاکمیت و استقلال لبنان برخیزد، استقبال می‌کنیم.»

واکنش‌های لبنانی

نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان، از تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر رفع تحریم‌ها از سوریه استقبال کرد و آن را تصمیمی دانست که «بازتاب‌های مثبتی برای لبنان و کل منطقه خواهد داشت.» او از پادشاهی سعودی نیز به‌خاطر ابتکار و تلاش‌هایش در این زمینه قدردانی کرد.
یوسف رَجی، وزیر امور خارجه لبنان، نیز از تصمیم ترامپ برای رفع تحریم‌های آمریکا علیه سوریه استقبال کرد و آن را حاصل «مساعی خیرخواهانه ولی‌عهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان» دانست. او در مورد «تأثیر مثبت این تصمیم بر لبنان و منطقه، به‌ویژه در روند بازگشت آوارگان سوری به وطنشان» سخن گفت.
همچنین، ولید جنبلاط، رهبر دروزی لبنان، از ترامپ به‌خاطر لغو تحریم‌های سوریه تشکر کرد و آن را «دستاوردی بزرگ دانست که تأثیر قابل توجهی بر ما خواهد داشت».
نخست‌وزیر پیشین لبنان، نجیب میقاتی نیز از ولی‌عهد شاهزاده محمد بن سلمان، به‌خاطر «تلاش‌هایش برای محافظت از منطقه و جلوگیری از طرح‌هایی که هدفشان تجزیه و تفرقه در کشورهای منطقه است» قدردانی کرد.
او در بیانیه‌ای گفت: «نشست بین ولی‌عهد و رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، و نتایجی که به همراه داشت، نقطه‌عطفی در تاریخ منطقه به‌شمار می‌رود.» وی افزود: «در مورد لبنان، ما اطمینان داریم که تلاش‌های ولی‌عهد منجر به فراهم شدن حمایت واقعی از لبنان خواهد شد که به بهبود، بازسازی و تأمین ثبات پایدار آن کمک می‌کند.»
همچنین، فؤاد السنیوره، نخست‌وزیر پیشین لبنان، از تصمیم آمریکا استقبال کرد و گفت: «این تصمیم، به‌همراه دیدار تاریخی میان رئیس‌جمهوری ترامپ و رئیس‌جمهوری سوریه با حمایت شاهزاده محمد بن سلمان، نقش بزرگی در کاهش آثار تحریم‌ها بر اقتصاد لبنان خواهد داشت؛ زیرا اقتصاد لبنان به اقتصاد سوریه گره خورده و سوریه تنها گذرگاه زمینی لبنان به کشورهای مشرق عربی و اروپا است.» او همچنین افزود: «این تحولات به تقویت تلاش‌ها برای تسریع در روند بازگشت پناهندگان سوری مقیم لبنان به شهرها و روستاهایشان در سوریه کمک خواهد کرد.»