چگونه «وحدت جبهه‌ها» به خواسته‌ای اسرائیلی تبدیل شد؟

موساد از «سازمان اطلاعات آمریکا» خواستار «معامله‌ای برای تمام جبهه‌ها» شده است



سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
TT

چگونه «وحدت جبهه‌ها» به خواسته‌ای اسرائیلی تبدیل شد؟



سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)

پس از آنکه اسرائیل با ایده «وحدت جبهه‌ها» که به معنای حمله هماهنگ به اسرائیل از غزه، لبنان و سایر مناطق است، مبارزه می‌کرد و آن را «توطئه‌ای ایرانی» می‌دانست، رئیس سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، موساد، داوید برنیع، همتای خود، رئیس سازمان اطلاعات آمریکا، ویلیام برنز، را با درخواست اتصال مذاکرات با «حزب‌الله» و «حماس» برای دستیابی به یک توافق جامع برای آتش‌بس در هر دو جبهه و شاید حتی در جبهه ایران شگفت‌زده کرد.
اسرائیل همواره جنگ‌های هم‌زمان یا ایذ‌ایی را که «حزب‌الله» به بهانه «حمایت از غزه» آغاز کرده است، در راستای برنامه‌های یحیی السنوار، رئیس دفتر سیاسی «حماس» می‌دید.
به دلیل اصرار «حزب‌الله» بر اتصال این دو مسیر، این حزب پیشنهاد آتش‌بس لبنانی-اسرائیلی فرستاده ویژه آمریکا به لبنان، آموس هوکستین، را رد کرد و بر هم‌زمانی آتش‌بس در غزه نیز پافشاری کرد.
به گفته یک مقام عالی‌رتبه اسرائیلی در تل‌آویو که با «کانال ۱۲» صحبت کرده است، برنیع در نظر دارد از دستاوردهای اسرائیل در مقابله با «حزب‌الله» برای تحمیل یک توافق تبادل اسرا به رهبری «حماس» در نوار غزه بهره‌برداری کند.

اتصال جبهه‌ها

بر اساس گزارش این مقام، این رویکرد پس از آن مطرح شد که اسرائیل در طول سال گذشته تلاش کرده بود جبهه‌ها را از هم جدا کند و به دنبال دستیابی به توافقی در لبنان جدا از غزه بود. اما اکنون، برنیع به دنبال اتصال جبهه‌ها، از طریق شرط اسرائیل برای دستیابی به توافق تبادل اسرا و موافقت با آتش‌بس در لبنان و در چارچوب مقابله با ایران است.
بر اساس گزارش رسانه‌های عبری، در تماس تلفنی برنیع با برنز، مدیر موساد پیشنهاد داد که نباید بدون اتمام یک معامله تبادل اسرا با «حماس» و اعمال فشار بر ایران و «حزب‌الله» برای فشار به السنوار، تنش در لبنان یا مواجهه با ایران پایان یابد.
به گفته این منبع، برنیع گفته است که «نباید تنش در لبنان پایان یابد یا مقابله با ایران به نتیجه برسد، بلکه باید از آن‌ها برای فشار به السنوار بهره‌برداری کرد.»

یحیی السنوار، رهبر «حماس» در غزه در سال ۲۰۲۲ (AFP)

برنیع به دنبال اجرای پیشنهاد معامله تبادل اسرا است که پیش‌تر به آن دست یافته شده بود. با این حال، او همچنین به دنبال بررسی امکان دستیابی به یک معامله جامع برای آزادسازی تمامی اسرا در غزه در یک مرحله و پایان آتش‌بس، به جای توافق مرحله‌ای که تاکنون مطرح بوده است.

احیای معامله اسرا

گزارش‌های اسرائیلی به «بدبینی» مقامات امنیتی اسرائیل در خصوص امکان دستیابی به یک معامله تبادل اسرا با «حماس» در آینده نزدیک طبق شرایطی که دولت بنیامین نتانیاهو تعیین کرده است، اشاره کرده‌اند.
به همین دلیل، نهادهای امنیتی تل‌آویو که از ده ماه پیش طرفدار انعقاد معامله هستند و نتانیاهو را به دلایل حزبی و شخصی متهم به ممانعت از آن می‌کنند، به این حیلۀ «وحدت جبهه‌ها» متوسل می‌شوند تا به نتانیاهو کمک کنند موضع خود را تغییر داده و به خواست اکثریت اسرائیلی‌ها برای ترجیح معامله پاسخ دهد.
برنیع رئیس تیم مذاکرات اسرائیل با «حماس» است و در کنار برنز برای پیشبرد این معامله فعالیت می‌کند. طبق گزارش‌ها، برنز از پیشنهاد برنیع شوکه شد، اما آن را پذیرفت و به سمت کاخ سفید پیش برد.

منشأ «وحدت جبهه‌ها» چیست؟

یادآور می‌شود که «وحدت جبهه‌ها» اصطلاحی است که برای اولین بار از سوی جنبش «جهاد اسلامی» در نوار غزه در ماه اکتبر سال ۲۰۲۲ استفاده شد، پس از آنکه اسرائیل او را با یک عملیات نظامی که فلسطینی‌ها آن را «شمشیر قدس» نامیدند، هدف قرار داد و تیسیر الجعبری، یکی از فرماندهان «جهاد اسلامی» را ترور کرد.

طرفداران جنبش «جهاد اسلامی» در غزه تصاویر فرماندهان خالد منصور (چپ) و تیسیر الجعبری (راست) را در سال ۲۰۲۲ بلند می‌کنند (AFP)

در آن زمان «حماس» از پیوستن به این نبرد خودداری کرد و اسرائیلی‌ها تصور کردند که این خودداری ناشی از بازدارندگی است، اما اکنون اسرائیل این ارزیابی را یک اشتباه استراتژیک می‌داند. در حقیقت، «حماس» اسرائیل را فریب می‌داد و در ذهن او این باور را ریشه‌دار می‌کرد که نمی‌خواهد با جنگ دیگری غزه را ویران کند.
اما در واقع، فلسطینی‌ها در همه جا، از جمله عرب‌های فلسطینی شهروند اسرائیل، با غزه همبستگی نشان دادند و علی خامنه‌ای، رهبر ایران، نیز به «وحدت جبهه‌ها» فراخواند و آن را «یک موفقیت استراتژیک تاریخی» دانست.
با آغاز حمله «حماس» به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، رهبران آنچه «محور مقاومت» نامیده می‌شود، دوباره از «وحدت جبهه‌ها» به عنوان یک هدف استراتژیک صحبت کردند.

اسرائیل آن را یک لعنت دانست و رهبران آن به عنوان یک «توطئه وجودی» از آن یاد کردند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز ایران را به باز کردن هفت جبهه تهدید کرد.



«نزدیک‌تر به آرزوها»... چه عواملی مانع فراهم شدن شرایط آتش‌بس در لبنان می‌شود؟

آثار غارة إسرائيلية على ضاحية بيروت الأحد الماضي (أ.ب)
آثار غارة إسرائيلية على ضاحية بيروت الأحد الماضي (أ.ب)
TT

«نزدیک‌تر به آرزوها»... چه عواملی مانع فراهم شدن شرایط آتش‌بس در لبنان می‌شود؟

آثار غارة إسرائيلية على ضاحية بيروت الأحد الماضي (أ.ب)
آثار غارة إسرائيلية على ضاحية بيروت الأحد الماضي (أ.ب)

منابع آگاه در بیروت به «الشرق الاوسط» گفتند درخواست‌ها برای اجرای قطعنامه 1701 در مرزهای لبنان و اسرائیل همچنان «بیشتر به آرزوها شبیه است»، زیرا شرایط لازم برای رسیدن به یک آتش‌بس جدی هنوز فراهم نیست.

این منابع توضیح دادند که اولین مانع برای آتش‌بس، در سطح بین‌المللی به شرح زیر است:

  • شورای امنیت سازمان ملل به شدت از نبود اراده مشترک بین‌المللی به دلیل جنگ روسیه و اوکراین و تنش در روابط آمریکا و چین رنج می‌برد.
  • جنگی که سال گذشته در غزه شروع شد، نشان داد که نقش دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، به شدت آسیب دیده و تقریبا فلج شده است.
  • هنوز نشانه‌ای از حرکت فعال و فشرده دولت آمریکا برای تسریع در آتش‌بس در جنوب لبنان دیده نمی‌شود.
  • آمریکا و کشورهای غربی، حزب‌الله لبنان را مسئول ورود به جنگ از طریق «جبهه پشتیبانی» که پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» اعلام شد، می‌دانند.

یک هلی‌کوپتر اسرائیلی در حال بمباران جنوب لبنان (AP)

  • چندین اظهارنظر نشان داده است که واشنگتن از تلاش اسرائیل برای نابود کردن توانایی‌های نظامی حزب‌الله حمایت می‌کند و تنها از دولت بنیامین نتانیاهو می‌خواهد که از تخریب زیرساخت‌های لبنان و ایجاد تلفات سنگین در میان غیرنظامیان خودداری کند.
  • اروپا نیز به نظر نمی‌رسد که توانایی ایفای نقش موثر در این تحولات را داشته باشد، و نتانیاهو به سرعت با ایجاد بحران با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، سعی کرد نقش این کشور در تسریع آتش‌بس را مختل کند.

این منابع در مورد موضع حزب‌الله افزودند:

  • هرگونه آتش‌بس در جبهه لبنان به تنهایی به این معناست که حزب‌الله تصمیم نادرستی گرفته و بلافاصله جبهه پشتیبانی را اعلام کرده است.
  • اجرای دقیق قطعنامه 1701 و دیگر قطعنامه‌های مرتبط با آن، جبهه جنوب لبنان را از درگیری‌های فعلی خارج می‌کند و در عمل نقش منطقه‌ای حزب‌الله و توانایی آن برای اعمال فشار نظامی بر اسرائیل را محدود می‌کند.
  • اجرای دقیق این قطعنامه همچنین ایران را از برگ برنده جنوب لبنان محروم می‌کند، برگی که اهمیتش از رابطه با حشدالشعبی عراق و حوثی‌ها بسیار بیشتر است.
  • همچنین حملات موشکی اخیر حزب‌الله به حیفا و مناطق دیگر نشان داده که ماشین نظامی آن همچنان فعال است و علی‌رغم آسیب‌هایی که به ساختار فرماندهی آن وارد شده، توانایی جنگیدن در مرزها را دارد. زبان پیروزی که نتانیاهو به کار می‌برد و اصرار او بر تغییر معادلات منطقه، نگرانی حزب‌الله را از اینکه هرگونه توافقی که شامل امتیازات باشد، بر تصویر و جایگاه حزب‌الله تأثیر منفی خواهد گذاشت، تشدید کرده است.

پناهجویانی که از حملات هوایی اسرائیل به جنوب لبنان و حومه بیروت فرار می‌کنند (EPA)

  • حمایت معاون دبیرکل حزب‌الله از «برادر بزرگتر» نبیه بری، رئیس مجلس لبنان، و تلاش‌های او برای توقف آتش‌بس، به معنای اعطای اختیار کامل به او برای موافقت با اجرای جدی قطعنامه 1701 نیست.
  • حزب‌الله می‌داند که بیشتر لبنانی‌ها از «جبهه پشتیبانی» که بدون مشورت با دیگران اعلام شده، حمایت نکرده‌اند. بنابراین، پذیرش اجرای جدی قطعنامه 1701 باعث می‌شود بسیاری از لبنانی‌ها حزب‌الله را مسئول خسارات وارده به محیط زیست حزب و کل لبنان بدانند.
  • حزب‌الله در حال حاضر رهبری به اندازه حسن نصرالله فقید ندارد که بتواند چنین موضع دشواری را به این اندازه بفروشد.

منابع انتظار «فصل‌های خونین‌تر» و تلفات بیشتر انسانی و اقتصادی را دارند، پیش از اینکه طرف‌های درگیر به حداقل واقع‌گرایی لازم برای خروج از این بحران برسند. به ویژه که ماشین نظامی اسرائیل به طرز وحشیانه‌ای عمل می‌کند و صحنه‌های غزه را دوباره زنده می‌کند. این منابع بر لزوم توجه به تحولات میان واشنگتن و تهران، به‌ویژه پس از واکنش احتمالی اسرائیل به ایران تاکید می‌کنند.