«حل دو دولتی» چشم انتظار حمایت از اجلاس سران خلیج-اروپا

سفیر اتحادیه اروپا در ریاض، منامه و مسقط به «الشرق الأوسط»: مسائل متعددی در دستور کار اجلاس رهبران قرار دارد


سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
TT

«حل دو دولتی» چشم انتظار حمایت از اجلاس سران خلیج-اروپا


سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)

تحولات منطقه، به ویژه جنگ اسرائیل علیه غزه و لبنان، موضوع «حل دو دولتی» را بر سر میز اجلاس سران خلیج-اروپا که در بروکسل برگزار می‌شود، قرار داده است. انتظار می‌رود این اجلاس از «ائتلاف بین‌المللی برای اجرای حل دو دولتی» که پادشاهی عربی سعودی آن را راه‌اندازی کرده، حمایت کند.

کریستوف فارنو، سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، تأکید کرد که توافق مشترکی بین کشورهای شورای همکاری خلیج و اتحادیه اروپا در خصوص لزوم رسیدن به آتش‌بس در لبنان وجود دارد.

فارنو در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» پیش‌بینی کرد که در اجلاس خلیج-اروپا، موضعی قوی و یکپارچه بین دو طرف درباره تشکیل دولت فلسطینی مطرح خواهد شد.

وی به رسانه‌ها گفت که اتحادیه اروپا در خصوص آتش‌بس در غزه، آزادی گروگان‌ها و ارسال کمک‌های انسانی موضعی یکپارچه دارد و همچنین بر لزوم رسیدن به «حل دو دولتی» و تأسیس دولت فلسطینی تأکید کرد و افزود که «در این مورد با دوستان عرب و خلیجی خود توافق داریم».

«مسئله زمان»

در خصوص به رسمیت شناختن دولت فلسطینی که چند کشور اروپایی اخیراً اعلام کرده‌اند، فارنو به «الشرق الأوسط» گفت که «توافق اولیه‌ای از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در خصوص به رسمیت شناختن دولت فلسطینی وجود دارد» و افزود که به رسمیت شناختن باقی کشورها «مسئله‌ای زمان‌بر است»، زیرا برخی کشورها قبلاً این اقدام را انجام داده و برخی دیگر «در حال بررسی زمان مناسب» برای این کار هستند.

در این زمینه، فارنو به راه‌اندازی «ائتلاف بین‌المللی برای اجرای حل دو دولتی» که وزیر امور خارجه سعودی، فیصل بن فرحان، در 25 سپتامبر اعلام کرده بود، اشاره کرد. وی افزود که این ائتلاف «حمایت اتحادیه اروپا از حل دو دولتی و به رسمیت شناختن دولت فلسطینی» را نشان می‌دهد.

اعلام وزیر سعودی در حین برگزاری نشست عمومی سازمان ملل در نیویورک، با استقبال بین‌المللی مواجه شد. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی و امنیت اتحادیه، این اقدام را نتیجه تلاش مشترک عربی و اروپایی دانست و در جلسه‌ای که به بررسی وضعیت غزه و آینده حل دو دولتی پرداخته بود، از تلاش‌های سعودی در رهبری و راه‌اندازی این ائتلاف قدردانی کرد.

وزیر امور خارجه نروژ، اسپن بارث ایدی، نیز از افتخار خود برای «ریاست نشست مهم با سعودی و اتحادیه اروپا در سازمان ملل» سخن گفت و افزود که این اعلان و «حل دو دولتی» «تنها راه قابل اعتماد برای صلح در خاورمیانه» است. او تأکید کرد که برای رسیدن به این هدف «به تأسیس یک دولت فلسطینی اکنون نیاز داریم».

تقویت همکاری اقتصادی

در بخش اقتصادی، سفیر اروپایی بر تأکید بر علاقه‌مندی متقابل به تبدیل همکاری‌های طولانی‌مدت بین اتحادیه اروپا و کشورهای شورای همکاری خلیج به همکاری‌های استراتژیک اشاره کرد. در اجلاس وزرای خلیج-اروپا در مسقط، در سال گذشته، برگزاری این اجلاس آینده میان رهبران دو طرف توافق شد. سفیر افزود که رهبران در روز چهارشنبه در بروکسل به مدت نیم روز به بررسی مسائل مختلف خواهند پرداخت و تمایل مشترکی برای تقویت همکاری و شراکت دارند. همچنین آنها به بررسی مسائل اقتصادی، سرمایه‌گذاری و تبادل تجاری خواهند پرداخت که بین دو طرف به 170 میلیارد یورو در خصوص کالاها، بدون احتساب خدمات، رسیده است.

مسائل در دستور کار اجلاس

فارنو به گفت‌وگوهای امنیتی و همکاری بین دو طرف در این زمینه اشاره کرد و تأکید کرد که دو طرف بر روی امنیت و ثبات در منطقه کار می‌کنند و به دنبال راه‌حل‌هایی برای بحران‌های موجود هستند. در این اجلاس که اولین از نوع خود است، رهبران به بررسی تمامی مسائل موجود در منطقه، از جمله غزه، لبنان، سودان و دریای سرخ خواهند پرداخت.

تعهد به مذاکرات تجارت آزاد

فارنو در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که اتحادیه اروپا تعهد سیاسی قوی برای رسیدن به توافق درباره توافقنامه تجارت آزاد در این مرحله دارد، به دلیل روابط اقتصادی قوی بین دو طرف. او همچنین به برخی جنبه‌های فنی که باید برطرف شوند اشاره کرد.

در خصوص مسئله ویزا بین دو طرف، فارنو ابراز کرد که اتحادیه اروپا علاقه‌مند به توسعه همکاری بین دو طرف است تا در آینده به هدف معافیت ویزا بین منطقه شنگن و کشورهای خلیج برسند.

اجلاس خلیج-اروپا روز چهارشنبه در پایتخت بلژیک، بروکسل، برگزار خواهد شد. سفیر اتحادیه اروپا در سعودی و بحرین و عمان مشاوره‌هایی را که آن را مثبت توصیف کرده است، روز دوشنبه با طرف سعودی انجام داد و در آن دو طرف آخرین آمادگی‌های اجلاس و اولویت‌های آن را در چارچوب شراکت استراتژیک بررسی کردند.



جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
TT

جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)

منابع آگاه فلسطینی به «الشرق الأوسط» گفتند که ترور یحیی السنوار، رهبر جنبش «حماس»، «سخت‌ترین ضربه» به این جنبش از زمان تأسیس آن بوده است. با وجود ترور چندین نفر از بنیان‌گذاران این جنبش، این منابع تأکید کردند که این ترور یک «جای خالی که به‌سختی پر می‌شود» ایجاد کرده است. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که این ترور تأثیرات بزرگی بر وضعیت فعلی نوار غزه و سرنوشت خود حماس داشته باشد و ممکن است به درگیری گسترده‌تر منطقه‌ای میان ایران و اسرائیل منجر شود.

  • السنوار تنها یک رهبر عادی برای «حماس» نبود. او به‌ویژه پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر سال گذشته، به برجسته‌ترین نماد تاریخ این جنبش تبدیل شد. السنوار «معمار طوفان» بود؛ مردی که طولانی‌ترین عملیات فریب اسرائیل را طراحی کرد و باعث ضربه به اعتبار این کشور و فاش شدن یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های اطلاعاتی آن شد.
  • السنوار فرمانده‌ای بود که نفوذ بلامنازعی در میان نیروهای «کتائب القسام» داشت. این نیروها در نبردهایی در غزه شرکت دارند که در میان خرابی‌های این منطقه تاکنون بیش از چهل هزار کشته بر جای گذاشته است.
  • السنوار همچنین نماد تقویت اتحاد با ایران بود. این اتحاد به کمک توافق‌هایی شکل گرفت که بر اساس آن ایران تأمین مالی، تسلیحات و تخصص‌های نظامی را به حماس ارائه کرد

السنوار در مراسم سی‌ویکمین سالگرد تأسیس حماس در سال ۲۰۱۸ (EPA)

  • در دوره رهبری السنوار، حماس تغییرات چشمگیری نسبت به دوران رهبران قبلی داشت. در این دوره، تصمیمات سیاسی و نظامی در دستان یک نفر قرار گرفت و او از حمایت گسترده‌ای در میان مردم غزه برخوردار بود.
  • اعضای حماس به السنوار به‌عنوان یک رهبر کاریزماتیک نگاه می‌کردند که دارای ویژگی‌های رهبری بود و درگیر رقابت‌های داخلی بر سر قدرت یا جایگاه نبود.
  • ترور السنوار یک پیروزی بزرگ برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، محسوب می‌شود. او پیش از این وعده داده بود که همه افراد مرتبط با «طوفان الاقصی» را تعقیب خواهد کرد. با این ترور، نتانیاهو این موفقیت را به فهرست دستاوردهایش اضافه می‌کند، شبیه به ترور حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان.
  • این ترور - حتی اگر به‌طور تصادفی رخ داده باشد - نشان داد که موضوع گروگان‌های حماس دیگر برای دولت اسرائیل اهمیت زیادی ندارد و گروگان‌ها به عنوان اهرم فشاری بر تصمیمات این کشور تأثیر چندانی ندارند.

منابع تأکید کردند:

  • حماس دارای سلسله‌مراتب رهبری است که احتمال ترور رهبرانش را در نظر می‌گیرد، اما در حال حاضر کسی با ویژگی‌های السنوار در جنبش وجود ندارد. به‌ویژه پس از ترور اکثر اعضای حلقه‌ای که مسئولیت تعیین زمان «طوفان» را بر عهده داشتند.
  • برخلاف حزب‌الله که توانایی ارتباط با ایران و دریافت کمک‌های مختلف را دارد، حماس در یک منطقه محاصره‌شده قرار دارد و امکان دریافت کمک فوری یا نجات آن به‌سختی فراهم می‌شود.
  • در حالی که ترور السنوار به معنای پایان حماس نیست، غیبت او قطعاً این جنبش را تضعیف خواهد کرد. تصمیم‌گیری در حماس بدون حضور او سخت‌تر و کندتر خواهد شد، به‌ویژه در هماهنگی میان رهبری سیاسی و شاخه نظامی «القسام».

رئیس ستاد ارتش اسرائیل و رئیس شاباک در محل ترور امروز (ا.ف.پ)

  • ترور السنوار سؤالاتی را در مورد ادامه جنگ در غزه و سرنوشت گروگان‌ها به وجود آورده است. ممکن است این ترور موجی از عملیات انتحاری را به همراه داشته باشد.
  • پس از ترور السنوار، بسیار دشوار خواهد بود که رهبر بعدی حماس بتواند به آتش‌بس رضایت دهد، به‌ویژه اگر توافق در سایه حملات سنگین اسرائیل و از دست دادن رهبران ارشد حماس، مانند اسماعیل هنیه که در تهران ترور شد، شکل گیرد.
  • این ترور در زمانی رخ داده که منطقه در وضعیت بسیار حساسی قرار دارد و اسرائیل آماده حمله به ایران است. این شرایط احتمال شعله‌ور شدن جبهه‌های مختلف در منطقه را افزایش می‌دهد. پیش‌بینی تأثیر غیبت السنوار بر وضعیت داخلی اسرائیل دشوار است. این احتمال وجود دارد که بحث درباره سرنوشت گروگان‌ها دوباره در اولویت قرار گیرد، به‌ویژه اگر باور عمومی به این نتیجه برسد که زمان پذیرش آتش‌بس فرا رسیده است.