جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
TT

جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)

منابع آگاه فلسطینی به «الشرق الأوسط» گفتند که ترور یحیی السنوار، رهبر جنبش «حماس»، «سخت‌ترین ضربه» به این جنبش از زمان تأسیس آن بوده است. با وجود ترور چندین نفر از بنیان‌گذاران این جنبش، این منابع تأکید کردند که این ترور یک «جای خالی که به‌سختی پر می‌شود» ایجاد کرده است. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که این ترور تأثیرات بزرگی بر وضعیت فعلی نوار غزه و سرنوشت خود حماس داشته باشد و ممکن است به درگیری گسترده‌تر منطقه‌ای میان ایران و اسرائیل منجر شود.

  • السنوار تنها یک رهبر عادی برای «حماس» نبود. او به‌ویژه پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر سال گذشته، به برجسته‌ترین نماد تاریخ این جنبش تبدیل شد. السنوار «معمار طوفان» بود؛ مردی که طولانی‌ترین عملیات فریب اسرائیل را طراحی کرد و باعث ضربه به اعتبار این کشور و فاش شدن یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های اطلاعاتی آن شد.
  • السنوار فرمانده‌ای بود که نفوذ بلامنازعی در میان نیروهای «کتائب القسام» داشت. این نیروها در نبردهایی در غزه شرکت دارند که در میان خرابی‌های این منطقه تاکنون بیش از چهل هزار کشته بر جای گذاشته است.
  • السنوار همچنین نماد تقویت اتحاد با ایران بود. این اتحاد به کمک توافق‌هایی شکل گرفت که بر اساس آن ایران تأمین مالی، تسلیحات و تخصص‌های نظامی را به حماس ارائه کرد

السنوار در مراسم سی‌ویکمین سالگرد تأسیس حماس در سال ۲۰۱۸ (EPA)

  • در دوره رهبری السنوار، حماس تغییرات چشمگیری نسبت به دوران رهبران قبلی داشت. در این دوره، تصمیمات سیاسی و نظامی در دستان یک نفر قرار گرفت و او از حمایت گسترده‌ای در میان مردم غزه برخوردار بود.
  • اعضای حماس به السنوار به‌عنوان یک رهبر کاریزماتیک نگاه می‌کردند که دارای ویژگی‌های رهبری بود و درگیر رقابت‌های داخلی بر سر قدرت یا جایگاه نبود.
  • ترور السنوار یک پیروزی بزرگ برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، محسوب می‌شود. او پیش از این وعده داده بود که همه افراد مرتبط با «طوفان الاقصی» را تعقیب خواهد کرد. با این ترور، نتانیاهو این موفقیت را به فهرست دستاوردهایش اضافه می‌کند، شبیه به ترور حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان.
  • این ترور - حتی اگر به‌طور تصادفی رخ داده باشد - نشان داد که موضوع گروگان‌های حماس دیگر برای دولت اسرائیل اهمیت زیادی ندارد و گروگان‌ها به عنوان اهرم فشاری بر تصمیمات این کشور تأثیر چندانی ندارند.

منابع تأکید کردند:

  • حماس دارای سلسله‌مراتب رهبری است که احتمال ترور رهبرانش را در نظر می‌گیرد، اما در حال حاضر کسی با ویژگی‌های السنوار در جنبش وجود ندارد. به‌ویژه پس از ترور اکثر اعضای حلقه‌ای که مسئولیت تعیین زمان «طوفان» را بر عهده داشتند.
  • برخلاف حزب‌الله که توانایی ارتباط با ایران و دریافت کمک‌های مختلف را دارد، حماس در یک منطقه محاصره‌شده قرار دارد و امکان دریافت کمک فوری یا نجات آن به‌سختی فراهم می‌شود.
  • در حالی که ترور السنوار به معنای پایان حماس نیست، غیبت او قطعاً این جنبش را تضعیف خواهد کرد. تصمیم‌گیری در حماس بدون حضور او سخت‌تر و کندتر خواهد شد، به‌ویژه در هماهنگی میان رهبری سیاسی و شاخه نظامی «القسام».

رئیس ستاد ارتش اسرائیل و رئیس شاباک در محل ترور امروز (ا.ف.پ)

  • ترور السنوار سؤالاتی را در مورد ادامه جنگ در غزه و سرنوشت گروگان‌ها به وجود آورده است. ممکن است این ترور موجی از عملیات انتحاری را به همراه داشته باشد.
  • پس از ترور السنوار، بسیار دشوار خواهد بود که رهبر بعدی حماس بتواند به آتش‌بس رضایت دهد، به‌ویژه اگر توافق در سایه حملات سنگین اسرائیل و از دست دادن رهبران ارشد حماس، مانند اسماعیل هنیه که در تهران ترور شد، شکل گیرد.
  • این ترور در زمانی رخ داده که منطقه در وضعیت بسیار حساسی قرار دارد و اسرائیل آماده حمله به ایران است. این شرایط احتمال شعله‌ور شدن جبهه‌های مختلف در منطقه را افزایش می‌دهد. پیش‌بینی تأثیر غیبت السنوار بر وضعیت داخلی اسرائیل دشوار است. این احتمال وجود دارد که بحث درباره سرنوشت گروگان‌ها دوباره در اولویت قرار گیرد، به‌ویژه اگر باور عمومی به این نتیجه برسد که زمان پذیرش آتش‌بس فرا رسیده است.


۲۱۹ هزار نفر عمدتا در مناطق حوثی ها در یمن مبتلا به وبا


۵۹ هزار مشکوک به وبا در استان های حجه و حدیده (سازمان ملل)
۵۹ هزار مشکوک به وبا در استان های حجه و حدیده (سازمان ملل)
TT

۲۱۹ هزار نفر عمدتا در مناطق حوثی ها در یمن مبتلا به وبا


۵۹ هزار مشکوک به وبا در استان های حجه و حدیده (سازمان ملل)
۵۹ هزار مشکوک به وبا در استان های حجه و حدیده (سازمان ملل)

صندوق کودکان ملل متحد و سازمان آب و فاضلاب یمن در گزارش مشترکی به افزایش آمار مبتلایان به وبا به ۲۱۹ هزار نفر از آغاز سال میلادی جاری خبر دادند و گفتند که این موارد عمدتا در مناطق تحت نفوذ حوثی ها شناسایی شدند. این گزارش افزود که بیش از یک میلیون یمنی تحت پوشش خدمات دسترسی به آب سالم و فاضلاب سازمان ملل قرار گرفتند.

این گزارش افزود «بیش از ۲۱۹ هزار نفر مبتلا به اسهال آبکی حاد و وبا در اکثر مناطق یمن از اول ژانویه تا ۲۰ اکتبر شناسایی شدند و ۸۰ درصد مبتلایان در استان های تحت کنترل حوثی ها هستند».

حوثی ها آمار واقعی مبتلایان به وبا را اعلام نمی کنند (رسانه های یمنی)

طبق این داده ها بیشترین آمار ابتلا به وبا در استان حجه یمن با حدود ۳۵ هزار بیمار و سپس در استان حدیده با حدود ۲۴ هزار مبتلا و استان عمران با ۱۹ هزار بیمار و دو استان اب و ذمار با حدود ۱۶ هزار مبتلا به وبا در هر استان گزارش شده است.

۱۵ هزار نفر مشکوک به وبا در استان تعز و ۱۴ هزار نفر مشکوک به وبا در هر کدام از صنعا و استان های ضالع و بیضا شناسایی شده اند. بیش از ۱۲ هزار مورد ابتلا به وبا در استان حومه صنعا و ۱۱ هزار مبتلا در پایگاه اصلی حوثی ها یعنی استان صعده گزارش شده است. ۱۱ هزار مبتلا به وبا در استان المحویت در غرب صنعا و ۵ هزار مبتلا در بقیه استان ها ثبت شده است.
در این گزارش مشترک آمده است «شرکای اقدامات بشردوستانه در راستای تلاش برای مقابله با شیوع وبا موفق شدند برای بیش از یک میلیون نفر آب سالم و خدمات فاضلات و نظافت در ۱۴۱ منطقه و ۱۲۸ پناهگاه آوارگان یمنی از اوایل سال فراهم کند.

شریان زندگی
دفتر مشاوره ای سازمان ملل در گزارش دیگری به آثار ویرانگر تغییرات آب و هوایی سریع و شدید در مناطق روستایی و شهری یمن اشاره کرد و گفت مقابله با تغییرات آب و هوایی شریان زندگی اهالی یمن است که واقعا گرفتار بحران انسانی مرگبارند و آب و هوایی نیمه خشک در کنار تغییرات شدید آب و هوایی در این کشور باعث تشدید نقاط ضعف سابق شده است.
دفتر مشاوره ای سازمان ملل توضیح داد «توسعه زیرساختارهای اصلی و اولیه پایدار و مقاوم در برابر تغییرات آب و هوایی برای رفع نیازمندی های فراوان مردم یمن ضروری است».

سیلاب ها گرفتاری روستائیان یمنی را دو چندان و معابر و املاک را تخریب کرد (سازمان ملل)

این گزارش خاطر نشان کرد «دو پروژه با تامین مالی انجمن توسعه بین الملل بانک جهانی برای مقابله با چالش های مبرم در حوزه تغییرات شدید آب و هوایی در مناطق روستایی و شهری یمن اجرا شدند».
بخش گسترده ای از یمنی ها از طریق کشاورزی امرار معاش و غذای خود را تامین می کنند. این عده به دلیل آثار تغییر اقلیم با چالش های متعدد مثل کم آبی و شیوه های مرگبار بارش و فرسایش خاک مواجه هستند. سیلاب ها به دلیل سد معابر نمی گذارند خدمات اولیه به روستاها برسد و کشاورزان نمی توانند به راحتی محصولاتش را در بازارها عرضه کنند.

دفتر مشاوره ای سازمان ملل اضافه کرد «این عوامل باعث ناامنی غذایی حاد در یمن شده است. پروژه های سازمان ملل هدف بازسازی و توسعه معابر روستایی به طول ۱۵۰ کیلومتر و ساخت دو پل در مناطق راهبردی و تعمیر معابر روستایی به طول ۶۰ کیلومتر را دنبال می کنند تا تبادل محصولات و خدمات اجتماعی و اولیه به روستاها در شرایط امن و راحت تر انجام شود».

پروژه های توسعه و بازسازی معابر برای ده ها هزار یمنی کارآفرینی کردند (سازمان ملل)

پروژه توسعه و تعمیر جاده ها و معابر و بهبودی خدمات فاضلاب با استفاده از مصالح دوستدار طبیعت با هدف ساخت معابر مقاوم در برابر تغییرات آب و هوایی اجرا می شود.

پایدار سازی خاک و تثبیت شیب برای کنترل فرسایش و رسوب و سیل و رانش زمین انعطاف پذیری زیرساختارهای روستایی در یمن را افزایش می دهد.

دفتر مشاوره ای سازمان ملل گفت «ساخت و سازها توسط بیش از ۴۰ شرکت یمنی برای افزایش پایداری انجام می شود و این نهاد به ظرفیت سازی منابع انسانی و انتقال دانش در یمن کمک می کند و تا حالا این پروژه ها حدود ۴۰۰ هزار شغل ایجاد کرده که ۳۹ هزار شغل برای زنان بوده است».