جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
TT

جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)

منابع آگاه فلسطینی به «الشرق الأوسط» گفتند که ترور یحیی السنوار، رهبر جنبش «حماس»، «سخت‌ترین ضربه» به این جنبش از زمان تأسیس آن بوده است. با وجود ترور چندین نفر از بنیان‌گذاران این جنبش، این منابع تأکید کردند که این ترور یک «جای خالی که به‌سختی پر می‌شود» ایجاد کرده است. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که این ترور تأثیرات بزرگی بر وضعیت فعلی نوار غزه و سرنوشت خود حماس داشته باشد و ممکن است به درگیری گسترده‌تر منطقه‌ای میان ایران و اسرائیل منجر شود.

  • السنوار تنها یک رهبر عادی برای «حماس» نبود. او به‌ویژه پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر سال گذشته، به برجسته‌ترین نماد تاریخ این جنبش تبدیل شد. السنوار «معمار طوفان» بود؛ مردی که طولانی‌ترین عملیات فریب اسرائیل را طراحی کرد و باعث ضربه به اعتبار این کشور و فاش شدن یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های اطلاعاتی آن شد.
  • السنوار فرمانده‌ای بود که نفوذ بلامنازعی در میان نیروهای «کتائب القسام» داشت. این نیروها در نبردهایی در غزه شرکت دارند که در میان خرابی‌های این منطقه تاکنون بیش از چهل هزار کشته بر جای گذاشته است.
  • السنوار همچنین نماد تقویت اتحاد با ایران بود. این اتحاد به کمک توافق‌هایی شکل گرفت که بر اساس آن ایران تأمین مالی، تسلیحات و تخصص‌های نظامی را به حماس ارائه کرد

السنوار در مراسم سی‌ویکمین سالگرد تأسیس حماس در سال ۲۰۱۸ (EPA)

  • در دوره رهبری السنوار، حماس تغییرات چشمگیری نسبت به دوران رهبران قبلی داشت. در این دوره، تصمیمات سیاسی و نظامی در دستان یک نفر قرار گرفت و او از حمایت گسترده‌ای در میان مردم غزه برخوردار بود.
  • اعضای حماس به السنوار به‌عنوان یک رهبر کاریزماتیک نگاه می‌کردند که دارای ویژگی‌های رهبری بود و درگیر رقابت‌های داخلی بر سر قدرت یا جایگاه نبود.
  • ترور السنوار یک پیروزی بزرگ برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، محسوب می‌شود. او پیش از این وعده داده بود که همه افراد مرتبط با «طوفان الاقصی» را تعقیب خواهد کرد. با این ترور، نتانیاهو این موفقیت را به فهرست دستاوردهایش اضافه می‌کند، شبیه به ترور حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان.
  • این ترور - حتی اگر به‌طور تصادفی رخ داده باشد - نشان داد که موضوع گروگان‌های حماس دیگر برای دولت اسرائیل اهمیت زیادی ندارد و گروگان‌ها به عنوان اهرم فشاری بر تصمیمات این کشور تأثیر چندانی ندارند.

منابع تأکید کردند:

  • حماس دارای سلسله‌مراتب رهبری است که احتمال ترور رهبرانش را در نظر می‌گیرد، اما در حال حاضر کسی با ویژگی‌های السنوار در جنبش وجود ندارد. به‌ویژه پس از ترور اکثر اعضای حلقه‌ای که مسئولیت تعیین زمان «طوفان» را بر عهده داشتند.
  • برخلاف حزب‌الله که توانایی ارتباط با ایران و دریافت کمک‌های مختلف را دارد، حماس در یک منطقه محاصره‌شده قرار دارد و امکان دریافت کمک فوری یا نجات آن به‌سختی فراهم می‌شود.
  • در حالی که ترور السنوار به معنای پایان حماس نیست، غیبت او قطعاً این جنبش را تضعیف خواهد کرد. تصمیم‌گیری در حماس بدون حضور او سخت‌تر و کندتر خواهد شد، به‌ویژه در هماهنگی میان رهبری سیاسی و شاخه نظامی «القسام».

رئیس ستاد ارتش اسرائیل و رئیس شاباک در محل ترور امروز (ا.ف.پ)

  • ترور السنوار سؤالاتی را در مورد ادامه جنگ در غزه و سرنوشت گروگان‌ها به وجود آورده است. ممکن است این ترور موجی از عملیات انتحاری را به همراه داشته باشد.
  • پس از ترور السنوار، بسیار دشوار خواهد بود که رهبر بعدی حماس بتواند به آتش‌بس رضایت دهد، به‌ویژه اگر توافق در سایه حملات سنگین اسرائیل و از دست دادن رهبران ارشد حماس، مانند اسماعیل هنیه که در تهران ترور شد، شکل گیرد.
  • این ترور در زمانی رخ داده که منطقه در وضعیت بسیار حساسی قرار دارد و اسرائیل آماده حمله به ایران است. این شرایط احتمال شعله‌ور شدن جبهه‌های مختلف در منطقه را افزایش می‌دهد. پیش‌بینی تأثیر غیبت السنوار بر وضعیت داخلی اسرائیل دشوار است. این احتمال وجود دارد که بحث درباره سرنوشت گروگان‌ها دوباره در اولویت قرار گیرد، به‌ویژه اگر باور عمومی به این نتیجه برسد که زمان پذیرش آتش‌بس فرا رسیده است.


دولت یمن خواستار همکاری بین‌المللی گسترده‌تر برای محاصره حوثی‌ها شد

تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  
تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  
TT

دولت یمن خواستار همکاری بین‌المللی گسترده‌تر برای محاصره حوثی‌ها شد

تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  
تصویر رئیس‌جمهور یمن، رشاد العلیمی، در کنار فرماندهان نظامی یمنی در جریان یک جلسه (سبأ)  

سرتیپ طارق صالح، معاون رئیس شورای رهبری ریاست‌جمهوری یمن، خواستار اتخاذ یک همکاری بین‌المللی گسترده‌تر و یک استراتژی جامع برای محاصره حوثی‌ها و قطع منابع مالی آن‌ها شد.

این درخواست در حالی مطرح می‌شود که حملات آمریکا بر ضد مواضع حوثی‌ها ادامه دارد. ایالات متحده حملات هوایی را بر ضد چندین موضع حوثی‌ها در استان حدیده در ساحل دریای سرخ و همچنین یک مجتمع دولتی در استان الجوف انجام داده است. این اطلاعات بر اساس منابع یمنی تأیید شده است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز دوشنبه اعلام کرد که نگران هیچ اقدام تلافی‌جویانه‌ای پس از عملیات نظامی اخیر آمریکا در یمن نیست.

تصویر رئیس‌جمهور ترامپ در حال نظارت بر عملیات نظامی علیه حوثی‌ها (رویترز)

فرماندهی مرکزی آمریکا نیز اعلام کرد که نیروهایش به عملیات خود علیه گروه حوثی در یمن ادامه می‌دهند. از سوی دیگر، رسانه‌های حوثی گزارش دادند که استان حدیده، که تحت کنترل شورشیان در غرب یمن است، هدف دو حمله هوایی آمریکا قرار گرفته است. این حملات در پی حملات مشابهی انجام شد که پیش‌تر پایتخت یمن، صنعا، و دیگر مناطق این کشور را هدف قرار داده و به کشته شدن ۵۳ نفر منجر شده بود.

سرتیپ طارق صالح، که مقاومت ملی یمن را رهبری می‌کند، گفت که حملات نظامی آمریکا بر ضد پایگاه‌ها، رهبری و دفاع موشکی گروه حوثی، نشان‌دهنده تغییر در موضع بین‌المللی نسبت به این گروه است. او تأکید کرد که خطر حوثی‌ها از مرزهای یمن و کشورهای همسایه فراتر رفته و امنیت و ثبات جهانی را تهدید می‌کند.

او همچنین اعلام کرد که جامعه بین‌الملل اکنون بیشتر از قبل از میزان خطر این گروه شبه‌نظامی که از سوی ایران حمایت می‌شود، آگاه شده است. این موضوع نیازمند یک پاسخ قوی و مستمر است. او تأکید کرد که «تهدیدات گروه تروریستی حوثی علیه خطوط کشتیرانی در دریای سرخ، نیازمند مداخله نظامی مستقیم بوده است.»

وی افزود: «رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اعلام کرده است که حملات نظامی بر پایگاه‌ها، رهبری و دفاع موشکی این گروه متمرکز خواهد بود. این موضوع نیازمند دقت در عملیات برای جلوگیری از هرگونه تأثیر منفی انسانی است.»

سرتیپ طارق صالح از جامعه بین‌المللی خواست تا با گروه تروریستی حوثی با قاطعیت برخورد کند و اجازه ندهد که این گروه به حملات خود که صلح منطقه‌ای و بین‌المللی را تهدید می‌کند، ادامه دهد. او بر اهمیت «اتخاذ یک همکاری بین‌المللی گسترده‌تر و یک استراتژی جامع برای محاصره حوثی‌ها و قطع منابع مالی آن‌ها» تأکید کرد و هشدار داد که هرگونه سهل‌انگاری ممکن است به این گروه فرصت دهد تا به تهدیدات خود علیه کشتیرانی بین‌المللی و ثبات منطقه ادامه دهد.

از سوی دیگر، حوثی‌ها در ساعات اولیه صبح دوشنبه اعلام کردند که برای دومین بار در ۲۴ ساعت گذشته، ناو هواپیمابر آمریکایی «یو.اس.اس هری ترومن» را در شمال دریای سرخ هدف قرار داده‌اند. یحیی سریع، سخنگوی نظامی حوثی‌ها، در بیانیه‌ای گفت: «این هدف‌گیری با استفاده از چندین موشک بالیستیک، موشک‌های کروز و پهپادها انجام شد و درگیری چندین ساعت به طول انجامید.»

پیش‌بینی مقامات آمریکایی مبنی بر ادامه حملات علیه حوثی‌ها برای روزها یا هفته‌ها (AFP)

سخنگوی نظامی حوثی‌ها تأکید کرد که نیروهای این گروه «در مورد گزینه‌های تشدید تنش در صورت ادامه تجاوز به یمن، پیش خواهند رفت.» او همچنین اعلام کرد که حوثی‌ها به ممنوعیت عبور کشتی‌های اسرائیلی از منطقه عملیاتی خود در دریای سرخ، دریای عرب و باب‌المندب ادامه خواهند داد تا زمانی که محاصره غزه برداشته شود.

روزنامه «وال استریت ژورنال» نیز روز یکشنبه به نقل از مقامات آمریکایی گزارش داد که حملات علیه حوثی‌ها که از روز شنبه آغاز شده، با هدف نمایش قدرت قاطع برای کاهش توانایی این گروه یمنی در تهدید مسیرهای کشتیرانی در دریای سرخ طراحی شده است.

این مقامات آمریکایی که نام‌شان فاش نشده، افزودند که این حملات «به طور مستقیم رهبری حوثی‌ها را هدف قرار داده است، گزینه‌ای که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، از آن اجتناب کرده بود.» این مقامات همچنین گفتند که حملات علیه حوثی‌ها همچنین هدف ارسال پیامی به ایران را دنبال می‌کند.

در همین حال، مقامات آمریکایی پیش‌بینی کرده‌اند که حملات علیه گروه حوثی ممکن است روزها یا حتی هفته‌ها ادامه یابد، مگر اینکه حملات حوثی‌ها علیه کشتیرانی در دریای سرخ متوقف شود.