جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
TT

جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)

منابع آگاه فلسطینی به «الشرق الأوسط» گفتند که ترور یحیی السنوار، رهبر جنبش «حماس»، «سخت‌ترین ضربه» به این جنبش از زمان تأسیس آن بوده است. با وجود ترور چندین نفر از بنیان‌گذاران این جنبش، این منابع تأکید کردند که این ترور یک «جای خالی که به‌سختی پر می‌شود» ایجاد کرده است. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که این ترور تأثیرات بزرگی بر وضعیت فعلی نوار غزه و سرنوشت خود حماس داشته باشد و ممکن است به درگیری گسترده‌تر منطقه‌ای میان ایران و اسرائیل منجر شود.

  • السنوار تنها یک رهبر عادی برای «حماس» نبود. او به‌ویژه پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر سال گذشته، به برجسته‌ترین نماد تاریخ این جنبش تبدیل شد. السنوار «معمار طوفان» بود؛ مردی که طولانی‌ترین عملیات فریب اسرائیل را طراحی کرد و باعث ضربه به اعتبار این کشور و فاش شدن یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های اطلاعاتی آن شد.
  • السنوار فرمانده‌ای بود که نفوذ بلامنازعی در میان نیروهای «کتائب القسام» داشت. این نیروها در نبردهایی در غزه شرکت دارند که در میان خرابی‌های این منطقه تاکنون بیش از چهل هزار کشته بر جای گذاشته است.
  • السنوار همچنین نماد تقویت اتحاد با ایران بود. این اتحاد به کمک توافق‌هایی شکل گرفت که بر اساس آن ایران تأمین مالی، تسلیحات و تخصص‌های نظامی را به حماس ارائه کرد

السنوار در مراسم سی‌ویکمین سالگرد تأسیس حماس در سال ۲۰۱۸ (EPA)

  • در دوره رهبری السنوار، حماس تغییرات چشمگیری نسبت به دوران رهبران قبلی داشت. در این دوره، تصمیمات سیاسی و نظامی در دستان یک نفر قرار گرفت و او از حمایت گسترده‌ای در میان مردم غزه برخوردار بود.
  • اعضای حماس به السنوار به‌عنوان یک رهبر کاریزماتیک نگاه می‌کردند که دارای ویژگی‌های رهبری بود و درگیر رقابت‌های داخلی بر سر قدرت یا جایگاه نبود.
  • ترور السنوار یک پیروزی بزرگ برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، محسوب می‌شود. او پیش از این وعده داده بود که همه افراد مرتبط با «طوفان الاقصی» را تعقیب خواهد کرد. با این ترور، نتانیاهو این موفقیت را به فهرست دستاوردهایش اضافه می‌کند، شبیه به ترور حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان.
  • این ترور - حتی اگر به‌طور تصادفی رخ داده باشد - نشان داد که موضوع گروگان‌های حماس دیگر برای دولت اسرائیل اهمیت زیادی ندارد و گروگان‌ها به عنوان اهرم فشاری بر تصمیمات این کشور تأثیر چندانی ندارند.

منابع تأکید کردند:

  • حماس دارای سلسله‌مراتب رهبری است که احتمال ترور رهبرانش را در نظر می‌گیرد، اما در حال حاضر کسی با ویژگی‌های السنوار در جنبش وجود ندارد. به‌ویژه پس از ترور اکثر اعضای حلقه‌ای که مسئولیت تعیین زمان «طوفان» را بر عهده داشتند.
  • برخلاف حزب‌الله که توانایی ارتباط با ایران و دریافت کمک‌های مختلف را دارد، حماس در یک منطقه محاصره‌شده قرار دارد و امکان دریافت کمک فوری یا نجات آن به‌سختی فراهم می‌شود.
  • در حالی که ترور السنوار به معنای پایان حماس نیست، غیبت او قطعاً این جنبش را تضعیف خواهد کرد. تصمیم‌گیری در حماس بدون حضور او سخت‌تر و کندتر خواهد شد، به‌ویژه در هماهنگی میان رهبری سیاسی و شاخه نظامی «القسام».

رئیس ستاد ارتش اسرائیل و رئیس شاباک در محل ترور امروز (ا.ف.پ)

  • ترور السنوار سؤالاتی را در مورد ادامه جنگ در غزه و سرنوشت گروگان‌ها به وجود آورده است. ممکن است این ترور موجی از عملیات انتحاری را به همراه داشته باشد.
  • پس از ترور السنوار، بسیار دشوار خواهد بود که رهبر بعدی حماس بتواند به آتش‌بس رضایت دهد، به‌ویژه اگر توافق در سایه حملات سنگین اسرائیل و از دست دادن رهبران ارشد حماس، مانند اسماعیل هنیه که در تهران ترور شد، شکل گیرد.
  • این ترور در زمانی رخ داده که منطقه در وضعیت بسیار حساسی قرار دارد و اسرائیل آماده حمله به ایران است. این شرایط احتمال شعله‌ور شدن جبهه‌های مختلف در منطقه را افزایش می‌دهد. پیش‌بینی تأثیر غیبت السنوار بر وضعیت داخلی اسرائیل دشوار است. این احتمال وجود دارد که بحث درباره سرنوشت گروگان‌ها دوباره در اولویت قرار گیرد، به‌ویژه اگر باور عمومی به این نتیجه برسد که زمان پذیرش آتش‌بس فرا رسیده است.


درخواست ۱۰۰ نماینده لبنانی از یونسکو برای حفاظت از سایت های تاریخی 


 
آوار در محل حمله هوایی اسرائیلی در بعلبک و مجموعه معابد رومی در پس زمینه (فرانس پرس)
  آوار در محل حمله هوایی اسرائیلی در بعلبک و مجموعه معابد رومی در پس زمینه (فرانس پرس)
TT

درخواست ۱۰۰ نماینده لبنانی از یونسکو برای حفاظت از سایت های تاریخی 


 
آوار در محل حمله هوایی اسرائیلی در بعلبک و مجموعه معابد رومی در پس زمینه (فرانس پرس)
  آوار در محل حمله هوایی اسرائیلی در بعلبک و مجموعه معابد رومی در پس زمینه (فرانس پرس)

بیش از صد نماینده لبنانی پنجشنبه (۷ نوامبر) در نامه به رئیس یونسکو خواستند تا فورا برای حفاظت از سایت های تاریخی لبنان از دست حملات هوایی اسرائیل به خصوص در بخش های جنوبی و شرقی کشور اقدام کند.
به گزارش فرانس پرس در نامه ای که از سوی اکثر فراکسیون های پارلمان لبنان امضا شده خطاب به اودری آزوله رئیس یونسکو آمده است‌ «درخواست ما لزوم توجه فوری به حفاظت از سایت های تاریخی لبنان به ویژه در بعلبک و صور و صیدا و دیگر سایت های ارزشمند است که بر اثر بالا گرفتن اقدامات فجیع در معرض خطر بزرگی قرار دارند». اسرائیل همچنان به حملات هوایی در اطراف سایت های تاریخی مثل قلعه بعلبک ادامه می دهد.
امضا کنندگان این نامه از آزوله خواست «حفاظت از سایت های تاریخی را فورا در اولویت قرار دهد و اقدام به بسیج عمومی مرکز تصمیم گیری یونسکو و جلب توجه بین المللی کند و برای در نظر گرفتن کلیه اقدامات حفاظتی فراخوان دهد».

امضا کنندگان این نامه افزودند «اگر این سایت های تاریخی نابود شوند نه تنها ضربه به لبنان بلکه یک ضربه فاجعه برانگیز برای میراث جهانی نیز خواهد بود».
۶ سایت تاریخی در لبنان از جمله مجموعه معابد رومی در بعلبک و صور در فهرست میراث جهانی یونسکو هستند.

جنین پلاسخارت هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل در لبنان چند روز پیش درباره خطر حملات و جنگ برای سایت های تاریخی به ویژه در صور و بعلبک هشدار داد.
او در شبکه «اکس» افزود «شهرهای فنیقی باستانی با پیشینه تاریخی دراز در معرض خطر شدید هستند و شاید ویران شوند».
یونسکو به رادیو بی بی سی گفت «به همه طرف ها گوشزد می کنیم که مسئولیت پذیر باشند و طبق کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان یونسکو مصوب ۱۹۷۲ و نیز کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه در مورد حفاظت از میراث فرهنگی در زمان جنگ همه کشورها موظف به حفاظت از این سایت ها هستند.

کمیته یونسکو برای حفاظت از میراث فرهنگی در زمان جنگ ها در ۱۸ نوامبر درباره بررسی وضع در لبنان جلسه دارد.