جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
TT

جای خالی‌ای که سخت پر می‌شود؛ چرا ترور السنوار «سخت‌ترین ضربه» در تاریخ «حماس» است؟

تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)
تصویر: السنوار در مراسم «روز قدس» در غزه، سال 2023 (EPA)

منابع آگاه فلسطینی به «الشرق الأوسط» گفتند که ترور یحیی السنوار، رهبر جنبش «حماس»، «سخت‌ترین ضربه» به این جنبش از زمان تأسیس آن بوده است. با وجود ترور چندین نفر از بنیان‌گذاران این جنبش، این منابع تأکید کردند که این ترور یک «جای خالی که به‌سختی پر می‌شود» ایجاد کرده است. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که این ترور تأثیرات بزرگی بر وضعیت فعلی نوار غزه و سرنوشت خود حماس داشته باشد و ممکن است به درگیری گسترده‌تر منطقه‌ای میان ایران و اسرائیل منجر شود.

  • السنوار تنها یک رهبر عادی برای «حماس» نبود. او به‌ویژه پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر سال گذشته، به برجسته‌ترین نماد تاریخ این جنبش تبدیل شد. السنوار «معمار طوفان» بود؛ مردی که طولانی‌ترین عملیات فریب اسرائیل را طراحی کرد و باعث ضربه به اعتبار این کشور و فاش شدن یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های اطلاعاتی آن شد.
  • السنوار فرمانده‌ای بود که نفوذ بلامنازعی در میان نیروهای «کتائب القسام» داشت. این نیروها در نبردهایی در غزه شرکت دارند که در میان خرابی‌های این منطقه تاکنون بیش از چهل هزار کشته بر جای گذاشته است.
  • السنوار همچنین نماد تقویت اتحاد با ایران بود. این اتحاد به کمک توافق‌هایی شکل گرفت که بر اساس آن ایران تأمین مالی، تسلیحات و تخصص‌های نظامی را به حماس ارائه کرد

السنوار در مراسم سی‌ویکمین سالگرد تأسیس حماس در سال ۲۰۱۸ (EPA)

  • در دوره رهبری السنوار، حماس تغییرات چشمگیری نسبت به دوران رهبران قبلی داشت. در این دوره، تصمیمات سیاسی و نظامی در دستان یک نفر قرار گرفت و او از حمایت گسترده‌ای در میان مردم غزه برخوردار بود.
  • اعضای حماس به السنوار به‌عنوان یک رهبر کاریزماتیک نگاه می‌کردند که دارای ویژگی‌های رهبری بود و درگیر رقابت‌های داخلی بر سر قدرت یا جایگاه نبود.
  • ترور السنوار یک پیروزی بزرگ برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، محسوب می‌شود. او پیش از این وعده داده بود که همه افراد مرتبط با «طوفان الاقصی» را تعقیب خواهد کرد. با این ترور، نتانیاهو این موفقیت را به فهرست دستاوردهایش اضافه می‌کند، شبیه به ترور حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان.
  • این ترور - حتی اگر به‌طور تصادفی رخ داده باشد - نشان داد که موضوع گروگان‌های حماس دیگر برای دولت اسرائیل اهمیت زیادی ندارد و گروگان‌ها به عنوان اهرم فشاری بر تصمیمات این کشور تأثیر چندانی ندارند.

منابع تأکید کردند:

  • حماس دارای سلسله‌مراتب رهبری است که احتمال ترور رهبرانش را در نظر می‌گیرد، اما در حال حاضر کسی با ویژگی‌های السنوار در جنبش وجود ندارد. به‌ویژه پس از ترور اکثر اعضای حلقه‌ای که مسئولیت تعیین زمان «طوفان» را بر عهده داشتند.
  • برخلاف حزب‌الله که توانایی ارتباط با ایران و دریافت کمک‌های مختلف را دارد، حماس در یک منطقه محاصره‌شده قرار دارد و امکان دریافت کمک فوری یا نجات آن به‌سختی فراهم می‌شود.
  • در حالی که ترور السنوار به معنای پایان حماس نیست، غیبت او قطعاً این جنبش را تضعیف خواهد کرد. تصمیم‌گیری در حماس بدون حضور او سخت‌تر و کندتر خواهد شد، به‌ویژه در هماهنگی میان رهبری سیاسی و شاخه نظامی «القسام».

رئیس ستاد ارتش اسرائیل و رئیس شاباک در محل ترور امروز (ا.ف.پ)

  • ترور السنوار سؤالاتی را در مورد ادامه جنگ در غزه و سرنوشت گروگان‌ها به وجود آورده است. ممکن است این ترور موجی از عملیات انتحاری را به همراه داشته باشد.
  • پس از ترور السنوار، بسیار دشوار خواهد بود که رهبر بعدی حماس بتواند به آتش‌بس رضایت دهد، به‌ویژه اگر توافق در سایه حملات سنگین اسرائیل و از دست دادن رهبران ارشد حماس، مانند اسماعیل هنیه که در تهران ترور شد، شکل گیرد.
  • این ترور در زمانی رخ داده که منطقه در وضعیت بسیار حساسی قرار دارد و اسرائیل آماده حمله به ایران است. این شرایط احتمال شعله‌ور شدن جبهه‌های مختلف در منطقه را افزایش می‌دهد. پیش‌بینی تأثیر غیبت السنوار بر وضعیت داخلی اسرائیل دشوار است. این احتمال وجود دارد که بحث درباره سرنوشت گروگان‌ها دوباره در اولویت قرار گیرد، به‌ویژه اگر باور عمومی به این نتیجه برسد که زمان پذیرش آتش‌بس فرا رسیده است.


دیده بان سوریه: نگرانی رژیم از تشدید تنش و آغاز تقابل نظامی در جولان


 
حملات موشکی «حزب الله» ماه ژوئیه در جولان اشغالی سوریه (رویترز)
  حملات موشکی «حزب الله» ماه ژوئیه در جولان اشغالی سوریه (رویترز)
TT

دیده بان سوریه: نگرانی رژیم از تشدید تنش و آغاز تقابل نظامی در جولان


 
حملات موشکی «حزب الله» ماه ژوئیه در جولان اشغالی سوریه (رویترز)
  حملات موشکی «حزب الله» ماه ژوئیه در جولان اشغالی سوریه (رویترز)

منابع اختصاصی به سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه گفتند که شماری از افسران نظامی رژیم سوریه به شدت نگران احتمال آغاز تقابل نظامی بین گروه های شبه نظامی ایران و اسرائیل در خاک سوریه هستند به خصوص اینکه امکان دارد اسرائیل با ده ها حمله موشکی سهمگین پاسخ حمله موشکی ایران به اسرائیل را بدهد.

به گفته این منابع دلیل نگرانی این فرماندهان نظامی سوریه این است که رژیم سوریه توان آغاز رویارویی نظامی دیگری در خاک این کشور را ندارد چرا که نظامیان رژیم سوریه چندین سال جنگ و درگیری با گروه های مسلح «هیئت تحریر شام» و گروه «داعش» و گروه های مسلح اسلامگرا که در مناطق مختلف سوریه پیکار می کنند داشته اند.

نیروهای نظامی رژیم سوریه به دلیل بحران های داخلی ادامه دار آمدگی رویارویی با موج تازه تشدید تنش را ندارند. این نیروها با کمک روسیه همچنان در حال نبرد و مقابله با «گروه داعش» در البادیه سوریه هستند. طبق اطلاعات موجود گروه «داعش» در نظر دارد عملیات نظامی خود را تا چند ماه دیگر افزایش دهد که این هم به فشار نظامی بر دوش نیروهای نظامی سوریه افزوده خواهد شد. نیروهای نظامی رژیم سوریه اصولا با کمبود منابع و تجهیزات به دلیل سالیان سال جنگ روبرو هستند.

دیده بان حقوق بشر سوریه در ادامه افزود ««هیئت تحریر شام» و گروه های زیر مجموعه آن از جمله تشکیلات مسلح اصلی در شمال سوریه هستند. چنانچه حملات نظامی اسرائیل از جولان اشغالی سوریه آغاز شود این گروه ها خود را برای آغاز عملیات نظامی گسترده در حومه های حماه و ادلب و لاذقیه و حلب آماده کرده اند. این مساله باعث افزایش نگرانی فرماندهان نظامی رژیم سوریه شده است.
آمادگی «هیئت تحریر شام» و گروه های زیر مجموعه برای عملیات گسترده امکان فروپاشی نیروهای رژیم سوریه در جبهه های متعدد درگیری را افزایش می دهد. حملات همزمان باعث کاهش توان نظامی نیروهای رژیم سوریه خواهد شد. رژیم دمشق می کوشد ایران را از آغاز تقابل نظامی با اسرائیل در خاک سوریه بازدارد و مدعی است که «شرایط میدانی کنونی مناسب نیست» و امکان تشدید تنش در خاک سوریه وجود ندارد.
ارتش سوریه اجازه نمی دهد شبه نظامیان ایران و گروه های وابسته به آنها به مواضع نظامی ارتش و نیروهای نظامی سوریه به ویژه در نزدیکی مرز با جولان اشغالی نزدیک شوند. ارتش سوریه نمی گذارد نیروهای رژیم ایران از این مناطق حملات علیه اسرائیل را آغاز کنند چرا که ممکن است باعث گسترش قابل توجه رویارویی با اسرائیل در خاک سوریه شود و این چیزی است که رژیم سوریه در مرحله کنونی خواستار آن نیست.

جنگنده های ارتش اسرائیل در ماه ژوئیه مواضع نظامی ارتش سوریه در بخش غیر اشغالی بلندی های جولان را بمباران کردند و اسرائیل مدعی شد که سوریه پروتکل عدم درگیری در منطقه حائل در سال ۱۹۷۴ را نقض کرد.
ارتش اسرائیل گفت «ارتش سوریه مسئول آنچه در خاک سوریه می گذرد است و اجازه نقض پروتکل عدم درگیری را نمی دهیم».

اسرائیل یک روز پس از حمله موشکی «حزب الله» به بلندی های اشغالی جولان مواضع نظامی ارتش سوریه را مورد هدف قرار داد.

عکس های منتشر شده در بامداد ۳ اکتبر که وقوع چند انفجار در فرودگاه حمیمیم را نشان می دهد

منابع سازمان دیده بان حقوق بشر همچنین گفتند که افسران و فرماندهان نظامی رژیم سوریه به خاطر وجود انبارهای اسلحه و موشک های «حزب الله» و شبه نظامیان ایران در پادگان ها و مجتمع های نظامی سوریه بسیار ناراضی هستند چرا که این انبارها مرتب مورد هدف حملات هوایی اسرائیل قرار می گیرند. آخرین حمله اسرائیل به انبارهای موشکی و اسلحه در حومه های حمص و حماه بود.
یک انبار نزدیک فرودگاه نظامی حمیمیم روسیه در حومه لاذقیه مورد حمله قرار گرفت. این انبار که گمان می رفت مخزن مواد غذایی است اما پر از تسلیحات بود و حتی فرماندهان نظامی رژیم سوریه از وجود اسلحه در این انبار خبر نداشتند.منابع خاطر نشان کردند که تنش فزاینده بین نظامیان رژیم سوریه و گروه های شبه نظامی ایران به دلیل نگرانی مقامات نظامی سوریه از کشیدن پای آنها به رویارویی ناخواسته با اسرائیل در خاک سوریه علنی شده است.

ماموران آتش نشانی در اسرائیل ۱۱ ژوئیه در حال اطفای آتش سوزی های پس از حملات موشکی «حزب الله» به جولان (فرانس پرس)

رهبری سوریه از زمان آغاز جنگ اسرائیل در غزه و تشدید قابل ملاحظه تنش از سوی اسرائیل در سوریه چندین بار به یگان های نظامی سوریه مستقر در نزدیکی جولان اشغالی دستور دادند که نگذارند شبه نظامیان ایران از پادگان های منطقه برای حمله به اسرائیل استفاده کنند تا تنش با اسرائیل در خاک سوریه تشدید نشود.

ورود هواپیمای حامل کمک های ایران به فرودگاه لاذقیه (سانا)

از سوی دیگر هواپیمای ایرانی حامل کمک های بشردوستانه برای آوارگان لبنانی که پس از آغاز جنگ اسرائیل در لبنان به سوریه پناه بردند دوشنبه (۷ اکتبر) وارد فرودگاه لاذقیه شد.

خبرگزاری حکومتی «سانا» گزارش داد که این هواپیما حامل ۵۰۰۰ بسته گوناگون مواد غذایی و امداد و سرپناه است که شامل ۲۰۰۰ قالی و ۳۰۰۰ پتو و ۵۰۰ چادر اسکان در راستای تامین بخشی از نیازمندی های آوارگان لبنانی می شود.
سانا افزود ارگان های ذیربط در فرودگاه لاذقیه با همکاری مرکز هماهنگی روسیه در پایگاه حمیمیم اقدام به تخلیه کمک های ایران کردند.

عکس هایی که بامداد ۳ اکتبر از چندین انفجار در یکی از انبارهای «حزب الله» نزدیک فرودگاه حمیمیم منتشر شدند (وبسایت ها)

این اولین هواپیمای ایرانی است که پس از حمله هوایی ۳ اکتبر اسرائیل به یکی از انبارهای «حزب الله» نزدیک پایگاه نظامی روسی «حمیمیم» در حومه لاذقیه در سوریه به زمین نشست.

به گفته منابع «دیده بان حقوق بشر سوریه» انبار «حزب الله» که هدف حمله هوایی قرار گرفت محلی برای نگه داشتن محرمانه موشک هایی بوده که «حزب الله» اخیرا از آنها استفاده کرد. این مکان به ظاهر انبار مواد غذایی به نظر می رسید. حمله موشکی اسرائیل باعث انفجار موشک های نگهداری شده شد و این موشک ها به طور غیر هدفمند به مدت یک ساعت در پرواز بودند و برخی از آنها به محلاتی در ساحل سوریه نیز رسیدند.

Read also