اسرائیل کشته شدن یحیی السنوار را تأیید کرد؛ مرگ «تصادفی»

اسرائیل این رویداد را یک «دستاورد بزرگ نظامی و معنوی» دانسته و آن را پیروزی‌ای خوانده که زمینه را برای «واقعیت جدیدی» در غزه فراهم می‌کند



عکسی که رسانه‌های اسرائیلی از جسدی که به احتمال زیاد متعلق به السنوار است، منتشر کرده‌اند
عکسی که رسانه‌های اسرائیلی از جسدی که به احتمال زیاد متعلق به السنوار است، منتشر کرده‌اند
TT

اسرائیل کشته شدن یحیی السنوار را تأیید کرد؛ مرگ «تصادفی»



عکسی که رسانه‌های اسرائیلی از جسدی که به احتمال زیاد متعلق به السنوار است، منتشر کرده‌اند
عکسی که رسانه‌های اسرائیلی از جسدی که به احتمال زیاد متعلق به السنوار است، منتشر کرده‌اند

اسرائیل رسماً اعلام کرد که یحیی السنوار، رهبر جنبش «حماس»، به‌طور تصادفی در جریان حمله‌ای به خانه‌ای در رفح، در جنوب نوار غزه، کشته شده است. این خبر چند ساعت پس از آغاز تحقیقات ارتش درباره احتمال کشته شدن او اعلام شد.

اسرائیل کاتس، وزیر خارجه اسرائیل، مرگ سنوار را تأیید کرده و آن را «پیروزی بزرگی» توصیف کرد. او گفت که حذف «مغز متفکر قتل‌عام‌های» ۷ اکتبر، یک «دستاورد بزرگ نظامی و معنوی» و «پیروزی‌ای برای جهان آزاد» است که به «تغییراتی منجر می‌شود که غزه را از کنترل حماس و ایران خارج کرده» و «امکان آزادی فوری اسرای اسرائیلی» در غزه را فراهم می‌کند.

دقایقی پس از این اظهارات، آویخای ادرعی، سخنگوی ارتش اسرائیل، اعلام کرد که «مغز متفکر قتل‌عام ۷ اکتبر» از بین رفته است. او در بیانیه‌ای از طرف ارتش و شاباک (سازمان امنیت داخلی اسرائیل) گفت: «در پایان یک عملیات تعقیب که یک سال به طول انجامید، دیروز (چهارشنبه) در جنوب نوار غزه، تروریست یحیی السنوار از بین رفت.»

با اینکه این ترور به‌طور تصادفی رخ داد، ادرعی توضیح داد که ارتش و شاباک «در ماه‌های اخیر عملیات‌های زیادی انجام داده‌اند که باعث محدود شدن حوزه فعالیت السنوار شد و نهایتاً به نابودی او منجر شد.»

او افزود که ارتش و شاباک «طی هفته‌های اخیر، تحت هدایت فرماندهی نظامی منطقه جنوب و تیپ غزه، در جنوب نوار غزه براساس اطلاعات شاباک و دستگاه‌های اطلاعاتی که به مناطق مشکوکی اشاره داشتند که رهبران حماس ممکن است در آنجا باشند، فعالیت کردند. نیروهای تیپ ۸۲۸ در این منطقه سه فرد مسلح را شناسایی و از بین بردند. پس از شناسایی جسد، تأیید شد که یحیی السنوار کشته شده است.»

«حماس» از چند روز پیش ارتباط با السنوار را از دست داده بود

دو منبع در جنبش «حماس» به «الشرق الأوسط» گفتند که سطوح مختلفی از این جنبش تأییدهایی مبنی بر کشته شدن یحیی السنوار دریافت کرده‌اند. یک منبع خارج از غزه اعلام کرد که مقامات امنیتی حماس نشانه‌هایی از مرگ رهبر جنبش را منتقل کرده‌اند، در حالی که یک منبع دیگر در داخل نوار غزه اعلام کرد که «خبر مرگ به‌طور امنیتی به رهبران داخل غزه منتقل شده است.»

السنوار در شهر غزه در آوریل ۲۰۲۳ (فرانس پرس)

پیش از این تأیید، منابع حماس به «الشرق الأوسط» گفته بودند که «ارتباط با تیم امنیتی السنوار از چند روز پیش قطع شده و در این مدت هیچ تماسی برقرار نشده بود». آن‌ها همچنین اظهار داشتند: «هنوز نمی‌توان به‌طور قطعی درباره سرنوشت سنوار اظهار نظر کرد.» و افزودند: «حلقه امنیتی اطراف او بسیار محدود بوده و تنها شامل دو تا سه نفر بوده است که این موضوع مانع از دریافت سریع اطلاعات شده است.» همچنین اشاره کردند که «فقط همین حلقه بسته اطراف او از همه چیز درباره او اطلاع داشته و مسئول برقراری ارتباط او با دیگران بوده‌اند.»

از اردوگاه‌های پناهندگان تا رهبری عملیات «طوفان»

یحیی السنوار در سال ۱۹۶۲ در اردوگاه پناهندگان خان یونس به دنیا آمد، یکی از اردوگاه‌های فقیرنشین. خانواده او از روستای مجدل، که پس از نکبت ۱۹۴۸ از آنجا بیرون رانده شدند، به نوار غزه مهاجرت کردند. او تحصیلات خود را در مدارس «آنروا» در خان یونس آغاز کرد و سپس در دانشگاه اسلامی تحصیل کرد و مدرک کارشناسی خود را در رشته مطالعات عربی گرفت.

فعالیت سیاسی او ابتدا از فعالیت‌های دانشجویی تحت لوای «الکتله الاسلامیه» در دانشگاه آغاز شد و او به ریاست شورای دانشجویی رسید.

در اواسط دهه ۱۹۸۰، السنوار با شیخ احمد یاسین، بنیان‌گذار جنبش حماس، آشنا شد و به یکی از افراد نزدیک به او تبدیل شد. پس از تأسیس حماس در سال ۱۹۸۷، السنوار نقش‌های سازمانی گسترده‌تری را به عهده گرفت و با چند نفر از همکارانش یک سازمان امنیت داخلی برای حماس به نام «المجد» تأسیس کرد که به دستور شیخ یاسین بود. در سال ۱۹۸۸، او به اتهام قتل چهار نفر از همکاران اسرائیل دستگیر و به چهار بار حبس ابد محکوم شد.

السنوار در دوران زندانی بودن، رهبری زندانیان حماس را به‌عهده گرفت و مسئولیت کمیته رهبری اسرا را برعهده داشت. او در این دوران درگیری‌های زیادی با مقامات زندان و اعتصاب‌های متعددی انجام داد. همچنین السنوار وظایف امنیتی حماس را در داخل زندان به‌عهده داشت و مسئول نظارت بر تحقیقات داخلی جنبش بود.

او در طول مدت حبس خود از بیماری شدیدی رنج برد و به بیمارستان‌های اسرائیل منتقل شد. السنوار از داخل زندان مذاکرات مربوط به تبادل اسرای جلعاد شالیت را هدایت کرد که بر اساس آن در سال ۲۰۱۱ به همراه حدود ۱۰۰۰ زندانی فلسطینی آزاد شد.

السنوار در شهر غزه در اکتبر۲۰۲۲ (ا.ف.پ)

پس از آزادی، او در صفوف حماس به فعالیت خود ادامه داد و در سال ۲۰۱۲ به عضویت دفتر سیاسی جنبش درآمد. در سال ۲۰۱۷ به ریاست دفتر سیاسی حماس در غزه رسید و در سال ۲۰۲۱ برای دوره دوم انتخاب شد. در نهایت، در سال ۲۰۲۴ جانشین اسماعیل هنیه، که توسط اسرائیل در تهران ترور شد، شد و ریاست دفتر سیاسی حماس را برعهده گرفت.

السنوار پس از عملیات «طوفان الاقصی»

پس از عملیات «طوفان الاقصی» که حماس در ۷ اکتبر آغاز کرد، اسرائیل السنوار را به عنوان «مغز متفکر» این عملیات شناسایی کرد و او را در صدر لیست اهداف خود قرار داد. السنوار به همراه اعضای دیگر شورای نظامی گردان‌های «القسام» حمله‌ای بزرگ علیه اسرائیل برنامه‌ریزی کرده بود که هدف آن ایجاد شوکی بزرگ در اسرائیل و تغییر موازنه قدرت با آن بود.

نیروهای امنیتی اسرائیل، السنوار را در غزه، هم زیر زمین و هم روی زمین، تعقیب کردند، اما موفق به یافتن او نشدند. گزارش‌های اسرائیلی حاکی از آن است که اطلاعاتی درباره او به دست نیروهای امنیتی رسیده بود، اما نگرانی از حضور اسرای اسرائیلی مانع از تلاش برای ترور او شد.

السنوار در یک ویدئو که در داخل تونل گرفته شده بود، دیده شد، اما او با استفاده از ابزارهای ارتباطی ساده توانست از تعقیب و ترور جان سالم به در ببرد. او از این طریق با فرماندهان میدانی القسام در غزه و همچنین با اعضای دفتر سیاسی در خارج از کشور ارتباط برقرار می‌کرد و پیام‌هایی به میانجی‌گران مذاکرات آتش‌بس با اسرائیل می‌فرستاد.

Read also



پس از تضعیف متحدان ایران؛ مذاکره مستقیم با «اهرم لبنان»


عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)
عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)
TT

پس از تضعیف متحدان ایران؛ مذاکره مستقیم با «اهرم لبنان»


عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)
عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با نبیه بری رئیس پارلمان لبنان (فرانس پرس)

مقامات ایرانی اخیرا در حال دادن پیام به لبنان و کشورهای ذیربط هستند که پرونده لبنان در قبضه ایران است. برای مثال علی خامنه ای رهبر ایران گفت «تداوم مجاهت ها در لبنان و غزه قطعا پیروزی جبهه مقاومت را به دنبال خواهد داشت».
چندین نفر از مقامات ایران پیش از سخنان خامنه ای درباره لبنان اظهار نظر کردند که البته نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان مستقیما به این اظهارنظرهای ایرانی پاسخ داد. ضمنا اظهارات محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه ایران آماده مذاکره درباره قطعنامه ۱۷۰۱ است نیز واکنش لبنانی ها را برانگیخت و سفیر ایران به وزارت خارجه لبنان احضار شد. قالیباف پس از این اظهارات گفت «اتکای اصلی مردم لبنان رهبر و مسئولان و مردم ایران است».

عباس عراقچی وزیر خارجه ایران نیز در این راستا گفت «نماینده ویژه من در بیروت مستقر است و با همه طرفین در بیروت دیدارهای روزمره دارد».

اظهارات مقامات ایرانی درباره لبنان به ویژه پس از ترور حسن نصر الله دبیر کل «حزب الله» و شماری از فرماندهان این گروه در حالی مطرح می شود که نبیه بری رئیس پارلمان لبنان و «برادر بزرگ» از سوی نعیم قاسم دبیر کل جدید «حزب الله» مسئول مذاکره شده است. «حزب الله» از زمان اجرای تصمیم خود برای گشودن جبهه جنگ با اسرائیل به نشان حمایت و همبستگی با غزه پرونده مذاکره درباره آتش بس را در اختیار گرفت. پس از اینکه نقل قول از نبیه بری درباره آمادگی «حزب الله» برای تفکیک بین جبهه لبنان و غزه منتشر شد عراقچی سه هفته پیش به لبنان بازگشت و کلا این پرونده را در جا بست و دوباره بر پیوند بین جبهه جنگ در لبنان با غزه تاکید کرد.
منابع دفتر نخست وزیری لبنان از اظهارنظر درباره موضع ایران و مناقشه در این باره خودداری می کنند و می گویند «مواضع میقاتی در این مرحله کافی است».
رشید درباس وزیر پیشین لبنان در گفتگو با «الشرق الاوسط» معتقد است که «اظهارات مقامات تهران نیت ها را آشکار کرد». او افزود «مقامات ایرانی قبلا همین حرف ها را در عمل پیاده می کردند ولی آن را علنی نمی کردند. با این حال همه می دانستند چه خبر است. ایرانی ها حالا علنا نیات خود را آشکار کردند چرا که دیگر نمی توانند به دلایل امنیتی مستقیما با متحدانشان در لبنان (حزب الله) گفتگو کنند و مجبور شده اند با مقامات لبنانی رایزنی کنند».
درباس با ستایش از موضع گیری میقاتی گفت «اظهارات میقاتی مورد حمایت لبنانی ها است». او افزود «ایران با توجه به واقعیت روی زمین از ورقه لبنان در مذاکراتش با غرب استفاده خواهد کرد».

این وزیر پیشین در ادامه یادآور شد «باید واقع بین بود. غربی ها اینک در ظاهر دارند از طریق نبیه بری رئیس پارلمان با حکومت لبنان گفتگو می کنند اما مذاکرات واقعی با کسی است که پشت «حزب الله» است و می تواند به «حزب الله» فشار بیاورد و آن ایران است».

محمد باقر قالیباف رئیس پارلمان ایران (وسط) پس از بازدید از محل وقوع حمله هوایی اسرائیل در محله البسطه در بیروت (فرانس پرس)

از سوی دیگر عماد سلامه استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی لبنان گفت «اظهارات ایران درباره لبنان به خاطر این است که ایران می خواهد موضعش در مذاکرات را تقویت کند. ایران پیشتر برای این کار به میانجی های محلی متکی بود. ایران می خواهد هر چه نفوذ و اهرم فشار برای گفتگو در منطقه دارد به کار بگیرد تا توان خود برای ارایه راهکار در مسائل حساس همچون توافق مبادله اسیران اسرائیلی در غزه و تامین ثبات و امنیت در مرزهای جنوبی لبنان و نیز در باب المندب یمن را نشان دهد».
سلامه خاطر نشان کرد «ایران در ازای آن از غربی ها می خواهد تضمین بگیرد تا منافع راهبردی اش به خطر نیفتند. ایران در وضعیت کنونی از طریق گروه های نیابتی و میانجی مثل (حزب الله) و (جنبش امل) در لبنان گفتگو نمی کنند بلکه اینک همه تخم مرغ هایش را در یک سبد گذاشته و روی میز گذاشته و نرمش نشان می دهد و آماده پذیرش راهکارهایی است که پایش را به جنگ تمام عیار نکشد. ایران از همه راه ها برای عدم درگیر شدن در جنگ تمام عیار تلاش می کند».
به گزارش ایرنا مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران گفت اگر اسرائیل آتش بس را بپذیرد ممکن است در نوع و شدت پاسخ ایران اثر بگذارد.
مواضع ایران درباره لبنان از نظر بخش وسیعی از جامعه لبنان مردود است. ولید جنبلاط رئیس حزب «ترقی خواه سوسیالیست» گفت «زمان آن رسیده که جمهوری اسلامی بفهمد لبنان حکومت دارد».
از سوی دیگر حزب «کتائب» نیز با اشاره به اظهارنظرهای اخیر مقامات ایرانی گفت که این مواضع نیت ایران برای هیمنه بر لبنان و به دست گرفتن مراکز تصمیم گیری در کشور را آشکار می کند.

«حزب کتائب» بیشتر در بیانیه ای از «اظهارات تحریک آمیز پیاپی مقامات ایران در سفر به لبنان و به نیابت از لبنانی ها» انتقاد کرد و گفت مقامات ایران «به موضع رسمی دولت لبنان که از سوی نخست وزیر بیان شد توجه ندارند. نخست وزیر به صراحت این رفتارهای بر خلاف اصول را مردود اعلام کرد و گفت که اظهارات مقامات ایرانی نیت سلطه گری و تصرف لبنان و کنترل مستقیم مراکز تصمیم ساز را رو می کند و ما با آنها بر همین مبنا برخورد می کنیم».