هنيه و السنوار به پیشنهادهای اسرائیل برای «خروج امن» رهبران «حماس» از غزه پاسخ منفی داده‌بودند

منابع آگاه به روزنامه «الشرق الأوسط» گفتند که این پیشنهادها شامل معامله اسیران بود که در آن تعداد اسیران مشخص می‌شد

یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)
یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)
TT

هنيه و السنوار به پیشنهادهای اسرائیل برای «خروج امن» رهبران «حماس» از غزه پاسخ منفی داده‌بودند

یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)
یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)

مسئله دور کردن رهبران «حماس» از غزه برای اسرائیل یک نگرانی بزرگ است. به همین دلیل، تل‌آویو این موضوع را به عنوان یک کارت چانه‌زنی در مذاکرات تبادل اسیران مطرح کرده است. این اقدام به تغییر وضعیت امنیتی در غزه منجر می‌شود و به معنای عدم وجود رهبری این جنبش در منطقه است.

منابع «حماس» اعلام کردند که در ماه‌های اخیر، رهبری این جنبش پیشنهادهای زیادی از سوی اسرائیل از طریق واسطه‌ها دریافت کرده‌اند. در حداقل سه پیشنهاد، خروج رهبران ارشد سیاسی و نظامی، به همراه رهبران رده‌های دوم و سوم مطرح شده بود. این پیشنهادات به همراه تضمین‌هایی برای «خروج امن» و حفظ جان آنها ارائه شده بود.

این منابع همچنین افزودند که این پیشنهادها در مقابل یک معامله تبادل اسیران مطرح شده و شامل مرحله‌ای برای خروج نیروهای اسرائیلی از غزه می‌شد. همچنین، برای موضوعات بعد از جنگ توافقاتی به صورت فلسطینی، عربی و بین‌المللی مطرح شده بود.

رد قاطع پیشنهادات

منابع «حماس» تصریح کردند که تمامی پیشنهادات دور کردن رهبران این جنبش به طور کلی مورد قبول رهبری «حماس»، به ویژه یحیی السنوار، قرار نگرفت. حتی برخی از این پیشنهادات در زمان وجود اسماعیل هنیه به عنوان رهبر جنبش مطرح شد که او نیز این گزینه را رد کرد.

رزمندگان «کتائب القسام» وابسته به «حماس» در نوار غزه (آرشیوی)

به گزارش «وول استریت ژورنال»، واسطه‌های عربی به السنوار پیشنهاد کرده بودند که غزه را ترک کند و در عوض، مصر برای آزادسازی گروگان‌ها به نمایندگی از «حماس» مذاکره کند، اما او این پیشنهاد را رد کرد. این روزنامه نوشت که السنوار امیدوار بود که جنگ کنونی باعث جلب حمایت ایران و حزب‌الله لبنان شود و ممکن است به آغاز یک جنگ منطقه‌ای علیه اسرائیل منجر شود.

نگرانی در کرانه باختری

منابع «حماس» تأکید کردند که این جنبش به هیچ وجه نمی‌خواهد به دور شدن یا خروج رهبران خود از غزه رضایت دهد و اجازه ندهد که اسرائیل به اهداف خود برسد. به ویژه در موضوع تعیین تعداد اسیران آزاد شده، یا حتی مراحل عقب‌نشینی که اسرائیل خود تعیین کند، به دفعات پیش آمده که این اسرائیل بوده که از این موارد عقب‌نشینی کرده است.

سنوار همچنین چندین پیام به واسطه‌ها ارسال کرده و در آن‌ها به طور واضح بسیاری از پیشنهادات اسرائیل را رد کرده است. او بر شروطی تأکید می‌کند که تمامی گروه‌های فلسطینی بر آن توافق دارند. این منابع همچنین گفتند که او پیش از هفتم اکتبر 2023، زمانی که «طوفان الاقصی» آغاز شد، فرصت سفر داشت، اما تصمیم گرفت در غزه بماند و رهبری را به عهده بگیرد.

نيروهاى «حماس» و «جهاد اسلامی» گروگان‌ها را در چارچوب معامله‌ای برای تبادل گروگان‌ها با اسرائیل در نوامبر گذشته تحویل می‌دهند (dpa)

دو معامله جدی

منابع گزارش دادند که اسرائیل در طول جنگی که بیش از یک سال به طول انجامیده، تنها در دو مورد جدیت نشان داده است. اولین بار، در نوامبر گذشته بود که معامله‌ای صورت گرفت و در آن ده‌ها اسیر اسرائیلی آزاد شدند. دومین مورد نزدیک‌ترین توافق بود که در پاسخ به پیشنهاد جو بایدن ارائه شده بود، اما نتانیاهو در آخرین لحظات از آن عقب‌نشینی کرد.

منابع همچنین گفتند که نتانیاهو جلوی بازگشت آوارگان و عقب‌نشینی از محوری‌های اصلی را گرفت و همه مذاکرات را مختل کرد. آنها در نهایت اعلام کردند که «حماس» نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری زیادی در این مذاکرات بوده است.

تصویری از ویدئویی که توسط ارتش اسرائیل منتشر شده است، رئیس سابق دفتر سیاسی «حماس» یحیی السنوار را در تونلی در غزه نشان می‌دهد (ایکس)

اسناد قطری

روزنامه «یديعوت أحرونوت» به «اسناد قطری» اشاره کرد که در سوم ژوئیه گذشته تهیه شده بود. این اسناد نشان می‌دهند که طرفین تا حد زیادی به یکدیگر نزدیک شده‌اند. همچنین، اسرائیل درخواست کرده بود که حق اعتراض به 100 زندانی فلسطینی را داشته باشد، اما «حماس» خواستار حذف این بند شده بود.

برخی مقامات امنیتی در اسرائیل معتقدند که السنوار بر بسیاری از اعتراضات خود در این مذاکرات غلبه کرده و در نهایت با شرایط موافقت کرده است. اما نتانیاهو در ادامه شروط جدیدی را اعمال کرد و نتیجه آن ناکامی در مذاکرات برای رسیدن به توافق بود.

به گفته منابع، قطر پس از ترور السنوار نقش بیشتری در این مذاکرات ایفا کرده و توانسته بر «حماس» فشار بیشتری وارد کند. در حالی که برخی منابع اسرائیلی در مورد تغییر شرایط «حماس» پس از ترور السنوار شک و تردید دارند.



جشن مشترک فلسطینیان «الیرموک» و سوری‌ها پس از «سرنگونی دیکتاتوری»

بازگشت امنیت و آرامش به محله تضامن و اردوگاه یرموک پس از سقوط نظام (فرانس پرس)
بازگشت امنیت و آرامش به محله تضامن و اردوگاه یرموک پس از سقوط نظام (فرانس پرس)
TT

جشن مشترک فلسطینیان «الیرموک» و سوری‌ها پس از «سرنگونی دیکتاتوری»

بازگشت امنیت و آرامش به محله تضامن و اردوگاه یرموک پس از سقوط نظام (فرانس پرس)
بازگشت امنیت و آرامش به محله تضامن و اردوگاه یرموک پس از سقوط نظام (فرانس پرس)

پناهندگان فلسطینی که در شادی سوری‌ها از سقوط «دیکتاتوری» شریک بودند، امیدی نداشتند که اردوگاه «یرموک» در نزدیکی دمشق بار دیگر به نماد «حق بازگشت» و «پایتخت آوارگان فلسطینی» تبدیل شود. نظام برکنار شده بشار اسد این نماد را محو کرده بود. اما پیروزی انقلاب سوریه و سرنگونی او، این نماد و ویژگی را به اردوگاه بازگرداند.

در حالی که اشک شادی بازگشت آوارگان با جشن پیروزی در «محله تضامن» در داخل اردوگاه آمیخته بود، در شمال این منطقه، هواداران نظام برکنار شده به خیابان‌ها آمدند و بازگشت زندگی عادی به این منطقه را جشن گرفتند. آن‌ها احساس اطمینان کردند؛ چراکه گروه‌های مسلح مخالف تلاش کردند آسیبی به آن‌ها نرسانند.

آرامش و تبریک

در روز پنجم سقوط حکومت اسد، روزنامه «الشرق الأوسط» از بیشتر مناطق اردوگاه که در هفت کیلومتری جنوب دمشق قرار دارد، بازدید کرد.

ایست بازرسی برکه در ورودی محله تضامن و دف الشوک که به «ایست وحشت» معروف بود (الشرق الأوسط)

در ورودی شمالی اردوگاه، تغییر به‌وضوح دیده می‌شود. نخستین چیزی که توجه را جلب می‌کند، نوشته «مخیم الیرموک» (اردوگاه یرموک) روی قوس سیمانی ابتدای خیابان یرموک است. پیش از این فقط «خیابان یرموک» نوشته شده بود. این عبارت بین پرچم انقلاب سوریه و فلسطین نوشته شده است.

حواجز خوف (ایست‌های بازرسی وحشت) که توسط نظام در ورودی خیابان‌های اصلی یرموک، فلسطین و خیابان ۳۰ ایجاد شده بود، از بین رفته‌اند. نیروها، تصاویر و پرچم‌های نظام هم ناپدید شده‌اند و تردد عابران و خودروها افزایش یافته است.

خیابان الجلاء در شمال محله تضامن و بازگشت زندگی عادی (الشرق الأوسط)

در طول این بازدید، مشخص شد که گروه‌های فلسطینی هم‌پیمان با نظام اسد که علیه مردم سوریه جنگیدند، دفاتر خود را بسته و ناپدید شده‌اند. منابع محلی به «الشرق الأوسط» گفتند که این گروه‌ها از شب سقوط نظام فرار کرده‌اند.

این منابع تاکید کردند که وضعیت کنونی «خیلی بهتر» از دوران «حکومت دیکتاتور» است. آن‌ها از حکومت جدید خواستند خدمات اساسی اردوگاه را سریعاً بازسازی کند و آن را دوباره به منطقه‌ای پررونق تبدیل کند.

خیابان نسرین در شمال محله تضامن و بازگشت زندگی عادی (الشرق الأوسط)

با توجه به حضور محدود نیروهای مسلح مخالف در خیابان‌های اردوگاه، منابع محلی می‌گویند اولویت کنونی «برقراری امنیت و آرامش در اردوگاه برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده» است.

ابتکارات مردمی

در حالی که در خیابان فلسطین تردد عابران و خودروها زیاد بود، جشن سقوط نظام اسد ادامه داشت. این جشن با روش‌های مختلفی از جمله تبریک به خانواده‌های بازگشته برگزار می‌شد.

در خیابان فلسطین، جوانانی سوار بر موتورسیکلت با پرچم انقلاب دیده می‌شدند. همزمان خودروهای وابسته به گروه‌های مخالف در خیابان گشت می‌زدند و مبارزان از پنجره خودروها علامت پیروزی نشان می‌دادند.

فرمانده‌ای از مخالفان در مقابل خانه‌اش در محله تضامن نشسته و پرچم انقلاب بر بالکن برافراشته شده است (الشرق الأوسط)

در انتهای خیابان فلسطین، گروهی از مردم محلی به‌طور خودجوش در حال برداشتن موانع خاکی از ورودی کوچه‌ها بودند. یکی از آن‌ها به «الشرق الأوسط» گفت: «ما کوچه‌های اردوگاه را باز می‌کنیم. از دولت جدید می‌خواهیم ماشین‌هایش را وارد کند. اوضاع خیلی بهتر شده و ما دست یاری به سوی آن‌ها دراز می‌کنیم.»

حملات سیستماتیک

مهند شحاده، دبیرکل اتحادیه کارگران فلسطین در سوریه، به «الشرق الأوسط» گفت: اردوگاه‌های فلسطینی از جمله «یرموک» در حملات هوایی نظام اسد و متحدانش در سال ۲۰۱۸ به‌طور سیستماتیک تخریب شد. این حملات در جریان عملیات نظامی ده روزه انجام شد که به سیطره نظام بر اردوگاه منجر شد.

او توضیح داد که پس از این حمله، نظام چندین تصمیم برای بازگشت مردم به خانه‌هایشان صادر کرد، اما به دلیل موانع امنیتی و نبود خدمات اساسی، تعداد کمی از مردم بازگشتند.

پرچم انقلاب بر بام خانه‌ای در محله تضامن اردوگاه یرموک (الشرق الأوسط)

شحاده افزود: نظام اسد که همیشه ادعای حمایت از فلسطینی‌ها را داشت، پس از سیطره، عنوان «اردوگاه» را حذف کرد و آن را به «منطقه» تبدیل کرد. این اقدام به معنای از بین بردن نماد «حق بازگشت» و «پایتخت آوارگان فلسطینی» بود.

بازگشت نمادین

شحاده گفت: پس از سقوط نظام، با رهبران گروه‌های مخالف تماس گرفتیم و درخواست بازگشت هویت تاریخی اردوگاه را دادیم. این درخواست پذیرفته شد و در عمل اجرا شد.

او گفت از روز اول سقوط نظام، خانواده‌ها به خانه‌هایشان باز می‌گردند و تعداد آن‌ها روزانه ده‌ها خانواده برآورد می‌شود.

تاریخ اردوگاه

اردوگاه یرموک در سال ۱۹۵۷ تأسیس شد. با گسترش دمشق، بخشی از ترکیب جغرافیایی و جمعیتی آن شد. این اردوگاه بزرگ‌ترین تجمع فلسطینیان در سوریه، لبنان و اردن بود و نماد «حق بازگشت» و «پایتخت آوارگان فلسطینی» به شمار می‌رفت.

پیش از جنگ، این اردوگاه بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت داشت که ۱۶۰ هزار نفر از آن‌ها فلسطینی بودند. اکثر آن‌ها با گروه‌های مخالف همکاری کردند و هزاران نفر توسط نظام کشته، زندانی و آواره شدند.

شادی گسترده

در محله «تضامن»، شادی زیادی برای سقوط نظام وجود داشت. خبرنگار «الشرق الأوسط» شاهد بازگشت خانواده‌های زیادی به خانه‌هایشان بود. برخی از خانواده‌ها در حالی که از شادی گریه می‌کردند، سجده می‌کردند و زنان زغارید می‌کشیدند.

یکی از فرماندهان مخالفان که در محله حضور داشت، گفت: «ما ثابت کردیم که تروریست نیستیم. آن‌ها ما را شکنجه کردند، اما ما مانند آن‌ها رفتار نخواهیم کرد.»

در جنوب محله که در کنترل مخالفان بود، شادی‌ها گسترده‌تر بود و خانواده‌های بیشتری بازمی‌گشتند.