هنيه و السنوار به پیشنهادهای اسرائیل برای «خروج امن» رهبران «حماس» از غزه پاسخ منفی داده‌بودند

منابع آگاه به روزنامه «الشرق الأوسط» گفتند که این پیشنهادها شامل معامله اسیران بود که در آن تعداد اسیران مشخص می‌شد

یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)
یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)
TT

هنيه و السنوار به پیشنهادهای اسرائیل برای «خروج امن» رهبران «حماس» از غزه پاسخ منفی داده‌بودند

یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)
یحيی السنوار و اسماعیل هنیه در نوار غزه در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ (AP)

مسئله دور کردن رهبران «حماس» از غزه برای اسرائیل یک نگرانی بزرگ است. به همین دلیل، تل‌آویو این موضوع را به عنوان یک کارت چانه‌زنی در مذاکرات تبادل اسیران مطرح کرده است. این اقدام به تغییر وضعیت امنیتی در غزه منجر می‌شود و به معنای عدم وجود رهبری این جنبش در منطقه است.

منابع «حماس» اعلام کردند که در ماه‌های اخیر، رهبری این جنبش پیشنهادهای زیادی از سوی اسرائیل از طریق واسطه‌ها دریافت کرده‌اند. در حداقل سه پیشنهاد، خروج رهبران ارشد سیاسی و نظامی، به همراه رهبران رده‌های دوم و سوم مطرح شده بود. این پیشنهادات به همراه تضمین‌هایی برای «خروج امن» و حفظ جان آنها ارائه شده بود.

این منابع همچنین افزودند که این پیشنهادها در مقابل یک معامله تبادل اسیران مطرح شده و شامل مرحله‌ای برای خروج نیروهای اسرائیلی از غزه می‌شد. همچنین، برای موضوعات بعد از جنگ توافقاتی به صورت فلسطینی، عربی و بین‌المللی مطرح شده بود.

رد قاطع پیشنهادات

منابع «حماس» تصریح کردند که تمامی پیشنهادات دور کردن رهبران این جنبش به طور کلی مورد قبول رهبری «حماس»، به ویژه یحیی السنوار، قرار نگرفت. حتی برخی از این پیشنهادات در زمان وجود اسماعیل هنیه به عنوان رهبر جنبش مطرح شد که او نیز این گزینه را رد کرد.

رزمندگان «کتائب القسام» وابسته به «حماس» در نوار غزه (آرشیوی)

به گزارش «وول استریت ژورنال»، واسطه‌های عربی به السنوار پیشنهاد کرده بودند که غزه را ترک کند و در عوض، مصر برای آزادسازی گروگان‌ها به نمایندگی از «حماس» مذاکره کند، اما او این پیشنهاد را رد کرد. این روزنامه نوشت که السنوار امیدوار بود که جنگ کنونی باعث جلب حمایت ایران و حزب‌الله لبنان شود و ممکن است به آغاز یک جنگ منطقه‌ای علیه اسرائیل منجر شود.

نگرانی در کرانه باختری

منابع «حماس» تأکید کردند که این جنبش به هیچ وجه نمی‌خواهد به دور شدن یا خروج رهبران خود از غزه رضایت دهد و اجازه ندهد که اسرائیل به اهداف خود برسد. به ویژه در موضوع تعیین تعداد اسیران آزاد شده، یا حتی مراحل عقب‌نشینی که اسرائیل خود تعیین کند، به دفعات پیش آمده که این اسرائیل بوده که از این موارد عقب‌نشینی کرده است.

سنوار همچنین چندین پیام به واسطه‌ها ارسال کرده و در آن‌ها به طور واضح بسیاری از پیشنهادات اسرائیل را رد کرده است. او بر شروطی تأکید می‌کند که تمامی گروه‌های فلسطینی بر آن توافق دارند. این منابع همچنین گفتند که او پیش از هفتم اکتبر 2023، زمانی که «طوفان الاقصی» آغاز شد، فرصت سفر داشت، اما تصمیم گرفت در غزه بماند و رهبری را به عهده بگیرد.

نيروهاى «حماس» و «جهاد اسلامی» گروگان‌ها را در چارچوب معامله‌ای برای تبادل گروگان‌ها با اسرائیل در نوامبر گذشته تحویل می‌دهند (dpa)

دو معامله جدی

منابع گزارش دادند که اسرائیل در طول جنگی که بیش از یک سال به طول انجامیده، تنها در دو مورد جدیت نشان داده است. اولین بار، در نوامبر گذشته بود که معامله‌ای صورت گرفت و در آن ده‌ها اسیر اسرائیلی آزاد شدند. دومین مورد نزدیک‌ترین توافق بود که در پاسخ به پیشنهاد جو بایدن ارائه شده بود، اما نتانیاهو در آخرین لحظات از آن عقب‌نشینی کرد.

منابع همچنین گفتند که نتانیاهو جلوی بازگشت آوارگان و عقب‌نشینی از محوری‌های اصلی را گرفت و همه مذاکرات را مختل کرد. آنها در نهایت اعلام کردند که «حماس» نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری زیادی در این مذاکرات بوده است.

تصویری از ویدئویی که توسط ارتش اسرائیل منتشر شده است، رئیس سابق دفتر سیاسی «حماس» یحیی السنوار را در تونلی در غزه نشان می‌دهد (ایکس)

اسناد قطری

روزنامه «یديعوت أحرونوت» به «اسناد قطری» اشاره کرد که در سوم ژوئیه گذشته تهیه شده بود. این اسناد نشان می‌دهند که طرفین تا حد زیادی به یکدیگر نزدیک شده‌اند. همچنین، اسرائیل درخواست کرده بود که حق اعتراض به 100 زندانی فلسطینی را داشته باشد، اما «حماس» خواستار حذف این بند شده بود.

برخی مقامات امنیتی در اسرائیل معتقدند که السنوار بر بسیاری از اعتراضات خود در این مذاکرات غلبه کرده و در نهایت با شرایط موافقت کرده است. اما نتانیاهو در ادامه شروط جدیدی را اعمال کرد و نتیجه آن ناکامی در مذاکرات برای رسیدن به توافق بود.

به گفته منابع، قطر پس از ترور السنوار نقش بیشتری در این مذاکرات ایفا کرده و توانسته بر «حماس» فشار بیشتری وارد کند. در حالی که برخی منابع اسرائیلی در مورد تغییر شرایط «حماس» پس از ترور السنوار شک و تردید دارند.



حوثی ها و پاسخ اسرائیل؛ انتظار و آمادگی و اصرار بر تشدید تنش

ستون دود غلیظ در بندر حدیده تحت کنترل حوثی ها پس از حملات هوایی اسرائیل (رویترز)
ستون دود غلیظ در بندر حدیده تحت کنترل حوثی ها پس از حملات هوایی اسرائیل (رویترز)
TT

حوثی ها و پاسخ اسرائیل؛ انتظار و آمادگی و اصرار بر تشدید تنش

ستون دود غلیظ در بندر حدیده تحت کنترل حوثی ها پس از حملات هوایی اسرائیل (رویترز)
ستون دود غلیظ در بندر حدیده تحت کنترل حوثی ها پس از حملات هوایی اسرائیل (رویترز)

حوثی ها حتی پس از ضربات کوبنده اخیر اسرائیل علیه «حزب الله» دست از تشدید تنش و تقابل نظامی علیه اسرائیل برنمی دارند. اما شواهد بسیاری نشان می دهند که حوثی ها احتیاط بیشتری به خرج می دهند چرا که می ترسند به سرنوشت «حزب الله» لبنان دچار شوند. حوثی ها همچنان در حال جاه طلبی برای گرفتن امتیاز در این نبرد کنونی در منطقه هستند.

حوثی ها پس از کشته شدن حسن نصر الله دبیر کل «حزب الله» به حملات موشکی و پهپادی به سمت اسرائیل ادامه دادند اما نه حملات پیاپی و بی وقفه بلکه حملات گاه و بیگاه. حملات حوثی ها به کشتی های تجاری در دریای سرخ و اقیانوس هند ادامه دارد و اسرائیل یک حمله هوایی به مواضع حوثی ها انجام داد.

آتش سوزی نزدیک تل آویو پس از حمله موشکی حوثی ها در نیمه سپتامبر (فرانس پرس)

حوثی ها ۷ اکتبر اعلام کردند که با دو موشک بالستیک به منطقه یافا حمله کردند و با چند پهپاد «یافا» و «صماد ۴» یافا و ام الرشراش را مورد هدف قرار دادند. اسرائیل گفت این حملات با حملات موشکی از غزه و لبنان همزمان انجام شد.

عده بسیاری از ناظران غرب از جمله کارشناس و تحلیلگر موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن بر این باور است که گویا هیچ چیز جلو دار حوثی ها نیست. ناظران و تحلیلگران دیگر می گویند ایران به دلیل معامله برای گرفتن امتیاز در برنامه هسته ای و تحریم های اقتصادی پشت گروه های نیابتی اش را خالی کرد.

یوسف شمسان المقطری پژوهشگر اقتصادی یمنی با این نظر مخالف است و می گوید «ایران با غربی ها وارد معامله ای نمی شود که مجبور به دست کشیدن از گروه های نیابتی اش در منطقه شود. ضربه های کوبنده علیه «حزب الله» لبنان به احتمال زیاد به دلیل برآورد نادرست ایران از شرایط از همان ابتدا بود و آنچه می گذرد مقدمه ای برای فروپاشی نظام گروه های نیابتی ایران در منطقه است».

المقطری در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «پس از آن ایران حتی قدرت چانه زنی و مذاکره درباره مسائل اقتصادی و امنیتی و سیاسی و هسته ای از جمله برداشتن تحریم ها را نیز از دست می دهد».

المقطری در گفتگو با «الشرق الاوسط» یاد آور شد «ایران به دلیل ضرر و زیان هنگفت در محور تقابل نظامی مستقیم با اسرائیل در جبهه های لبنان و فلسطین به دنبال امتیازگیری و منفعت در یمن است. یمن همچنان بین طمع ورزی های آمریکا و تهدیدهای ایران گرفتار است اما وضع پس از معامله با اسرائیل از یک سو و با جامعه جهانی از سوی دیگر آرام خواهد شد».

ماموران اسرائیلی در محل انفجار پهپاد حوثی ها در ماه ژوئیه (آژانس عکس اروپا)

عده بسیاری از مردم یمن نگرانند که مبادا حوثی ها از بحث رویارویی نظامی با تل آویو برای افزایش نفوذ و اعمال مالیات های بیشتر از مردم سوءاستفاده کنند. مردمی که بدترین بحران انسانی در دوران معاصر یمن را دارند تجربه می کنند. افزون بر اینکه حوثی ها از ماجرای تقابل نظامی با اسرائیل برای سربازگیری کودکان و ده ها هزار تن دیگر بهره برداری می کنند.

ایران یمن را نگه می دارد

المقطری که پژوهشگر متخصص اقتصاد جنگ در یمن است معتقد است که این معامله حوثی ها را به عنوان ابزار باج خواهی از کشورهای همسایه نگه می دارد و مردم یمن تاوان فروپاشی حضور ایران در لبنان و سوریه را پرداخت می کنند. ایران می خواهد ضرر و زیان هایش را جبران کند که این کار آسانی نیست چرا که ما شاهد فروپاشی پرشتاب و دراماتیکی «حزب الله» لبنان هستیم. ایران در حوزه «حزب الله» دیگر قدرت چانه زنی در وقت کنونی ندارد و اسرائیلی ها از پیروزی های پیاپی خود علیه «حزب الله» به وجد آمده اند.

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که اگر اسرائیل به همین منوال به تصفیه و از بین بردن نفوذ «حزب الله» در لبنان ادامه دهد مناطق تحت کنترل حوثی ها میدان باز رژیم ایران است تا در این میدان به تجدید ساختار و تنظیم دوباره آرایش گروه های نیابتی اش در منطقه بپردازد.

ستون دود غلیظ در بندر حدیده تحت کنترل حوثی ها پس از حملات هوایی اسرائیل (رویترز)

محمد الحمیری استاد دانشگاه و پژوهشگر روابط بین الملل یمنی می گوید «فاصله بین حملات حوثی ها در اسرائیل بیشتر شده اما با این حال حوثی ها از این رویارویی دست بر نداشته اند بلکه اعلام کردند که تقابل نظامی چند مرحله ای با حملات فزاینده خواهد بود و غافلگیری های بیشتری در راه است».

الحمیری در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «حوثی ها در موضوع رویارویی با اسرائیل صرفا به دنبال بهره برداری تبلیغاتی و رسانه ای نیستند بلکه می خواهند ابراز وجود کنند و نفوذشان را افزایش دهند. آنچه به تدریج آشکار می شود این است که حوثی ها توانمندی های بسیاری دارند که ائتلاف های بین المللی آنها را از بین نبرده اند و به همین دلیل حوثی ها تمایل فراوان برای دستاوردهای بیشتر دارند».

رهبر حوثی ها پیشتر اعلام کرد که حمله موشکی ماه گذشته به تل آویو جزو مرحله پنجم تشدید تنش است و رویارویی افزایش خواهد یافت.

اسرائیل در آن زمان گفت که یک موشک در محوطه خالی از سکنه اصابت کرده اما منجر به آتش سوزی در سطح گسترده شده است.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل آن زمان گفت که حوثی ها «تاوان سنگینی» خواهند داد. او به حوثی ها یاد آور شد که حملات هوایی ۲۰ ژوئیه به بندر حدیده را به خاطر داشته باشند.

اولویت های اسرائیل

اسرائیل چندین بار برای حوثی ها خط و نشان کشید که آخرین مورد پس از کشته شدن نصر الله و حمله حوثی ها با موشک بالستیک به تل آویو بود. ارتش اسرائیل آن زمان گفت که وقت در هم کوبیدن حوثی ها نیز فرا خواهد رسید. یک روز پس از این اظهارات بود که اسرائیل به تاسیسات متعدد عمدتا اقتصادی و غیر نظامی مثل نیروگاه های برق و جایگاه های سوخت در مناطق تحت کنترل حوثی ها حمله کرد.

فارس البیل تحلیلگر سیاسی یمنی در گفتگو با «الشرق الاوسط» گفت «به نظرم حوثی ها با ادامه حملات موشکی به اسرائیل می خواهند بگویند که رویارویی شان با اسرائیل ادامه دارد. حملات حوثی ها پس از حملات هوایی ماه ژوئیه اسرائیل به بندر حدیده کاهش یافت که این امر موجب نارضایتی هواداران حوثی شد. اضافه بر این حوثی ها می خواستند «محبت های حزب الله» که کمک و حمایت و تجربه دراختیارشان گذاشت را جبران کنند».

البیل اضافه کرد حوثی ها به دنبال جنگ مستقیم با اسرائیل نیستند اما می خواهند آبروی محور مقاومت را در قبال حملات پیاپی اسرائیل حفظ کنند.

تجمع هواداران حوثی در صنعا پس از کشته شدن حسن نصر الله دبیر کل «حزب الله» لبنان (فرانس پرس)

صلاح علی صلاح پژوهشگر یمنی در این باره معتقد است «اعلام حملات موشکی توسط حوثی ها و اعتراف مقامات اسرائیلی به وقوع این حملات تفاوت دارد چرا که حوثی ها می گویند موشک هایپرسونیک دارند اما اسرائیل می گویند حوثی ها فاقد این نوع موشک هستند. این نشانگر این است که رویارویی وارد مرحله جنگ تکنولوژی شده است».

صلاح در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «اسرائیل با توجه به اولویت هایش ممکن است در برهه ای از این رویاریی با گروه های نیابتی ایران پاسخ به حوثی ها را عقب بیندازد اما اسرائیل حملات حوثی ها را بی پاسخ نخواهد گذاشت».

او افزود «اسرائیل فعلا سرگرم فلسطین و غزه و لبنان است و در مرحله بعدی وارد فاز از میان برداشتن گروه های وابسته به رژیم ایران در سوریه و سپس در عراق و بعد در یمن خواهد شد. اسرائیل اگر تحولی در برنامه اش پیش نیاید طبق نزدیکی جغرافیایی به این گروه ها اولویت بندی می کند».

این پژوهشگر یمنی اضافه کرد که بعید است حوثی ها صرفا حملات موشکی نمایشی انجام دهند بلکه آنها واقعا به دنبال کمک به «حزب الله» لبنان هستند که خدمات لجستیکی و تجربیات و آموزش های فراوانی در اختیارشان قرار داد و به اینها باید خدمات رسانه ای و سیاسی را هم افزود. حوثی ها می دانند که تضعیف «حزب الله» در آینده باعث تضعیف آنها نیز خواهد شد و اسرائیل دیر یا زود به حسابشان خواهد رسید و انتقام خواهد گرفت.