رایزنی فشرده مصر و کشورهای عربی درباره تحولات غزه

تاکید بر مخالفت با «کوچاندن» فلسطینیان


گفتگوهای مصری و فلسطینی در قاهره بر مخالفت با «فراخوان های کوچاندن» فلسطینان تاکید کردند (دفتر نخست وزیری مصر)
گفتگوهای مصری و فلسطینی در قاهره بر مخالفت با «فراخوان های کوچاندن» فلسطینان تاکید کردند (دفتر نخست وزیری مصر)
TT

رایزنی فشرده مصر و کشورهای عربی درباره تحولات غزه


گفتگوهای مصری و فلسطینی در قاهره بر مخالفت با «فراخوان های کوچاندن» فلسطینان تاکید کردند (دفتر نخست وزیری مصر)
گفتگوهای مصری و فلسطینی در قاهره بر مخالفت با «فراخوان های کوچاندن» فلسطینان تاکید کردند (دفتر نخست وزیری مصر)

دستگاه دیپلماسی مصر این روزها فعال تر شده و تماس های تلفنی و رایزنی بین این کشور و برخی کشورهای عربی درباره آخرین تحولات نوار غزه افزایش یافته است. دولت مصر تلاش می کند دیدگاه مشترک عربی ایجاد و درباره آخرین تحولات مساله فلسطین و شرایط فاجعه بار در نوار غزه و کرانه باختری رایزنی کند.

وزارت خارجه مصر جمعه (۷ فوریه) در بیانیه ای گفت «بدر عبد العاطی وزیر خارجه طبق توصیه پرزیدنت عبد الفتاح السیسی در حال رایزنی و تماس تلفنی فشرده و شبانه روزی با همتایان عرب خود است و با وزیران خارجه سعودی و امارات و کویت و پادشاهی عمان و بحرین (رئیس کنونی نشست سران عرب) و اردن و عراق و الجزایر و تونس و موریتانی و سودان گفتگو کرده است».
وزیران خارجه عرب در رایزنی های فشرده «درباره تحولات مساله فلسطین تبادل نظر و درباره مواضع تغییر ناپذیر کشورهای عربی در خصوص مساله فلسطین تاکید و اعلام کردند با هر گونه اقدام برای کوچاندن مردم فلسطین از سرزمینشان یا تشویق مردم به مهاجرت به کشورهای دیگر خارج از اراضی فلسطینی قاطعانه مخالفت می کنند و این ایده ها و اندیشه نقض آشکار قوانین بین المللی و حقوق مردم فلسطین به شمار می روند و امنیت و ثبات در منطقه را تهدید می کند و فرصت صلح و همزیستی بین مردم منطقه را در معرض خطر قرار می دهد».

ستون دود پس از حملات هوایی سابق اسرائیل در رفح واقع در جنوب نوار غزه (فرانس پرس)

بیانیه وزارت خارجه مصر افزود که گفتگوهای عربی «بازتاب دهنده لزوم تلاش برای رسیدن به راهکار سیاسی پایدار و عادلانه درباره مساله فلسطین است و آغاز تنها روند عملی یعنی تشکیل دولت مستقل فلسطین در مرزهای ۴ ژوئن ۱۹۶۷ به پایتختی قدس شرقی طبق کنوانسیون های بین المللی است».
عبد العاطی وزیر خارجه مصر در این تماس ها و رایزنی های فشرده درباره «تلاش های مصر برای تضمین برقراری آتش بس پایدار در غزه و اجرای همه مفاد و مراحل سه گانه آن و رساندن پرشتاب کمک های بشردوستانه و پیشبرد پروژه های بهبودی زودهنگام و آواربرداری و بازسازی بدون تخلیه غزه از ساکنانش» توضیح داد.
او بر «حمایت مصر از حقوق مشروع و غیر قابل تصرف ملت فلسطین» تاکید کرد.
وزارت خارجه مصر یاد آور شد «وزیران خارجه عرب در تماس های این روزها توافق کردند که در مرحله بعدی نیز باید رایزنی و تماس های تلفنی را فشرده تر انجام دهند».

وزارت خارجه مصر پنجشنبه (۶ فوریه) بار دیگر اعلام کرد که هر گونه پیشنهاد و ایده درباره «حذف مساله فلسطین» مردود است. بیانیه رسمی وزارت خارجه مصر درباره اظهارات برخی مقامات کابینه اسرائیل در خصوص «آغاز اجرای برنامه های کوچاندن مردم فلسطین از سرزمینشان» هشدار داد و گفت این برنامه ها «نقض آشکار و فاحش قانون بین الملل و قوانین انسانی و نیازمند بازخواست هستند».
مصر بارها مخالفت خود را با «کوچاندن» فلسطینیان در خارج یا داخل سرزمینشان اعلام کرد و آن را «حذف مساله فلسطین» خواند.

پیشنهاد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا درباره میزبانی مصر و اردن از پناهجویان ساکن غزه بازتاب فراوانی داشت. رئیس جمهور مصر در اواخر ماه ژانویه گفت «جا به جایی و کوچاندن ملت فلسطین ظلم است که ما در آن شرکت نخواهیم کرد».

عده ای از کودکان به آوار نگاه می کنند و جمعی از فلسطینیان از اردوگاه آوارگان پس از حمله هوایی اسرائیل در دیر البلح در مرکز غزه بازدید می کنند (رویترز)

مصطفی مدبولی نخست وزیر مصر پس از دیدار روز پنجشنبه با محمد مصطفی همتای فلسطینی اش در قاهره تاکید کرد «قاهره مخالف هر گونه پیشنهاد کوچ اجباری مردم فلسطین از سرزمینشان در نوار غزه است».

دفتر نخست وزیری مصر در بیانیه ای گفت مدبولی و همتای فلسطینی اش بر «تداوم رایزنی در جهت پیگیری تلاش های بازسازی در نوار غزه» توافق کردند.
مدبولی توضیح داد «قاهره مصمم است که با همه شرکای منطقه ای و بین المللی برای بازسازی نوار غزه و دست یابی به توافق و مصالحه بین گروه های فلسطینی همکاری کند تا بستری برای یکپارچه سازی بین کرانه باختری و نوار غزه فراهم شود و این تلاش ها تشکیل دولت فلسطین را تقویت می کند».
یک دیپلمات عرب آگاه جمعه (۷ فوریه) به «الشرق الاوسط» گفت «رایزنی درباره برگزاری نشست اضطراری رهبران عرب در قاهره برای تاکید مخالفت با برنامه های کوچاندن فلسطینیان و گفتگو درباره برنامه های بازسازی در نوار غزه جریان دارد».



چرا عباس لحن سخنانش را علیه «حماس» تندتر کرد؟


عباس در آغاز نشست شورای مرکزی فلسطین در رام‌الله به شدت به «حماس» حمله کرد( EPA)
عباس در آغاز نشست شورای مرکزی فلسطین در رام‌الله به شدت به «حماس» حمله کرد( EPA)
TT

چرا عباس لحن سخنانش را علیه «حماس» تندتر کرد؟


عباس در آغاز نشست شورای مرکزی فلسطین در رام‌الله به شدت به «حماس» حمله کرد( EPA)
عباس در آغاز نشست شورای مرکزی فلسطین در رام‌الله به شدت به «حماس» حمله کرد( EPA)

تنها سوالی که پس از شنیدن سخنرانی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، در میان فلسطینی‌ها و به‌ویژه ساکنان نوار غزه شکل گرفت این بود: چرا «ابومازن» لحنش را علیه «حماس» تا این حد تند کرد؟

عباس در سخنرانی خود در آغاز سی‌ودومین دوره شورای مرکزی فلسطین در رام‌الله گفت که «حماس» باعث «نکبت» فلسطینی‌ها شده است. او با به‌کار بردن الفاظی همراه با ناسزا از این گروه خواست که گروگان‌های اسرائیلی را آزاد کند، سلاح‌هایش را تحویل دهد و به یک حزب سیاسی تبدیل شود.

در این نشست، جبهه خلق برای آزادی فلسطین، جنبش ابتکار ملی فلسطین، «حماس»، «جهاد اسلامی» و برخی گروه‌های دیگر غایب بودند. این در حالی است که هدف اصلی این نشست، به تصویر کشیدن وحدت ملی اعلام شده بود. با این حال، تمرکز اصلی این دوره بر ایجاد پستی جدید به نام معاون رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین است و خبری از تصمیم‌گیری‌های مهم در مورد جنگ اسرائیل علیه غزه نیست.

در گذشته نیز عباس انتقادات تندی به «حماس» وارد کرده بود، به‌ویژه پس از آنکه این گروه در سال ۲۰۰۷ کنترل غزه را در دست گرفت. اما این نخستین‌بار است که او با چنین لحن تندی سخن گفته است.

آنچه بسیاری از ناظران را شگفت‌زده کرد، زبان تند و بی‌سابقه‌ای بود که عباس به کار برد؛ برخی این لحن را «غیرضروری» و «خشن» توصیف کردند، در حالی که برخی دیگر آن را بیانگر نظر بخش زیادی از مردم، به‌ویژه ساکنان خسته و جنگ‌زده غزه در دهه گذشته دانستند.

همیشه سخنان رهبران «فتح» و «حماس» در عرصه عمومی و شبکه‌های اجتماعی بازتاب زیادی دارد و گاهی اوقات واکنش‌های روشنفکران و دنبال‌کنندگان مسائل فلسطین از کشورهای عربی یا دیگر مناطق را نیز در پی دارد.

خون در حال جوشیدن

منیر الجاغوب، رئیس کمیته رسانه‌ای در کمیسیون بسیج و سازماندهی جنبش «فتح»، در حساب فیس‌بوک خود نوشت: «تندی سخنان رئیس‌جمهور محمود عباس ناشی از حرارت خون فلسطینی جاری است.»

بیشتر نظرات نسبت به این پست حمایت‌آمیز بودند، هرچند برخی نیز دفاع از این سخنان را نقد کردند و حتی برخی از شرکت‌کنندگان در بخش نظرات به شخص عباس حمله کردند.

فلسطینی‌ها بارها شاهد زبان تند و انتقادات متقابل میان «فتح» و «حماس» بوده‌اند، اما این نخستین‌بار است که در سخنرانی رئیس‌جمهور فلسطین ناسزا و اصطلاحاتی به‌کار رفته که پیش‌تر شنیده نمی‌شد.

در مقابل، برخی نویسندگان و تحلیلگران بر این باورند که چنین سخنانی، صرف‌نظر از اختلافات سیاسی میان «فتح» و «حماس»، به همه فلسطینی‌ها توهین‌آمیز است.

ضیاء حسن، تحلیلگر سیاسی، گفت که رئیس‌جمهور عباس باید در برخورد با وضعیت کنونی فلسطین «با درایت بیشتری» عمل می‌کرد و انتظار می‌رفت سخنانش «متعادل‌تر» باشد. او تأکید کرد: «این سخنرانی توهین‌آمیز و خشن بود.»

سقوط گفتار سیاسی

بسیاری از ناظران پنهان نمی‌کنند که یکی از دلایل این نوع گفتار، احساس بی‌توجهی کامل از سوی دولت آمریکا و برخی نهادهای بین‌المللی نسبت به رهبری تشکیلات خودگردان است. در همین حال، «حماس» جلساتی را با برخی مقامات دولت ترامپ و دیگر مسئولان بین‌المللی برگزار کرده است تا راه‌حل‌هایی برای وضعیت غزه پیدا کند.

مصطفی ابراهیم، تحلیلگر سیاسی، به روزنامه الشرق الاوسط گفت: سخنان عباس «غافلگیرکننده و کاملاً نابجا بود»، به‌ویژه این‌که در طول جنگ غزه، تشکیلات خودگردان هیچ دخالت مؤثری نداشت و موضع آن کاملاً منفی بود. این امر هم طرفداران و هم مخالفان او را عصبانی کرده، مخصوصاً وقتی که اظهاراتش «حماس» را با اشغالگر یکی دانست.

ابراهیم افزود: «این نوع انتقادات، به‌ویژه با به‌کار بردن ناسزا، مناسب نبود. رئیس‌جمهور باید خواستار آزادی اسیران فلسطینی و اشاره به رنج آن‌ها در زندان‌های اسرائیل می‌شد، نه فقط در مورد گروگان‌های اسرائیلی صحبت کند.»

او گفت: «آنچه عباس گفت نابجا بود و نباید به این شکل بیان می‌شد. این‌ها انتقاد نبودند، بلکه توهین به کل ملت فلسطین بود.»

واکنش «حماس»

در حالی‌که «حماس» هنوز واکنش رسمی به سخنان عباس نشان نداده، باسم نعیم، عضو دفتر سیاسی این جنبش، حمله شدیدی به رئیس تشکیلات خودگردان کرد و نشست شورای مرکزی را «نشستی فاقد مشروعیت» توصیف کرد.

او در گفتگو با شبکه تلویزیونی «الاقصی» وابسته به «حماس» گفت: این سخنان عباس بهانه را از دست اسرائیل گرفته که دست به یهودی‌سازی، شهرک‌سازی و الحاق زمین‌ها در کرانه باختری و قدس می‌زند، خانه‌ها را ویران می‌کند، هزاران نفر را بازداشت می‌کند و در پی حذف کامل حضور فلسطینی‌ها است.