سفر روبیو به خاورمیانه برای تبلیغ طرح‌های ترامپ  

 AFP
AFP
TT

سفر روبیو به خاورمیانه برای تبلیغ طرح‌های ترامپ  

 AFP
AFP

در اولین سفر خود به منطقه خاورمیانه، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، به تبلیغ برنامه‌های رئیس‌جمهور دونالد ترامپ و پیشنهاد او برای انتقال فلسطینی‌ها از غزه و ساخت مجتمع‌های توریستی مشابه ریویرای فرانسه خواهد پرداخت.

بر اساس اظهارات مقامات وزارت امور خارجه آمریکا، روبیو از ۱۳ تا ۱۸ فوریه پس از شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان، به کشورهای اسرائیل، امارات متحده عربی و پادشاهی عربی سعودی سفر خواهد کرد.

روبیو تلاش می‌کند تا خشم و مخالفت گسترده عرب‌ها را پس از پیشنهاد ترامپ برای انتقال ساکنان غزه به مصر و اردن و تحویل گرفتن این منطقه از اسرائیل و اعمال کنترل آمریکا بر آن، که ترامپ آن را "مالکیت بلندمدت" با هدف بازسازی نامیده است، کاهش دهد. مقامات وزارت خارجه آمریکا اشاره کردند که روبیو قبلاً گفت‌وگوهایی با رهبران منطقه درباره آینده غزه آغاز کرده و این گفت‌وگوها را در طول سفر خود به خاورمیانه ادامه خواهد داد.

انتقال موقت یا دائمی؟

وزیر امور خارجه و دیگر مقامات کاخ سفید تلاش کرده‌اند تا از اظهارات ترامپ دفاع کنند، به ویژه در برابر انتقاداتی که این پیشنهاد را به معنای انتقال دائمی و تخلیه ساکنان غزه می‌دانند. روبیو در جریان سفر خود به جمهوری دومینیکن تأکید کرد که این انتقال موقت است و گفت: «غزه در حال حاضر به دلیل خطرات ناشی از مهمات منفجر نشده، غیرقابل سکونت است و مردم مجبور خواهند شد در جای دیگری زندگی کنند تا فرآیند بازسازی منطقه انجام شود.»

روبیو پیشنهاد ترامپ را "پیشنهادی بسیار سخاوتمندانه برای کمک به پاکسازی خرابی‌ها در غزه پس از ۱۵ ماه درگیری بین اسرائیل و حماس" توصیف کرد.

در جریان سفر خود به جمهوری دومینیکن، روبیو گفت که ترامپ همچنین به دنبال جلب حمایت برای بازسازی غزه از کشورهایی است که توانایی اقتصادی و فناوری لازم برای حمایت از این منطقه را دارند. او گفت: «من معتقدم رئیس‌جمهور ترامپ پیشنهاد کرده است که به آنجا برود و بخشی از راه‌حل باشد. اگر هر کشور دیگری مایل به پیشقدم شدن و انجام این کار باشد، این عالی خواهد بود.»

روبیو در پستی در پلتفرم "X" نوشت: «غزه باید از حماس پاک شود و همان‌طور که رئیس‌جمهور ترامپ گفته است، ایالات متحده آماده است تا غزه را رهبری کند و دوباره آن را زیبا سازد. هدف ما دستیابی به صلح پایدار در منطقه برای همه مردم است.»

او از برنامه ترامپ به عنوان یک ابتکار عمل بشردوستانه دفاع کرد و اشاره کرد که دولت‌های قبلی آمریکا نتوانسته‌اند ایده‌های غیرمتعارف برای مقابله با مناقشه اسرائیل و فلسطین ارائه دهند.

پیشنهاد سخاوتمندانه

علیرغم مخالفت‌های قانون‌گذاران کنگره و رد پیشنهاد از سوی کشورهای عربی و متحدان اروپایی، وزیر امور خارجه آمریکا انتقال فلسطینی‌ها را یک دیدگاه واقع‌بینانه از وضعیت فعلی برای بازسازی این منطقه ویران شده توصیف کرد. او گفت: «بسیاری از کشورهای جهان دوست دارند نگرانی خود را درباره غزه و مردم فلسطین ابراز کنند، اما تعداد کمی در گذشته حاضر به انجام کاری ملموس در این زمینه بوده‌اند... اگر هر کشوری مایل به پیشقدم شدن و انجام این کار باشد، این عالی خواهد بود، اما هیچ‌کس عجله‌ای برای انجام آن ندارد و این باید اتفاق بیفتد.»

کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، از "بشردوستانه" بودن ایده انتقال ۱.۸ میلیون فلسطینی از غزه به خارج از این منطقه "به طور موقت" برای امکان بازسازی دفاع کرد. او تصاویری از ویرانی‌ها نشان داد و گفت که این منطقه "غیرقابل سکونت است و ناعادلانه است که پیشنهاد کنیم مردم در چنین شرایط اسف‌باری زندگی کنند."

اظهارات مقامات دولت آمریکا سوالاتی را درباره پیشنهادات جدید ترامپ که با دهه‌ها سیاست آمریکا در تضاد است، برانگیخته است. سیاست‌های قبلی آمریکا خواستار حل دو دولت و ایجاد یک دولت فلسطینی بودند، بدون آن‌که انتقال بیشتر فلسطینی‌ها از غزه یا کرانه باختری را تحمیل کنند. حتی اسرائیل نیز ایده انتقال را مطرح نکرده است، بلکه با مقامات دولت قبلی بایدن برای تدوین یک برنامه "روز بعد" برای بازسازی و شکل حکومت در غزه گفت‌وگو کرده و خطوط کلی یک حکومت مشترک با مشارکت تشکیلات خودگردان فلسطین تحت نظارت سازمان ملل متحد را ترسیم کرده است تا اطمینان حاصل شود که حماس دوباره کنترل این منطقه را به دست نخواهد گرفت.



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.