حملات هوایی واشنگتن حوثی‌ها را به اختفا و جابجایی مجبور کرد

خانواده‌های یمنی با تشدید حملات از صعده فرار کردند

زبانه‌ آتش و دود از یک سایت در صنعا پس از حمله هوایی آمریکا بالا می‌رود (AFP)
زبانه‌ آتش و دود از یک سایت در صنعا پس از حمله هوایی آمریکا بالا می‌رود (AFP)
TT

حملات هوایی واشنگتن حوثی‌ها را به اختفا و جابجایی مجبور کرد

زبانه‌ آتش و دود از یک سایت در صنعا پس از حمله هوایی آمریکا بالا می‌رود (AFP)
زبانه‌ آتش و دود از یک سایت در صنعا پس از حمله هوایی آمریکا بالا می‌رود (AFP)

برای دومین هفته متوالی، جنگنده‌های آمریکایی به حملات هوایی خود بر مواضع حوثی ها در یمن ادامه داده‌اند و به‌طور متمرکز استان صعده، پایگاه اصلی این گروه، را هدف قرار داده‌اند. در همین حال، گزارش‌هایی از جابجایی مجدد فرماندهان حوثی و انتقال تجهیزات نظامی به مواضع مستحکم‌تر منتشر شده است.

بر اساس منابع آگاه یمنی که به «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرده‌اند، واشنگتن حملات خود را بر مناطقی متمرکز کرده که گمان می‌رود عبدالمالک الحوثی، رهبر این گروه، در آنجا پنهان شده است. این حملات همچنین انبارهای سلاح و مراکز فرماندهی و کنترل را هدف گرفته‌اند.

این منابع تأیید کردند که حوثی‌ها از ماه‌ها پیش حجم عظیمی از سلاح‌ها و کارگاه‌های تولید نظامی را از صنعا و عمران به مناطق صعب‌العبور صعده منتقل کرده‌اند تا از خطر بمباران در امان بمانند.

بر اساس اطلاعات، فرماندهان ارشد این گروه شامل کارشناسان ایرانی و اعضای «حزب‌الله» لبنان، صنعا و سایر شهرها را ترک کرده و به پایگاه‌های حوثی‌ها در صعده رفته‌اند؛ جایی که توپوگرافی کوهستانی پناهگاه امن‌تری برای آنها فراهم می‌کند.

هواداران حوثی با حمل ماکت موشک و سردادن شعار در تظاهرات شرکت می‌کنند (AP)

منابع تأکید می‌کنند که حوثی‌ها شبکه‌ای وسیع از تونل‌ها و پناهگاه‌ها را در دل کوه‌ها حفر کرده‌اند که به عنوان مراکز فرماندهی، انبار سلاح و پناهگاه‌های مقاوم در برابر حملات هوایی استفاده می‌شود.

همچنین منابع آگاه در صنعا فاش کردند که برخی فرماندهان ارشد حوثی از جمله مهدی المشاط، رئیس به اصطلاح «شورای سیاسی عالی»، از زمان آغاز حملات ناپدید شده‌اند. این منابع از جابجایی سایر فرماندهانی خبر دادند که خانواده‌های خود را به صعده منتقل کرده‌اند تا از تشدید احتمالی درگیری‌ها در امان بمانند.

بر اساس این گزارش‌ها، حوثی‌ها اقدامات امنیتی بی‌سابقه‌ای اعمال کرده‌اند. فرماندهان و ناظران این گروه، به‌ویژه آنهایی که از صعده آمده‌اند، از حضور علنی و حرکت‌های عمومی خود کاسته‌اند، از شرکت در جلسات رسمی خودداری می‌کنند و برخی حتی خانه‌های خود را ترک کرده و به آپارتمان‌های مخفی یا مناطق دورافتاده نقل مکان کرده‌اند.

با تداوم حملات آمریکایی و گسترش دامنه آنها، ناظران نظامی پیش‌بینی می‌کنند حوثی‌ها به استراتژی‌های جایگزین مانند استفاده از تونل‌های زیرزمینی برای پرتاب موشک‌ها و پهپادها یا استقرار مجدد سامانه‌های تهاجمی در مناطق مستحکم‌تر روی خواهند آورد.

سؤالات زیادی درباره توانایی این گروه در مقاومت در برابر حملات شدید و تأثیر این عملیات بر برنامه‌های آنها برای هدف قراردادن کشتیرانی بین‌المللی و ادامه تشدید نظامی در منطقه بی‌پاسخ مانده است.

آوارگی از صعده

در هفته گذشته، جنگنده‌های آمریکایی ده‌ها حمله را علیه انبارهای سلاح، تونل‌های مستحکم و مواضع نظامی در مناطق الصفراء، ساقین، کتاف، سحار، مجز و خود شهر صعده انجام دادند. این حملات بخشی از کمپین ترامپ برای تضعیف توانایی حوثی‌ها در اجرای حملات دریایی و تهدید کشتیرانی بین‌المللی است.

حملات شدید باعث آوارگی گسترده ساکنان شهر صعده و مناطق اطراف آن شده است. منابع محلی گزارش دادند صدها خانواده در روزهای اخیر خانه‌های خود را ترک کرده و به استان‌های حجه، عمران و الجوف فرار کرده‌اند.

آثار بمباران آمریکایی مواضع حوثی‌ها در صعده، پایگاه اصلی این گروه (رویترز)

این منابع به «الشرق الاوسط» توضیح دادند که بسیاری از خانواده‌ها به دلیل ترس از حملات مجبور به فرار شدند اما فرصت نکردند اثاثیه خود را همراه ببرند. برخی خانواده‌ها نیز به دلیل شرایط اقتصادی نامناسب، در مناطق خود گرفتار شده و قادر به ترک نیستند.

حوثی‌ها اوایل سال جاری مرکز پرتاب موشک‌ها و پهپادها را از عمران و سایر مناطق به غارها و مواضع مخفی در صعده منتقل کردند. این عملیات تحت نظارت متخصصان «سپاه مهندسی و تعمیرات نظامی» انجام شد تا بقایای زرادخانه آنها پس از حملات غربی حفظ شود.

منابع در آن زمان تأیید کردند که انتقال با وسایل نقلیه غیرنظامی استتارشده و به‌صورت مرحله‌ای انجام شد تا از شناسایی توسط هواپیماهای آمریکایی جلوگیری شود.



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.