پنج درخواست ترامپ از الشرع پس از رفع تحریم‌ها

از اخراج جنگجویان خارجی تا پذیرش مسئولیت بازداشتگاه‌های داعش در شمال شرقی سوریه

احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه، با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در ریاض دیدار کرد (رویترز)
احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه، با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در ریاض دیدار کرد (رویترز)
TT

پنج درخواست ترامپ از الشرع پس از رفع تحریم‌ها

احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه، با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در ریاض دیدار کرد (رویترز)
احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه، با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در ریاض دیدار کرد (رویترز)

دیدار رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، با رئیس‌جمهوری سوریه، احمد الشرع، به دعوت و با میانجی‌گری شاهزاده محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی و رئیس شورای وزیران، ۳۳ دقیقه به طول انجامید. همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، به‌صورت تلفنی به این نشست پیوست.
این نخستین دیدار میان رؤسای جمهوری آمریکا و سوریه طی ۲۵ سال گذشته بود و پس از آن صورت گرفت که ترامپ به‌طور غیرمنتظره‌ای اعلام کرد ایالات متحده تمام تحریم‌ها علیه سوریه را لغو خواهد کرد.
کارولین لیفیت، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیه‌ای اعلام کرد که رئیس‌جمهوری ترامپ متعهد شده است که در کنار پادشاهی سعودی برای تشویق به صلح و شکوفایی در سوریه همکاری کند. ولی‌عهد سعودی نیز از تصمیم ترامپ برای رفع تحریم‌ها تمجید کرد و آن را تصمیمی شجاعانه خواند.
لیفیت همچنین گفت ترامپ از اردوغان و ولی‌عهد محمد بن سلمان به‌خاطر دوستی‌شان تشکر کرد و به رئیس‌جمهوری سوریه، احمد الشرع، گفت که «فرصتی بزرگ برای انجام کاری تاریخی در کشورش» دارد و او را تشویق به اقدام بزرگ برای مردم سوریه کرد.
به گفته لیفیت، ترامپ پنج درخواست از الشرع مطرح کرد؛ اول امضای توافق‌نامه ابراهیم برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل، دوم مطالبه برای خروج همه جنگجویان خارجی از سوریه، سوم اخراج اعضای گروه‌های مسلح فلسطینی، چهارم همکاری با آمریکا برای جلوگیری از بازگشت داعش، پنجم پذیرفتن مسئولیت بازداشتگاه‌های داعش در شمال شرقی سوریه.
ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران هنگام پرواز از ریاض به دوحه گفت: «به الشرع گفتم امیدوارم به‌محض آنکه اوضاع تثبیت شود، به توافق ابراهیم بپیوندید؛ او گفت: بله. اما کارهای زیادی در پیش دارند.»
از سوی دیگر، رئیس‌جمهوری سوریه، احمد الشرع، از ترامپ، ولی‌عهد محمد بن سلمان و رئیس‌جمهوری ترکیه اردوغان بابت تلاش‌هایشان برای ترتیب دادن این دیدار تشکر کرد و اذعان داشت که خروج ایرانی‌ها از سوریه فرصت مهمی را فراهم کرده است. او همچنین بر منافع مشترک سوریه و آمریکا در مبارزه با تروریسم و حذف تسلیحات شیمیایی تأکید کرد.
الشرع پایبندی سوریه به توافق جداسازی نیروها با اسرائیل در سال ۱۹۷۴ را مورد تأکید قرار داد و ابراز امیدواری کرد که سوریه به حلقه‌ای کلیدی برای تسهیل تجارت بین شرق و غرب تبدیل شود. او از شرکت‌های آمریکایی دعوت کرد در بخش نفت و گاز سوریه سرمایه‌گذاری کنند.
پیش از دیدار با ترامپ، الشرع چند پیشنهاد برای تقویت روابط با آمریکا ارائه داده بود؛ از جمله ساخت برجی به نام ترامپ در دمشق و همچنین آمادگی برای پیشرفت در رابطه با اسرائیل و دادن دسترسی به ذخایر نفت و گاز سوریه به آمریکا.
بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای، جاناتان باس، فعال حامی ترامپ، در ۳۰ آوریل (آوریل) به‌مدت ۴ ساعت با احمد الشرع در دمشق دیدار کرده بود؛ همراه با برخی فعالان سوری و نمایندگانی از کشورهای خلیج. این دیدار بخشی از تلاشی گسترده‌تر برای میانجی‌گری جهت برگزاری دیدار میان الشرع و ترامپ در ریاض، در صبح چهارشنبه بود.
ترامپ به خبرنگاران گفت می‌خواهد با لغو تحریم‌ها «آغازی تازه» به سوریه ببخشد؛ تحریم‌هایی که موجب انزوای سوریه از نظام مالی جهانی شده و روند بازسازی اقتصادی پس از ۱۴ سال جنگ را مختل کرده بود.
دیدار میان ترامپ و الشرع غافلگیرکننده بود؛ هم به‌خاطر برنامه فشرده ترامپ و هم به‌خاطر نبود اجماع در تیم او درباره نحوه تعامل با سوریه.
تحلیل‌گران بر این باورند که ابتکار ترامپ برای رفع تحریم‌ها و دیدار با رئیس‌جمهوری الشرع، با هدف کاهش تنش‌ها با اسرائیل صورت گرفت؛ کشوری که پس از سرنگونی رژیم بشار اسد، حملات هوایی خود به سوریه را به بهانه حمایت از دروزی‌ها و اقلیت‌ها افزایش داده است. خبرگزاری «رویترز» نیز گزارش داده که الشرع مذاکرات غیرمستقیمی با اسرائیل، با میانجی‌گری امارات، برای کاهش تنش‌ها انجام داده است.



انتقادهای گسترده در عراق از اظهارات «احساسی» سخنگوی دولت

باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)
باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)
TT

انتقادهای گسترده در عراق از اظهارات «احساسی» سخنگوی دولت

باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)
باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق(واع)

اظهاراتی که از سوی باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق، مطرح شد و از سوی بسیاری «احساسی» و «غیر حرفه‌ای» توصیف شده‌اند، موجی از انتقادها را در پی داشت؛ به‌ویژه آن‌که تنها چند ساعت پس از پایان اجلاس سران عرب در بغداد و صدور بیانیه پایانی بیان شدند.

این اظهارات، حتی باعث شگفتی و ناراحتی برخی از نزدیکان دولت و دوستان شخصی العوادی شد؛ فردی که به گفته منابع آگاه، همواره به آرامش و خونسردی شهرت داشته است.
یکی از منابع نزدیک به دولت در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» اظهار کرد: «نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که باعث شد آقای العوادی چنین واکنشی نشان دهد؛ او معمولاً فردی آرام و منطقی است.»

خشم و واکنش تند

العوادی در گفت‌وگویی تلویزیونی و با لحنی تند و خشمگین اظهار داشت: «یکی از دستاوردهای این اجلاس آن است که به دیگران بگوییم: به ما احترام بگذارید، ما قوی هستیم. اگر کسی نگران بازگشت رهبری عربی عراق است، باید بداند که ما چنین قصدی نداریم.»
او با این سخنان به نوعی به دوران صدام حسین و پیامدهای جنگ‌افروزانه‌ی آن دوره اشاره کرد.

منبع مذکور افزود: «به نظر می‌رسد فشارهای مربوط به میزبانی اجلاس و انتقادهایی که از سطح مشارکت هیئت‌های عربی مطرح شد، بر برخی از مسئولان دولت تأثیر گذاشته است.»

وی در عین حال گفت که مشخص نیست آیا نخست‌وزیر محمد شیاع السودانی قصد دارد به دلیل این اظهارات، العوادی را از سمت خود برکنار کند یا خیر.

نخست‌وزیر السودانی در پایان اجلاس ضمن قدردانی از مشارکت کشورهای عربی گفت: «به نمایندگی از دولت و ملت عراق، از برادران عربی که در دو اجلاس سیاسی و توسعه‌ای بغداد شرکت کردند، تشکر می‌کنم. امیدواریم نتایج این نشست‌ها در تحقق آرمان‌های ملت‌های عربی مؤثر باشد.»

او افزود: «بغداد همواره عرصه‌ای برای همکاری مشترک عربی، مظهر قدرت و جایگاهی اثرگذار در روند تصمیم‌سازی عربی خواهد بود. ابتکارات و مصوباتی که از این اجلاس‌ها حاصل شد، پاسخی درخور به چالش‌های منطقه‌ای است. مردم عراق با آغوشی باز پذیرای هر تلاش واقعی برای آینده‌ای بهتر، ثبات و توسعه هستند.»

درخواست برای اصلاح یا عذرخواهی

در واکنش به سخنان العوادی، عماد عبداللطیف سالم، استاد اقتصاد در دانشگاه بغداد، در یادداشتی نوشت: «امیدوارم آقای باسم العوادی، سخنگوی محترم دولت، این سخنان را اصلاح کرده یا از آن عذرخواهی کند.»

به نظر می‌رسد موضوع سطح پایین نمایندگی برخی کشورها در اجلاس بغداد، ناراحتی‌هایی را در میان مقامات عراقی، از جمله سخنگوی دولت، ایجاد کرده است؛ با وجود آنکه مسئولان بارها از موفقیت نشست و توازن در سطح مشارکت دفاع کرده‌اند.

العوادی در مصاحبه‌ای دیگر که روز شنبه انجام شد، اظهار داشت: «تعامل سیاسی عراق با کشورهای عربی و سیاست خارجی ما، بر پایه درس‌هایی که از این اجلاس و سطح مشارکت کشورهای عربی گرفتیم، شکل خواهد گرفت. ما همچنان به رویکرد مثبت خود نسبت به برادران عرب پایبندیم، اما این اجلاس برای ما تجربه‌ای آموزنده بود.»

او افزود: «تعامل ما با کشورهای عربی ادامه خواهد داشت، اما این اجلاس، نقطه عطفی مهم برای دستگاه دیپلماسی عراق بود و بی‌تردید سیاست خارجی کشور بر مبنای نتایج و درس‌های آن بازنگری خواهد شد.»