ایران خواهان حفظ سلاح حزب‌الله جهت ادامه مذاکرات با آمریکا

پیامی به حامیان مقاومت برای جبران عدم مداخله نظامی

ديدار رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، و وزیر امور خارجه ایران عباس عراقچی ۳ ژوئن ۲۰۲۵  (AP)
ديدار رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، و وزیر امور خارجه ایران عباس عراقچی ۳ ژوئن ۲۰۲۵ (AP)
TT

ایران خواهان حفظ سلاح حزب‌الله جهت ادامه مذاکرات با آمریکا

ديدار رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، و وزیر امور خارجه ایران عباس عراقچی ۳ ژوئن ۲۰۲۵  (AP)
ديدار رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، و وزیر امور خارجه ایران عباس عراقچی ۳ ژوئن ۲۰۲۵ (AP)

ایران از زبان وزیر خارجه خود عباس عراقچی در امور داخلی لبنان مداخله کرد و از حزب‌الله خواست سلاح خود را تحویل ندهد. این موضوع روابط تهران و بیروت را به مرز بحران کشانده است. پیش‌تر هم عراقچی هنگام بالا گرفتن تنش میان حزب‌الله و اسرائیل وارد شد و رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، هنگام دیدار با او به رعایت اصول دیپلماتیک و احترام به حاکمیت لبنان تأکید کرد.

قبلاً هم نخست‌وزیر پیشین نجيب میقاتي از رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، محمدباقر قالیباف، به دلیل تمایل کشورش برای مذاکره با فرانسه درباره اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ ابراز نارضایتی کرده بود.

درخواست عراقچی از حزب‌الله برای حفظ سلاح هم‌زمان است با اعلام حزب‌الله درباره پذیرش نقشه‌ای که ارتش لبنان تا پایان اوت آماده می‌کند تا سلاح را تنها در دست دولت متمرکز کند، طوری که انگار سلاح حزب‌الله وجود ندارد.

این مسئله، به گفته یک منبع وزارتی، نشانه‌ای از نقض تعهد حزب‌الله به بی‌طرفی لبنان است که در زمان ریاست جمهوری میشال سلیمان با توافق همه گروه‌های سیاسی پذیرفته شده بود.

منبع وزارتی به الشرق الاوسط گفت عراقچی دو پیام دارد: اول به آمریکا که آماده اجرای نقشه‌ای است که سفیر واسطه آمریکایی، تام براک، تدوین کرده و بر تمرکز سلاح در دست دولت برای کنترل کامل سرزمین لبنان تأکید دارد.

پیام دوم به حامیان مقاومت است که شاید با این درخواست ایران نگرانی آنها از عدم دخالت تهران در جنگ با اسرائیل کاهش یابد. هرچند عراقچی می‌داند فشار نمی‌تواند دولت لبنان را از پذیرش نقشه آمریکایی منصرف کند.

عراقچی با این موضع خواسته «واشنگتن را تحریک کند» و به آن اعلام کند ایران تنها راه برای قانع کردن حزب‌الله است که وارد سازش شود و سلاح را محدود کند. این تلاش آشکار ایران برای باز کردن مسیر مذاکره در بن‌بست مذاکرات هسته‌ای آمریکا و ایران است.

منبع می‌گوید عراقچی می‌کوشد لبنان را به لبه پرتگاه ببرد تا شاید واشنگتن به‌صورت ضمنی به درخواست تهران برای از سرگیری مذاکرات پاسخ دهد، ولی واشنگتن می‌داند تهدید لبنان کمکی به تغییر موضع آمریکا نمی‌کند و بر مقابله با مانع‌تراشی ایران در حل بحران لبنان ادامه می‌دهد.

ایران همچنان لبنان را سکوی بهبود موقعیت خود در منطقه می‌داند، پس از آنکه نفوذش را در سوریه با سقوط بشار اسد و در بغداد با عدم ورود «حشد شعبی» به دفاع از خود از دست داده است. به همین دلیل، به حزب‌الله دستور داده سلاحش را تحویل ندهد تا نفوذ خود را حفظ کند.

پیام دوم ایران به مقاومت است که از حزب‌الله خواسته سلاحش را نگه دارد تا از سردرگمی حمایت‌کنندگان مقاومت بکاهد که پس از عدم دخالت ایران در جنگ با اسرائیل و تنهایی حزب‌الله در این نبرد به‌وجود آمده است. این جنگ با ترور دو دبیر کل پیشین حزب‌الله، حسن نصرالله و هاشم صفی‌الدین، و دیگر فرماندهانش شدت گرفت.

وزیر ایرانی گفت حزب‌الله توان نظامی خود را بازیافته است. به گفته منبع وزارتی، این گفته تلاش برای آرام کردن حامیان مقاومت و رفع ابهام درباره موضع مبهم تهران در حمایت نکردن از حزب‌الله است، با وجود تهدیدهای رهبر ایران، علی خامنه‌ای، برای دخالت.

منبع می‌پرسد: آیا این اطمینان‌بخشی عراقچی به مقاومت می‌گوید حزب‌الله تعادل ترس و قواعد درگیری را بازگردانده، همانطور که قبل از مأموریت حزب‌الله به غزه بود؟ چرا این اسرار نظامی فاش شد؟ چرا الان؟ آیا این فقط یک پیام روحی است یا می‌خواهد وضع میدانی را تغییر دهد؟

به گفته منبع، درخواست عراقچی موجب کاهش تنش‌های منطقه‌ای و لبنانی نمی‌شود، زیرا محور مقاومت به رهبری ایران از معادله منطقه کنار نرفته و تعادل نظامی با اسرائیل همانند قبل از مأموریت غزه بازنمی‌گردد. نقشه ائتلاف داخلی لبنان تغییر کرده است و حزب‌الله به جز حمایت رئیس مجلس نبیه بری، حامی دیگری ندارد.

لبنان در بحبوحه درگیری سیاسی میان شیعیان و اکثریت هوادار دولت که به اجرای انحصار سلاح به دست دولت تأکید دارند، با بحران سیاسی جدیدی روبرو است. این کشمکش تا زمان آماده شدن طرح انحصار سلاح توسط ارتش ادامه دارد. حزب‌الله احتمالاً وزیرانش را از کابینه خارج نمی‌کند، اما ممکن است اعتراضاتی را در مناطق نفوذ خود شروع کند، هرچند این اعتراضات محدود مانده‌اند، حتی پس از تجمعات شب گذشته در حومه بیروت. رئیس مجلس نبیه بری از هواداران جنبش امل خواسته در این تظاهرات شرکت نکنند تا از بروز درگیری‌های فرقه‌ای جلوگیری شود.

تا زمان پایان طرح ارتش، نگرانی اصلی قطع ارتباط میان رئیس‌جمهور جوزف عون، نخست‌وزیر نواف سلام و نبیه بری است. امید می‌رود این گفت‌وگوها شبکه‌ای از حمایت برای لبنان ایجاد کند که بر انحصار سلاح توافق کرده و حزب‌الله را قانع کند. حزب‌الله به دنبال گرفتن امتیاز سیاسی برای توجیه تغییر موضع خود در مقابل حامیانش است تا سلاح را تحویل دهد.



آغاز کنفرانس بین‌المللی «راه‌حل دو دولت» با حمایت سعودی و فرانسه..ترمب: «مخالفتی ندارم»

تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)
تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)
TT

آغاز کنفرانس بین‌المللی «راه‌حل دو دولت» با حمایت سعودی و فرانسه..ترمب: «مخالفتی ندارم»

تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)
تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)

جامعه جهانی گامی بی‌سابقه برای تحقق راه‌حل «دو دولت» - فلسطین در کنار اسرائیل - برداشت؛ راه‌حلی که در هشت دهه گذشته، در میان جنگ‌ها و مصوبات بین‌المللی، فقط روی کاغذ باقی مانده بود و به فلسطینی‌ها امکان تعیین سرنوشت واقعی نداده بود.

روز دوشنبه، نشست بین‌المللی سطح بالا برای «حل مسالمت‌آمیز مسئله فلسطین و اجرای راه‌حل دو دولت» با حمایت پادشاهی عربی سعودی و مشارکت فرانسه در مقر سازمان ملل در نیویورک آغاز شد. ایالات متحده شرکت نکرد، اما مخالفتی جدی نیز نشان نداد.

ترمب: هر کس می‌خواهد، اقدام کند

رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، در آستانه این نشست اعلام کرد قصد دارد فلسطین را به رسمیت بشناسد؛ حرکتی که ممکن است آغازگر موجی از شناسایی‌های بی‌سابقه از سوی کشورهای غربی و برخی دولت‌های آسیایی و آمریکایی باشد.

دونالد ترمب، رئیس‌جمهور آمریکا، در پاسخ به سؤالی درباره این شناسایی‌ها، گفت: «هر کس می‌خواهد، اقدام کند.» منبعی اروپایی به «الشرق الأوسط» گفت که این واکنش نشان می‌دهد واشنگتن تلاشی برای متوقف کردن این روند نمی‌کند؛ مسئله‌ای که نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، با آن به‌شدت مخالف است.

تصویر: رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترمب، و نخست‌وزیر بریتانیا، کر استارمر، پیش از دیدارشان در اسکاتلند (EPA)

فرصتی بی‌سابقه

در آغاز نشست، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از پادشاهی عربی سعودی و فرانسه بابت برگزاری این کنفرانس قدردانی کرد. او گفت: «نزاع اسرائیل و فلسطین، دهه‌هاست که دیپلماسی و قوانین بین‌المللی را به چالش کشیده است.»

او افزود: «ادامه این منازعه، راه‌حل دو دولت را از همیشه دورتر کرده است.»

گوترش همچنین حملات هفتم اکتبر گروه حماس و گروگان‌گیری‌ها را محکوم کرد، اما در ادامه گفت: «هیچ چیز هم تخریب غزه و گرسنه نگه‌داشتن مردم آن را توجیه نمی‌کند.»

دبیرکل سازمان ملل به افزایش شهرک‌سازی‌ها، خشونت شهرک‌نشینان و روند تدریجی الحاق کرانه باختری اشاره کرد و آن را غیرقانونی دانست. او گفت: «این روند، پایه‌های صلح را در خاورمیانه تضعیف می‌کند.»

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد (UN)

گوترش گفت: «این کنفرانس، فرصتی نادر است. باید نقطه عطفی برای پایان‌دادن به اشغال و ایجاد دو دولت مستقل، هم‌مرز، دموکراتیک، با حاکمیت کامل، به رسمیت شناخته‌شده از سوی جامعه جهانی و پایتخت مشترک در بیت‌المقدس باشد.»

فلسطین؛ گام اول صلح منطقه

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در سخنانش گفت: «ما باور داریم راه‌حل دو دولت، کلید ثبات منطقه است.» او افزود: «برگزاری این کنفرانس در نیویورک، گامی مهم به سوی تحقق این راه‌حل است.»

او تأکید کرد: «صلح در منطقه از جایی آغاز می‌شود که ملت فلسطین به حقوق خود دست یابد.»

تصویر: وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، فیصل بن فرحان، در کنفرانس راه‌حل دو دولت (AFP)

شاهزاده فیصل بن فرحان همچنین اعلام کرد که با همکاری فرانسه، مبلغ ۳۰۰ میلیون دلار از بانک جهانی به فلسطین منتقل شده است. او خواستار توقف فوری فاجعه انسانی در غزه شد.

فرانسه: نباید غیرنظامیان هدف باشند

ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، گفت: «هدف‌قراردادن غیرنظامیان در غزه قابل‌پذیرش نیست. این جنگ باید متوقف شود.»

او تأکید کرد: «باید تلاش کنیم تا راه‌حل دو دولت به واقعیت تبدیل شود. این راه، خواسته مشروع مردم فلسطین را محقق می‌کند و این کنفرانس باید نقطه آغاز اجرایی‌شدن آن باشد.»

او افزود: «ما روندی برگشت‌ناپذیر را برای دستیابی به راه‌حلی سیاسی در خاورمیانه آغاز کرده‌ایم. این روند بیش از هر زمان دیگری در خطر است و باید از سر گرفته شود.»

نقشه راه و زمان‌بندی اجرا

در مجموع، ۱۷ کشور و نمایندگانی از ریاست مشترک سعودی – فرانسوی در نشست‌های مختلف شرکت داشتند. دو سند اصلی قرار است در پایان نشست صادر شود. این اسناد به پایان دوره قیمومیت بریتانیا بر فلسطین و برنامه تقسیم سازمان ملل در سال ۱۹۴۷ اشاره دارند.

با اینکه رژیم اسرائیل ابتدا طرح تقسیم را پذیرفت، اما بعدها از آن عقب‌نشینی کرد. از آن زمان، این طرح عملی نشده باقی ماند. طرح دو دولت، که بر مرزهای پیش از جنگ ۱۹۶۷ استوار است، از دهه ۹۰ میلادی پایه گفت‌وگوهای صلح بوده است.

تصویر: تالار مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک (UN)

در این زمینه، پادشاهی عربی سعودی و فرانسه تلاش کردند نقشه راهی مشخص تدوین کنند که اولین گام آن پایان جنگ در غزه باشد. این نقشه راه شامل اقدامات مشخص و دارای زمان‌بندی است که همه طرف‌های ذی‌ربط باید برای اجرای راه‌حل دو دولت انجام دهند.

منال رضوان، دیپلمات سعودی، گفت: «کنفرانس باید بر پایه یک طرح سیاسی قابل اتکا و غیرقابل برگشت باشد که ریشه‌های بحران را حل کند و مسیر واقعی برای صلح، کرامت و امنیت متقابل فراهم آورد.»

وزیر خارجه فرانسه ژان نوئل بارو و همتای اسپانیایی‌اش خوسه مانوئل آلبارس در نیویورک (AFP)

با احتساب فرانسه، اکنون بیش از ۱۴۵ کشور عضو سازمان ملل، فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند. انتظار می‌رود کشورهای دیگری هم از تصمیم فرانسه پیروی کنند.

پیش‌بینی می‌شود همزمان با نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، این کنفرانس مقدمه‌ای برای برگزاری یک نشست سران در سپتامبر آینده در پاریس یا نیویورک باشد.