ایران از زبان وزیر خارجه خود عباس عراقچی در امور داخلی لبنان مداخله کرد و از حزبالله خواست سلاح خود را تحویل ندهد. این موضوع روابط تهران و بیروت را به مرز بحران کشانده است. پیشتر هم عراقچی هنگام بالا گرفتن تنش میان حزبالله و اسرائیل وارد شد و رئیسجمهور لبنان، جوزف عون، هنگام دیدار با او به رعایت اصول دیپلماتیک و احترام به حاکمیت لبنان تأکید کرد.
قبلاً هم نخستوزیر پیشین نجيب میقاتي از رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، محمدباقر قالیباف، به دلیل تمایل کشورش برای مذاکره با فرانسه درباره اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ ابراز نارضایتی کرده بود.
درخواست عراقچی از حزبالله برای حفظ سلاح همزمان است با اعلام حزبالله درباره پذیرش نقشهای که ارتش لبنان تا پایان اوت آماده میکند تا سلاح را تنها در دست دولت متمرکز کند، طوری که انگار سلاح حزبالله وجود ندارد.
این مسئله، به گفته یک منبع وزارتی، نشانهای از نقض تعهد حزبالله به بیطرفی لبنان است که در زمان ریاست جمهوری میشال سلیمان با توافق همه گروههای سیاسی پذیرفته شده بود.
منبع وزارتی به الشرق الاوسط گفت عراقچی دو پیام دارد: اول به آمریکا که آماده اجرای نقشهای است که سفیر واسطه آمریکایی، تام براک، تدوین کرده و بر تمرکز سلاح در دست دولت برای کنترل کامل سرزمین لبنان تأکید دارد.
پیام دوم به حامیان مقاومت است که شاید با این درخواست ایران نگرانی آنها از عدم دخالت تهران در جنگ با اسرائیل کاهش یابد. هرچند عراقچی میداند فشار نمیتواند دولت لبنان را از پذیرش نقشه آمریکایی منصرف کند.
عراقچی با این موضع خواسته «واشنگتن را تحریک کند» و به آن اعلام کند ایران تنها راه برای قانع کردن حزبالله است که وارد سازش شود و سلاح را محدود کند. این تلاش آشکار ایران برای باز کردن مسیر مذاکره در بنبست مذاکرات هستهای آمریکا و ایران است.
منبع میگوید عراقچی میکوشد لبنان را به لبه پرتگاه ببرد تا شاید واشنگتن بهصورت ضمنی به درخواست تهران برای از سرگیری مذاکرات پاسخ دهد، ولی واشنگتن میداند تهدید لبنان کمکی به تغییر موضع آمریکا نمیکند و بر مقابله با مانعتراشی ایران در حل بحران لبنان ادامه میدهد.
ایران همچنان لبنان را سکوی بهبود موقعیت خود در منطقه میداند، پس از آنکه نفوذش را در سوریه با سقوط بشار اسد و در بغداد با عدم ورود «حشد شعبی» به دفاع از خود از دست داده است. به همین دلیل، به حزبالله دستور داده سلاحش را تحویل ندهد تا نفوذ خود را حفظ کند.
پیام دوم ایران به مقاومت است که از حزبالله خواسته سلاحش را نگه دارد تا از سردرگمی حمایتکنندگان مقاومت بکاهد که پس از عدم دخالت ایران در جنگ با اسرائیل و تنهایی حزبالله در این نبرد بهوجود آمده است. این جنگ با ترور دو دبیر کل پیشین حزبالله، حسن نصرالله و هاشم صفیالدین، و دیگر فرماندهانش شدت گرفت.
وزیر ایرانی گفت حزبالله توان نظامی خود را بازیافته است. به گفته منبع وزارتی، این گفته تلاش برای آرام کردن حامیان مقاومت و رفع ابهام درباره موضع مبهم تهران در حمایت نکردن از حزبالله است، با وجود تهدیدهای رهبر ایران، علی خامنهای، برای دخالت.
منبع میپرسد: آیا این اطمینانبخشی عراقچی به مقاومت میگوید حزبالله تعادل ترس و قواعد درگیری را بازگردانده، همانطور که قبل از مأموریت حزبالله به غزه بود؟ چرا این اسرار نظامی فاش شد؟ چرا الان؟ آیا این فقط یک پیام روحی است یا میخواهد وضع میدانی را تغییر دهد؟
به گفته منبع، درخواست عراقچی موجب کاهش تنشهای منطقهای و لبنانی نمیشود، زیرا محور مقاومت به رهبری ایران از معادله منطقه کنار نرفته و تعادل نظامی با اسرائیل همانند قبل از مأموریت غزه بازنمیگردد. نقشه ائتلاف داخلی لبنان تغییر کرده است و حزبالله به جز حمایت رئیس مجلس نبیه بری، حامی دیگری ندارد.
لبنان در بحبوحه درگیری سیاسی میان شیعیان و اکثریت هوادار دولت که به اجرای انحصار سلاح به دست دولت تأکید دارند، با بحران سیاسی جدیدی روبرو است. این کشمکش تا زمان آماده شدن طرح انحصار سلاح توسط ارتش ادامه دارد. حزبالله احتمالاً وزیرانش را از کابینه خارج نمیکند، اما ممکن است اعتراضاتی را در مناطق نفوذ خود شروع کند، هرچند این اعتراضات محدود ماندهاند، حتی پس از تجمعات شب گذشته در حومه بیروت. رئیس مجلس نبیه بری از هواداران جنبش امل خواسته در این تظاهرات شرکت نکنند تا از بروز درگیریهای فرقهای جلوگیری شود.
تا زمان پایان طرح ارتش، نگرانی اصلی قطع ارتباط میان رئیسجمهور جوزف عون، نخستوزیر نواف سلام و نبیه بری است. امید میرود این گفتوگوها شبکهای از حمایت برای لبنان ایجاد کند که بر انحصار سلاح توافق کرده و حزبالله را قانع کند. حزبالله به دنبال گرفتن امتیاز سیاسی برای توجیه تغییر موضع خود در مقابل حامیانش است تا سلاح را تحویل دهد.