بشارة بحبح، رئیس کمیته «عربهای آمریکایی برای صلح» و میانجی در پرونده غزه، در گفتوگو با روزنامه «الشرق الأوسط» اظهار کرد که جنبش «حماس» که با آن مذاکرات متعددی داشته و منجر به آزادی یک گروگان آمریکایی ـ اسرائیلی در ماههای گذشته شده، «آمادگی و گشودگی خود را برای تحویل سلاح سنگین» اعلام کرده است. او همچنین از طرحی در حال بررسی خبر داد که هدف آن تشکیل یک کمیته اجرایی واسط میان «شورای صلح» به ریاست رئیسجمهور دونالد ترمپ و «کمیته اداره غزه» به ریاست فلسطینیهاست.
بحبح، که شهروند آمریکایی با اصالت فلسطینی است، تأکید کرد که مقامهایی در دولت ایالات متحده به او اطلاع دادهاند که واشنگتن آمادگی پذیرش طرحی را دارد که صرفاً شامل تحویل سلاح سنگین «حماس» باشد. او احتمال داد که در هفته آینده یا پس از آن، در شورای امنیت سازمان ملل، درباره پیشنویس قطعنامهای که در پشتصحنه درباره «نیروهای ثبات در غزه» در حال بررسی است، گفتوگو شود؛ قطعنامهای که تاکنون با چهار اختلاف اصلی مواجه بوده و هنوز نهایی نشده است.
بحبح، که به نظر میرسد همچنان به حلقههای نزدیک به کاخ سفید و ارتباط با رهبران «حماس» دسترسی دارد، معتقد است که واشنگتن اجازه نخواهد داد توافق آتشبس در غزه که ماه گذشته با طرحی آمریکایی حاصل شد، شکست بخورد. او تأکید کرد که «موضوع کوچاندن فلسطینیها در حال حاضر مطرح نیست» و افزود که «اسرائیل عمداً اجرای توافق و ورود به مرحله دوم را به تأخیر میاندازد».
در مرحله نخست توافق، «حماس» ۲۰ گروگان را به اسرائیل تحویل داد و در مقابل، اسرائیل اقدام به آزادی زندانیان فلسطینی، خروج از بخشهایی از غزه و بازگرداندن بقایای ۱۷ گروگان کرد که ۱۵ نفر از آنها اسرائیلی بودند و دو نفر نپالی و تایلندی. با این حال، هنوز ۱۱ جسد باقی مانده که «حماس» بهدلیل موانع لجستیکی نتوانسته آنها را بیابد. «حماس» حدود یک هفته پیش خواستار موافقت اسرائیل با ورود تیمی مصری برای کمک شد، اما اسرائیل با اجرای مرحله دوم که شامل ترتیبات اداری و امنیتی مربوط به بازسازی و گشایش گذرگاهها پیش از تحویل کامل اجساد است، مخالفت کرده است.
تأخیر در مرحله دوم
بحبح، که در انتخاب واژگان خود دقت داشت، بدون تردید اسرائیل را متهم کرد و گفت: «اسرائیل عمداً مرحله دوم را به تأخیر میاندازد و بهانه بحران اجساد را برای عدم اجرای الزامات مرحله دوم مطرح میکند؛ از جمله عدم ورود کافی کمکها، چادرها و تجهیزات پزشکی پیش از زمستان سخت، و همچنین عدم گشایش گذرگاه رفح». او تأکید کرد: «واشنگتن اجازه شکست توافق را نخواهد داد، حتی اگر اسرائیل تلاش کند آن را توجیه کند».
او فاش کرد که «در گفتوگو با رهبران (حماس) درباره بحران اجساد، از پیش مشخص بود که آنها نمیتوانند فوراً به این تعهد عمل کنند». او افزود: «اسرائیل موانعی ایجاد کرده است، از جمله مخالفت با ورود تیم جستوجوی ترکیه، و دلایل دیگر مانند وجود جسدی زیر ساختمانی ۷ طبقه که (حماس) تجهیزات لازم برای بیرون کشیدن آن را ندارد، یا وجود جسدی در منطقهای با مواد منفجره که صلیب سرخ یک هفته پیش از ورود به آنجا خودداری کرد، و همچنین کشته شدن محافظان اجساد».
با وجود اذعان بحبح به اینکه «حماس خواهان تحویل اجساد است و نمیخواهد مرحله دوم را به تأخیر بیندازد»، او از «عدم دریافت پاسخ از (حماس) پس از درخواست تحویل دو جسد متعلق به افراد دارای تابعیت آمریکایی ـ اسرائیلی» ابراز تعجب کرد. او همچنین تأکید کرد که «اسرائیل در تحویل یک کودک فلسطینی دارای تابعیت آمریکایی که قرار بود با آغاز اجرای توافق آزاد شود، تعلل کرده و هنوز به تعهد خود عمل نکرده است».
خلع سلاح
بحبح در گفتوگوی خود با «الشرق الأوسط» به پرسش دشوار درباره خلع سلاح «حماس» که در مرحله دوم توافق مطرح است، پاسخ داد و جزئیات جدیدی از این مسیر را فاش کرد.
او گفت: «این موضوع را با مقامهای آمریکایی بررسی کردم. آنها گفتند که خلع سلاح میتواند به معنای تحویل سلاحهای سنگین توسط (حماس) باشد، در حالیکه سلاحهای سبک برای دفاع از خود حفظ شود. از مقامهای (حماس) که با آنها صحبت کردم، آمادگی و گشودگی برای بررسی این نوع خلع سلاح را دیدم».
او افزود: «(حماس) به من گفت که متعهد است هیچ سلاحی در غزه تولید نکند یا به آنجا قاچاق نکند. این دو نکته مهم هستند، اما اسرائیل میخواهد خلع سلاح شامل نابودی تونلهای زیرزمینی در غزه نیز باشد. این کار ممکن است سالها طول بکشد و روند بازسازی غزه را به تأخیر بیندازد، زیرا حدود ۳۵۰ کیلومتر تونل زیر غزه وجود دارد. اسرائیل میگوید ۶۰ درصد آنها را نابود کرده، اما هیچکس واقعیت را نمیداند و بعید است (حماس) بداند چه مقدار واقعاً نابود شده است».
در مورد سناریوی محتمل برای خلع سلاح «حماس»، بحبح معتقد است که «خلع سلاح خواسته اصلی اسرائیل و همچنین واشنگتن است و ممکن است همانطور که مقامهای آمریکایی گفتهاند، سلاحها دستهبندی شوند و سلاحهای سنگین به مصر یا نهادی مشترک مصری ـ فلسطینی تحویل داده شوند».
او به ارتباط «حماس» میان تحویل سلاح و تشکیل دولت فلسطینی اشاره کرد و گفت: «همه ما خواهان این دولت هستیم. این دولت در عمل وجود دارد و ۱۵۹ کشور آن را به رسمیت شناختهاند، اما به رسمیت شناختن اسرائیل و آمریکا مهمتر است. ممکن است زمان ببرد تا به آن برسیم. این هدفی شریف است که به نفع ملت فلسطین است، اما ممکن است باعث تعلل و پیچیدگی شود، بهویژه اینکه سلاح (حماس) کمتر از ۱ درصد سلاحهای اسرائیل است. هدف سلاحهای غیرشخصی (حماس) چیست؟ آیا میتوانند اسرائیل را نابود کنند؟ پاسخ: ‹نمیتوانند›».
او تأکید کرد که اسرائیل تعهدات مهمتری از موضوع خلع سلاح دارد، از جمله پذیرش نیروهای بینالمللی در غزه، گشایش گذرگاهها، ورود کافی کمکها و بازسازی غزه. او گفت: «رساندن کمکها و بازسازی بسیار مهمتر از سلاح (حماس) است».
چهار اختلاف درباره نیروهای ثبات در غزه
در مورد نیروهای بینالمللی موسوم به «نیروهای ثبات در غزه»، بحبح جزئیاتی از رایزنیهای جاری میان طرفهای توافق غزه را فاش کرد و گفت: «از دو هفته پیش گفتوگوهایی درباره گنجاندن پیشنویس قطعنامهای در شورای امنیت در جریان است که با پیچیدگیهایی بهدلیل وجود اختلافات مواجه شده است».
او توضیح داد که «در مورد اعضای این نیرو، بحث درباره مشارکت اندونزی با پیشنهاد اعزام ۲۰ هزار سرباز، همچنین پاکستان که اسرائیل با آن موافقت کرده، و نیز جمهوری آذربایجان، و احتمالاً نیروهایی از مصر و نیروهای تخصصی از اتحادیه اروپا مطرح است که مأموریت آنها آموزش مجدد نیروهای امنیت داخلی فلسطین خواهد بود. افزون بر این، ۱۰ هزار نیروی فلسطینی در مصر و اردن آموزش دیدهاند».
او به چهار اختلاف درباره پیشنویس قطعنامه اشاره کرد و گفت: «اختلاف نخست درباره نقش نیروهاست؛ اسرائیل نمیخواهد این نیروها تحت عنوان نیروهای حافظ صلح سازمان ملل باشند، بلکه فقط با موافقت شورای امنیت. اختلاف دوم درباره گنجاندن طرح صلح ترمپ که توافق غزه بر اساس آن شکل گرفته، در متن قطعنامه است؛ اسرائیل نمیخواهد این طرح صبغه بینالمللی پیدا کند. اختلاف سوم درباره مخالفت اسرائیل با اعزام نیروهای ترکیه به غزه است. اختلاف چهارم مربوط به خواست برخی طرفها برای گنجاندن مأموریت نزع سلاح (حماس) در وظایف این نیروهاست که با مخالفت (حماس) و دیگران مواجه شده است».
